Khát vọng vươn tầm của ballet Việt

Không chỉ tái hiện trung thành tinh thần tác phẩm gốc, vở diễn còn mang dấu ấn nghệ thuật Việt đậm nét, đánh dấu một bước tiến mới cho nghệ thuật hàn lâm nước nhà.

Cảnh trong vở “Don Quixote”. *Ảnh: Hoàng Việt*

Giấc mơ theo những nhịp nhún, cú xoay

Ra mắt lần đầu năm 1869 tại Nga, vở ballet ba màn “Don Quixote” dựa trên tiểu thuyết bất hủ của nhà văn, nhà soạn kịch Miguel de Cervantes, đã trở thành biểu tượng của sân khấu múa cổ điển châu Âu, thường xuyên góp mặt trong top 10 tác phẩm ballet vĩ đại nhất mọi thời đại. Với kỹ thuật múa điêu luyện, tiết tấu sôi động đậm chất Tây Ban Nha và tinh thần lạc quan đầy chất thơ, tác phẩm là lời tán dương mãnh liệt dành cho tình yêu, lý tưởng và khát vọng sống dấn thân.

Tại Việt Nam, dù có vài trích đoạn được giới thiệu, nhưng một phiên bản đầy đủ, đúng nguyên tác chưa từng được thực hiện. Chính vì vậy, việc VNOB dàn dựng thành công và đưa vở diễn lên sân khấu Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) vào cuối tháng 6 vừa qua được coi là một bước đi táo bạo.

NSƯT Phan Mạnh Đức, Giám đốc Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam chia sẻ, vượt qua rất nhiều thách thức, nhất là về nhân lực, nhưng nhà hát quyết tâm đưa “Don Quixote” lên sân khấu Việt với mong muốn hiện thực hóa giấc mơ để khán giả trong nước được thưởng thức những tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao của thế giới.

Vở diễn do NSƯT Lưu Thu Lan và nghệ sĩ Phạm Minh - hiện là Giám đốc Trường Múa La Salle (Pháp) dàn dựng; quy tụ 150 người, trong đó có tới gần 60 diễn viên ballet - con số lớn nhất từ trước đến nay cho một vở ballet của nhà hát. Đặc biệt, tham gia biểu diễn là các thế hệ ballet của Việt Nam như NSƯT Cao Chí Thành, NSƯT Phan Lương, NSƯT Phạm Thu Hằng, Vũ Vũ Anh, Bùi Tuấn Anh, Phùng Quang Minh và thế hệ Gen Z như Nguyễn Đức Hiếu, Vũ Khánh Băng, Trần Bảo Ngọc...

Trên sân khấu Nhà hát Hồ Gươm lộng lẫy, chàng hiệp sĩ Don Quixote xứ Mancha quen thuộc sống trong mộng tưởng, luôn đấu tranh cho tình yêu và lý tưởng, đã hiện lên trước mắt khán giả một cách sống động, hấp dẫn thông qua ngôn ngữ ballet. Chính chàng là cầu nối giữa hai thế giới “thực” và “mộng”, dẫn dắt khán giả vào câu chuyện tình say đắm, sôi nổi của Kitri và Basilio xuyên suốt vở diễn. Mỗi cú xoay fouetté điêu luyện, mỗi cú nhảy grand jeté đầy sức bật, hay từng nhịp nhún uyển chuyển thăng hoa của các vũ công đều khiến người xem nín thở, thót tim rồi vỡ òa cảm xúc tán dương. Dường như, khán giả không chỉ xem một buổi biểu diễn ballet, mà đang sống trong một bức tranh cổ điển đầy huyền ảo, nơi ánh sáng, sân khấu, âm nhạc giao hưởng và chuyển động của diễn viên hòa quyện.

Kết tinh kỹ thuật kinh điển và tinh thần Việt

Để dàn dựng một kiệt tác quy mô, hàm chứa chiều sâu văn hóa và kỹ thuật hàn lâm như “Don Quixote” là thử thách với bất kỳ đơn vị nghệ thuật nào. Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam đã dành hơn một năm để chuẩn bị và các nghệ sĩ đã đổ mồ hôi, nước mắt trên sàn tập gần 4 tháng.

NSƯT Lưu Thu Lan chia sẻ, “Don Quixote” là vở diễn có nội dung rõ nét, với những nhân vật mang tính cách đặc trưng. Điều này không chỉ đòi hỏi diễn viên giỏi kỹ thuật ballet mà còn phải diễn xuất, tái hiện câu chuyện kịch một cách mạch lạc, xúc cảm. Làm sao để thể hiện được chất Tây Ban Nha sôi động, tinh thần hài hước dân gian và vẻ đẹp cổ điển của kỹ thuật ballet học thuật mà vẫn mang đến nét Việt gần gũi luôn là trăn trở của những người dàn dựng. Trung thành với tinh thần và cấu trúc nguyên bản, nhưng nhóm biên đạo cũng có những điều chỉnh tinh tế để phù hợp với thể trạng, tâm lý biểu diễn và văn hóa tiếp nhận của khán giả nước nhà.

Trở lại sân khấu ballet với vai Don Quixote vừa mơ mộng, vừa liều lĩnh lại đầy trải nghiệm, NSƯT Cao Chí Thành bày tỏ, đây là nhân vật mà anh say mê, yêu thích từ tiểu thuyết. Vai diễn giúp anh thấy khát vọng tuổi trẻ và lý tưởng sống đẹp.

Nghệ sĩ trẻ Vũ Khánh Băng (vai Kitri) chia sẻ: “Kitri không chỉ quyến rũ, lém lỉnh mà còn có chiều sâu nội tâm. Tôi muốn khắc họa nhân vật đầy cảm xúc, có dấu ấn cá nhân, để khán giả không chỉ nhìn thấy vẻ đẹp hình thể mà còn cảm nhận được tinh thần Tây Ban Nha và sức sống của tuổi trẻ”.

Thành công của vở diễn còn có dấu ấn của nhạc trưởng Đồng Quang Vinh cùng dàn nhạc giao hưởng chơi trực tiếp trên sân khấu. “Ballet là thử thách lớn nhất đối với một nhạc trưởng. Suốt vở diễn, người chỉ huy vừa dẫn dắt dàn nhạc vừa “lắng nghe bằng mắt” để bắt từng nhịp nhún, cú xoay, hơi thở của các nghệ sĩ múa, hỗ trợ họ thể hiện trọn vẹn cảm xúc” - nhạc trưởng Đồng Quang Vinh chia sẻ.
Sau “Hồ thiên nga” và “Giselle”, thêm một tác phẩm ballet kinh điển thế giới - “Don Quixote” - được dàn dựng thành công tại Việt Nam, tiếp tục khẳng định bản lĩnh và nội lực của đội ngũ nghệ sĩ nước nhà. Vở diễn không chỉ là cột mốc đáng nhớ của nghệ thuật hàn lâm, mà còn là minh chứng cho tinh thần, khát vọng vươn tầm thế giới của sân khấu Việt.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/khat-vong-vuon-tam-cua-ballet-viet-708264.html