Khuyến khích đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không

Chú thích ảnh — Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La và tỉnh Vĩnh Long thảo luận ở tổ. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Khuyến khích đầu tư tư nhân vào hạ tầng hàng không

Góp ý vào dự án Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi), Chủ tịch nước Lương Cường nêu rõ, việc sửa đổi Luật không chỉ góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật mà còn phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước.

Về quy hoạch sân bay, Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh đến việc nghiên cứu kỹ lưỡng, không chỉ dừng ở việc xây dựng sân bay mà còn phải tính đến khai thác, vận hành đảm bảo hiệu quả nhất. Quy hoạch cảng hàng không phải gắn với hệ thống giao thông đồng bộ, bao gồm đường sắt, đường bộ và đường biển, bảo đảm tính liên thông, thuận lợi cho hành khách và hoạt động vận tải. Việc hoạch định chính sách phải thật sự kiên định, dựa trên cơ sở khoa học và nhu cầu thực tiễn để quy hoạch bảo đảm hiệu quả cao nhất, phục vụ lợi ích chung của quốc gia.

Về mối quan hệ giữa cảng hàng không, hãng bay và hành khách, Chủ tịch nước cho rằng, cần luật hóa, xác định rõ trách nhiệm, quyền lợi của từng bên trong trường hợp chậm chuyến, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân.

Góp ý tại Tổ về dự án Luật này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu, dự thảo Luật gồm 11 chương với 109 điều, đã giảm đáng kể (33% nội dung) so với luật hiện hành, bãi bỏ 9/24 nhóm thủ tục song “vẫn còn dài, cần tiếp tục rà soát để giảm bớt theo hướng đổi mới tư duy xây dựng pháp luật”.

Theo Chủ tịch Quốc hội, hàng không dân dụng là lĩnh vực phức tạp và khó nên không thể quy định hết trong Luật mà có những nội dung phải quy định tại các văn bản hướng dẫn. Do đó, vấn đề thuộc khung quy định của Quốc hội thì đưa vào luật; còn lại giao Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn cụ thể. Bộ Xây dựng ban hành thông tư quản lý.

“Đặc biệt, dự thảo Luật cần bổ sung các quy định mang tính đột phá, khuyến khích đầu tư tư nhân và hợp tác công tư, nhất là với sân bay địa phương và sân bay chuyên dụng. Hiện nay, Nhà nước vẫn đầu tư chính vào hạ tầng thiết yếu, dẫn đến gánh nặng ngân sách nên cần có quy định, cơ chế ưu đãi về thuế, đất đai, thủ tục phê duyệt nhanh cho nhà đầu tư trong và ngoài nước; đồng thời bảo đảm bình đẳng giữa các hãng hàng không trong tiếp cận bay và dịch vụ bay. Giao Chính phủ giao quy định tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, nhưng cần có điều khoản giám sát để tránh độc quyền”, Chủ tịch Quốc hội gợi mở.

Theo số liệu hiện nay, cả nước hiện có 22 sân bay (10 sân bay quốc tế, 12 sân bay nội địa), nhưng tiến độ đầu tư còn chậm, chỉ đạt khoảng 113.558 tỷ đồng trong giai đoạn 2010 - 2020. Dự thảo Luật đã kế thừa quy định doanh nghiệp khai thác sân bay được quyền đầu tư, song cần mở rộng hơn để huy động nguồn lực xã hội, phù hợp Nghị quyết số 29-NQ/TW về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; nếu không, ngành Hàng không khó đạt mục tiêu có 33 sân bay vào năm 2050 - Chủ tịch Quốc hội nêu.

Nhấn mạnh yêu cầu phân cấp, phân quyền và đơn giản hóa thủ tục hành chính, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nhà đầu tư rất quan tâm đến việc rút gọn thủ tục. Dự thảo Luật đã có quy định phân cấp nhưng cần triệt để hơn, giao quyền phê duyệt quy hoạch chi tiết sân bay cho UBND cấp tỉnh, giảm thời gian cấp phép bay từ 10 ngày xuống còn 5 ngày hoặc ít hơn; bãi bỏ hoàn toàn đăng ký bắt buộc quyền sở hữu máy bay đối với tổ chức Việt Nam, chuyển sang cơ chế tự nguyện để giảm gánh nặng hành chính.

Về an toàn, an ninh và quản lý không phận, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần bổ sung quy định bắt buộc hệ thống quản lý an toàn cho mọi doanh nghiệp thiết kế, sản xuất máy bay và tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát bay; đồng thời cần làm rõ cơ chế chia sẻ dữ liệu phục vụ quản lý không phận, đặc biệt trong bối cảnh các thiết bị bay không người lái (UAV) phát triển mạnh. Nhà nước cần có khung thí điểm để quản lý chặt chẽ, tránh ảnh hưởng đến an toàn hàng không dân dụng bởi chỉ một va chạm nhỏ cũng có thể gây tai nạn...

Liên quan đến vấn đề huy động đầu tư tư nhân, đại biểu Lê Quang Tùng (Cần Thơ) cho rằng, để có thể xã hội hóa hơn nữa việc đầu tư vào hạ tầng hàng không nhất là đối với những sân bay đã được Nhà nước đầu tư trước đó. Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi) có thể gợi mở, làm rõ mối liên hệ với Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, đặc biệt đối với hạ tầng sân bay, để tạo thuận lợi hơn.

Đồng thời, đại biểu Lê Quang Tùng đề nghị xem xét bổ sung cơ chế linh hoạt hơn trong huy động đầu tư vào hạ tầng sân bay, đặc biệt là với các sân bay hiện hữu, nhằm tạo thuận lợi cho quá trình xã hội hóa. "Nếu không, cuối cùng việc đầu tư vẫn quay về Nhà nước phải bỏ vốn, còn tư nhân rất khó tham gia", đại biểu Lê Quang Tùng nêu.

Chỉ ra một số vấn đề trong ngành Hàng không hiện nay, đại biểu Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) đề xuất Luật sửa đổi cần có những chế định cụ thể để khắc phục các bất cập về "quá nhiều sân bay" và quy hoạch chưa hợp lý; cần có tiêu chuẩn sân bay quốc tế cụ thể hơn và siết chặt kỷ luật hàng không. "Việc này sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh về giá cả và chất lượng dịch vụ, từ đó thúc đẩy sự phát triển chung của ngành", đại biểu nêu.

Đồng quan điểm, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa) đề nghị quan tâm hơn đến việc luật hóa các quy định về quyền lợi của hành khách, nâng cao chất lượng dịch vụ hàng không bởi "việc bảo vệ hành khách chính là bảo vệ uy tín quốc gia, nâng cao hình ảnh Việt Nam"; đồng thời quy định rõ quyền được thông tin, hỗ trợ, bồi thường trong các trường hợp chậm, hủy chuyến, mất hành lý...; luật hóa trách nhiệm công khai về giá vé, phụ thu, điều kiện hoàn vé, tránh ẩn phí.

"Tăng tốc thu hút nhân tài"

Cho ý kiến tại tổ về dự án Luật Viên chức (sửa đổi), đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Cần Thơ) thống nhất với việc chuyển đổi phương thức quản lý viên chức theo vị trí việc làm như quy định tại dự thảo Luật. Điều này phù hợp với xu thế cải cách khu vực công hiện nay, đáp ứng yêu cầu đổi mới mạnh mẽ phương pháp tuyển dụng, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị. Từ đó, góp phần tạo cơ sở pháp lý để thực hiện trả lương theo vị trí việc làm theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp; bảo đảm đồng bộ, thống nhất với phương thức quản lý cán bộ, công chức được quy định tại Luật Cán bộ, công chức.

Về phương thức tuyển dụng viên chức, đại biểu Lê Thị Thanh Lam cho rằng, việc mở đường cho tuyển dụng trực tiếp chuyên gia, viên chức tài năng mà không qua thi tuyển truyền thống là bước tiến cần thiết giúp tăng tốc thu hút nhân tài. Tuy nhiên, theo đại biểu, nếu thiếu quy định rõ ràng về tiêu chí lựa chọn, minh bạch hồ sơ và kiểm định độc lập dễ dẫn đến rủi ro, "may đo" vị trí, thiên vị và cảm tính trọng tuyển dụng công - làm suy giảm niềm tin trong công chúng và chất lượng nguồn nhân lực Nhà nước. Do đó, đại biểu đề nghị cần gắn việc tuyển dụng linh hoạt với các nguyên tắc minh bạch, công khai, quy định hậu kiểm rõ ràng và trách nhiệm người đứng đầu đơn vị phải được quy định rõ.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) cho rằng cần phân định rõ phạm vi được phép và không được phép trong việc tham gia hoạt động kinh doanh của viên chức. "Chẳng hạn, viên chức ở lĩnh vực giáo dục, y tế, khoa học công nghệ có thể tham gia doanh nghiệp khoa học, chuyển giao công nghệ nhưng không nên mở rộng tùy tiện sang các lĩnh vực không liên quan đến chuyên môn", đại biểu nói.

Bên cạnh đó, nên xây dựng cơ chế kiểm soát xung đột lợi ích rõ ràng, tránh trường hợp viên chức lợi dụng vị trí công tác, thông tin nội bộ hay nguồn lực nhà nước để trục lợi trong quá trình tham gia doanh nghiệp. "Cùng với đó, cần có hướng dẫn về trách nhiệm, nghĩa vụ và chế độ thu nhập khi viên chức tham gia doanh nghiệp hoặc ký hợp đồng ngoài đơn vị. Phải đảm bảo viên chức vẫn hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ tại cơ quan, không ảnh hưởng đến chất lượng công vụ", đại biểu Việt Nga nhấn mạnh.

Theo đại biểu Việt Nga, đối với các cơ sở giáo dục đại học và đơn vị sự nghiệp khoa học công lập, dự thảo Luật nên ban hành cơ chế khuyến khích cụ thể, chẳng hạn cho phép thành lập doanh nghiệp spin-off (doanh nghiệp khoa học và công nghệ ở các trường đại học, viện nghiên cứu...), doanh nghiệp khoa học công nghệ nội bộ với cơ chế tài chính và quản trị minh bạch.

Nguồn: https://baotintuc.vn/thoi-su/khuyen-khich-dau-tu-xa-hoi-hoa-ha-tang-hang-khong-20251022140657206.htm