Kết nối liên vùng cho di sản kép Vịnh Hạ Long - Yên Tử

Với quyết định thành lập Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử, Quảng Ninh không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy, sắp xếp tinh gọn tổ chức bên trong các đơn vị sự nghiệp công lập theo chủ trương của trung ương, tỉnh mà còn nhằm khắc phục tình trạng chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, mở rộng phạm vi hoạt động của đơn vị. Qua đây giúp UBND tỉnh thống nhất trong việc chỉ đạo, điều hành công tác quản lý các di tích, di sản thế giới, góp phần tạo điều kiện liên kết không gian du lịch, xây dựng thương hiệu “Di sản kép Vịnh Hạ Long - Yên Tử”.

Quần thể di sản do Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử quản lý hiện nay có phạm vi không gian rất rộng lớn. Cụ thể, Di sản thiên nhiên thế giới, di tích quốc gia đặc biệt Vịnh Hạ Long thuộc địa bàn Quảng Ninh có diện tích 1.553km2, trong đó 434km2 là khu vực bảo vệ tuyệt đối, nằm trong diện tích tổng thể 656,5km2 của khu vực Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà.

Vịnh Hạ Long thuộc địa bàn Quảng Ninh có diện tích 1.553km2.

Di sản văn hoá thế giới, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc nằm trên địa phận 3 địa phương là Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng. Ở phạm vi Quảng Ninh, các di tích nằm trong quần thể 3 khu di tích Yên Tử (92,95km2), rừng quốc gia Yên Tử (27,05km2); khu di tích nhà Trần và khu di tích lịch sử Bạch Đằng thuộc địa bàn các phường An Sinh, Bình Khê, Đông Triều, Quảng Yên, Liên Hoà, Phong Cốc. Còn Vườn Quốc gia Bái Tử Long có 157,83km2, bao gồm cả diện tích các đảo nổi (61,25km2) và diện tích mặt nước biển (96,58km2), thuộc địa bàn đặc khu Vân Đồn.

Điểm đến hàng đầu Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long là khu vực có sự phát triển du lịch mạnh mẽ nhất, là điểm đến hàng đầu Việt Nam. Di sản luôn có mặt trong các bảng xếp hạng, bình chọn về điểm du lịch hấp dẫn do nhiều tổ chức quốc tế, hãng truyền thông, trang web uy tín trên thế giới bình chọn. Qua thống kê cho thấy, từ năm 1996 đến hết tháng 9/2025, Vịnh Hạ Long đã đón tiếp trên 59 triệu lượt khách, thu phí tham quan đạt trên 9.456 tỷ đồng.

Du thuyền đưa du khách tham quan, nghỉ dưỡng trên Vịnh Hạ Long.

Trong những năm qua, các sản phẩm, dịch vụ du lịch trên Vịnh Hạ Long ngày càng được đa dạng hóa, hướng đến phát triển du lịch bền vững. Hiện trên vịnh có 8 hành trình tham quan, du lịch và 5 cụm, điểm lưu trú nghỉ đêm; hoạt động thử nghiệm của du thuyền khám phá với 3 tuyến tham quan riêng; sản phẩm Phố đêm du thuyền với trải nghiệm ẩm thực kết hợp thưởng thức âm nhạc, pháo hoa và tham quan vẻ đẹp khu vực ven bờ về đêm; mở rộng sản phẩm du lịch dựa trên việc bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử văn hóa làng chài, văn hóa khảo cổ, đa dạng sinh học trên Vịnh Hạ Long.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường khách du lịch có khả năng chi trả cao, hiện đơn vị quản lý đang nghiên cứu tham mưu phát triển thêm một số bãi tắm, hang động mới trên vịnh, các khu vực có cảnh quan đẹp, an toàn; tổ chức hoạt động biểu diễn nghệ thuật, tiệc nhẹ tại các hang động, bãi tắm...

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng cũng được tỉnh chú trọng đầu tư và thu hút đầu tư mạnh mẽ, nhằm phát triển du lịch di sản theo hướng bền vững, chuyên nghiệp, hiện đại. Đó là cùng với việc mở tuyến cao tốc chạy dọc tỉnh, Quảng Ninh đã huy động nguồn vốn ngoài ngân sách để đầu tư hàng loạt cầu cảng du lịch, đặc biệt là Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu, Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long, Cảng tàu khách quốc tế Ao Tiên, đáp ứng nhu cầu tiếp cận dễ dàng của khách du lịch trong nước và quốc tế khi đến tham quan Vịnh Hạ Long.

Khách du lịch nước ngoài trải nghiệm chèo kayak tại khu vực Vung Viêng trên Vịnh Hạ Long.

Tỉnh cũng quan tâm chỉnh trang, tu bổ, tôn tạo có trọng tâm, trọng điểm cơ sở hạ tầng tại các điểm tham quan, điểm lưu trú nghỉ đêm trên Vịnh Hạ Long, đảm bảo an toàn, mỹ quan, mang lại sự hài lòng cho khách du lịch, trong đó tập trung nâng cấp, cải tạo hạ tầng tại các điểm tham quan chính như: Thiên Cung, Đầu Gỗ, Ti Tốp, Mê Cung, Tiên Ông, Ba Hang, Vông Viêng, Cửa Vạn...; thường xuyên bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống phao neo, phao báo hiệu tại luồng tuyến, điểm tham quan, lưu trú và hệ thống báo hiệu kết nối các điểm tham quan, lưu trú nghỉ đêm với luồng đường thuỷ nội địa. Qua đó, hình thành kết cấu hạ tầng đồng bộ, đem lại những trải nghiệm tốt nhất và kéo dài thời gian tham quan của du khách khi đến Vịnh Hạ Long.

Du lịch văn hóa tâm linh tạo nét khác biệt

Không có lượng khách lớn như Vịnh Hạ Long nhưng các khu di tích Yên Tử, nhà Trần, Bạch Đằng cũng thu hút dòng khách có đặc trưng riêng. Đó là dòng khách đi tham quan, dâng lễ vào mùa hội xuân hằng năm; dòng khách về nguồn, đi tham quan, học tập, tìm hiểu lịch sử văn hóa dân tộc gắn với giá trị của các khu di tích; dòng khách tìm kiếm trải nghiệm tâm linh kết hợp chăm sóc sức khỏe, chữa lành, tĩnh tâm và hành hương, nghỉ dưỡng hòa mình vào thiên nhiên hay mong muốn những trải nghiệm văn hóa độc đáo…

Du khách trải nghiệm thực hành thiền tại Yên Tử. Ảnh: ĐVCC

Các di tích kể trên trong những năm qua đã được đầu tư khá lớn cho công tác tu bổ, tôn tạo cơ sở hạ tầng di tích cũng như phục vụ khách du lịch. Trong đó, khu di tích - danh thắng Yên Tử bên cạnh những lối hành hương bộ được lát đá, tạo bậc, làm lan can còn có hệ thống cáp treo từ chân núi lên tới khu vực chùa Đồng. Hệ thống dịch vụ dọc đường hành hương được quy hoạch gọn gàng với xu hướng tiết chế về số lượng, đảm bảo thẩm mỹ.

Doanh nghiệp đứng chân tại đây 25 năm qua là Công ty CP Phát triển Tùng Lâm đã đầu tư công trình Trung tâm Văn hóa Trúc Lâm dưới chân núi có quy mô lớn, thiết kế tinh tế theo phong cách thời Trần với hàng chục hạng mục công trình nghỉ dưỡng, tham quan, mua sắm, vui chơi để phục vụ đa dạng nhu cầu du khách khi về với Yên Tử. Dòng khách cả triệu lượt đến với di sản này hằng năm vì thế không chỉ là khách nội địa mà còn có số lượng nhất định là khách nước ngoài, như: Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Ấn Độ, Âu Mỹ…

Khách hành hương lễ Phật tại Tháp tổ khi về Yên Tử mùa hội xuân 2025.

Khu di tích Bạch Đằng, nhà Trần trong những năm qua được đầu tư khôi phục lại nhiều phế tích, di tích bị xuống cấp, đổ nát theo thời gian, tạo ra diện mạo mới khang trang. Các tuyến đường giao thông dẫn vào các điểm di tích và kết nối giữa các di tích được bê tông hóa, mở rộng thênh thang, sạch đẹp. Ở di tích Ngọa Vân thuộc khu di tích nhà Trần cũng đã có doanh nghiệp đầu tư hệ thống cáp treo và khu lưu trú, nghỉ dưỡng phục vụ khách hành hương. Nhìn chung, hoạt động du lịch ở các di tích này chủ yếu tập trung vào mùa hội xuân, những dịp lễ hội, sự kiện quan trọng gắn với di tích.

Khác với các di sản kể trên, Vườn quốc gia Bái Tử Long trong những năm qua chủ yếu làm nhiệm vụ nghiên cứu, bảo tồn các giá trị đa dạng sinh học, hệ sinh thái trên địa bàn quản lý. Vườn có tiềm năng giàu có về vẻ đẹp cảnh quan, sự đa dạng của các hệ sinh thái, tuy nhiên việc triển khai hoạt động du lịch sinh thái tại đây tương đối khó khăn do bị ràng buộc bởi nhiều căn cứ pháp lý liên quan đến hoạt động lâm nghiệp.

Hang Dơi trên đảo Cái Lim, thuộc Vườn quốc gia Bái Tử Long.

Ngày 19/7/2024, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2119/QĐ-UBND công bố các hành trình tham quan, du lịch trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, trong đó có 3 hành trình trong phạm vi Vườn quốc gia Bái Tử Long. Đó là Hành trình BTL4: Cảng Ao Tiên - Làng chài cống Lão Vọng - đảo Trà Ngọ Lớn - hòn Thiên Nga; Hành trình BTL5: Cảng Ao Tiên - khu Cái Đé - Điểm neo đậu nghỉ đêm Máng Hà; Hành trình BTL6: Cảng Ao Tiên - vụng Trà Thần (đảo Trà Ngọ lớn) - bãi tắm Cái Lim - Điểm neo đậu nghỉ đêm Máng Hà - khu Cái Đé. Tuy nhiên, việc triển khai 3 hành trình tham quan du lịch này còn chậm, chưa thu hút được các nhà đầu tư trong việc phát triển hạ tầng và các sản phẩm du lịch sinh thái trong Vườn quốc gia.

Trong những năm qua, đơn vị quản lý của các di sản là Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bái Tử Long, Ban Quản lý di tích và danh thắng có hoạt động tương đối độc lập. Chính vì vậy, khi hợp nhất để thành lập Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử cũng mở ra kỳ vọng tạo sự kết nối liên vùng, giữa di sản văn hóa và thiên nhiên để tạo ra chuỗi sản phẩm du lịch hấp dẫn, có sự phong phú, đặc sắc, tiếp tục thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước, góp phần tạo đột phá trong phát triển kinh tế di sản trên địa bàn tỉnh.

Nguồn:https://baoquangninh.vn/ket-noi-lien-vung-cho-di-san-kep-vinh-ha-long-yen-tu-3384238.html