Kỷ nguyên số đặt ra những thách thức sâu sắc về con người, giá trị và phương thức học tập

Giáo dục đang chuyển mình mạnh mẽ trong dòng chảy số. Trí tuệ nhân tạo và công nghệ đã bước vào từng lớp học. Tuy nhiên, đằng sau công nghệ, điều làm nên giá trị của giáo dục vẫn là con người. Đó cũng là tinh thần của hội thảo quốc tế “Tâm lý học và giáo dục học trong kỷ nguyên số” vừa diễn ra tại Hà Nội.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đức Sơn, Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm Hà Nội, phát biểu tại hội thảo.

Ngày 17/10, tại Hà Nội, Trường đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức hội thảo khoa học quốc tế “Tâm lý học và giáo dục học trong kỷ nguyên số”, quy tụ hàng trăm chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước.

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục, hướng tới xây dựng nguồn nhân lực và con người số mang bản sắc nhân văn - một chủ đề vừa cấp thiết vừa có tầm chiến lược trong tiến trình hiện đại hóa nền giáo dục quốc gia.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Nguyệt, Trưởng Khoa Tâm lý-Giáo dục (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội), nhấn mạnh: “Kỷ nguyên số vừa mở ra cơ hội vàng cho đổi mới giáo dục, vừa đặt ra những thách thức sâu sắc về con người, giá trị và phương thức học tập. Điều quan trọng là công nghệ phải được sử dụng một cách thông minh, nhân văn và bền vững”.

Toàn cảnh phiên khai mạc Hội thảo quốc tế: “Tâm lý học và giáo dục học trong kỷ nguyên số” tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội với sự tham dự của đông đảo các nhà khoa học trong và ngoài nước.

“Kỷ nguyên số vừa mở ra cơ hội vàng cho đổi mới giáo dục, vừa đặt ra những thách thức sâu sắc về con người, giá trị và phương thức học tập. Điều quan trọng là công nghệ phải được sử dụng một cách thông minh, nhân văn và bền vững".

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Nguyệt, Trưởng khoa Tâm lý-Giáo dục

(Đại học Sư phạm Hà Nội)

Lời nhấn mạnh ấy không chỉ là thông điệp mở của hội thảo mà còn là lời tự vấn của nền giáo dục hiện đại: Làm sao để công nghệ phục vụ con người, chứ không thay thế con người.

Các đại biểu và học giả quốc tế dự phiên toàn thể Hội thảo: “Tâm lý học và giáo dục học trong kỷ nguyên số”.

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh Việt Nam triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW (2024) của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là nền tảng quan trọng giúp giáo dục Việt Nam bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, gắn kết tri thức toàn cầu với yêu cầu phát triển con người.

Với hơn 200 báo cáo khoa học, sự kiện quy tụ đông đảo học giả trong nước và quốc tế, thể hiện rõ xu hướng hội nhập học thuật và tri thức toàn cầu trong lĩnh vực giáo dục-tâm lý học Việt Nam.

Các nội dung thảo luận của hội thảo được triển khai qua 6 tiểu ban chuyên đề, bao quát toàn bộ bức tranh giáo dục trong thời đại chuyển đổi số:

Thứ nhất, tâm lý học của công nghệ số trong giáo dục - Phân tích tác động của công nghệ tới nhận thức, cảm xúc, động cơ học tập và thiết kế trải nghiệm học tập tích cực.

Thứ hai, dạy và học trong thời đại số - Phát triển năng lực số cho giáo viên, học sinh; tích hợp AI trong dạy học và đánh giá.

Thứ ba, sức khỏe tâm lý trong môi trường số hóa - Nhận diện rối loạn cảm xúc, hành vi và xây dựng môi trường học tập lành mạnh.

Thứ tư, tích hợp công nghệ trong dịch vụ sức khỏe tâm thần học đường - Ứng dụng nền tảng số để sàng lọc, tư vấn, can thiệp sớm.

Thứ năm, phát triển chính sách và nguồn nhân lực giáo dục thời đại số - Đề xuất khung pháp lý, chiến lược đào tạo đội ngũ giáo viên có năng lực số.

Thứ sáu, giáo dục vì phát triển bền vững trong kỷ nguyên số - Khẳng định vai trò của công nghệ trong lan tỏa các giá trị toàn cầu như bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, đa dạng văn hóa.

Tại phiên toàn thể, không khí học thuật trở nên sôi nổi với những góc nhìn đa chiều từ các học giả quốc tế. Giáo sư Richard Hazenberg (Đại học Northampton, Anh) chia sẻ mô hình kết nối số trong hỗ trợ sức khỏe tinh thần học đường, mở ra hướng tiếp cận mới cho công tác tư vấn và chăm sóc tâm lý trong nhà trường.

Giáo sư Takayoshi Maki (Đại học Hiroshima, Nhật Bản) giới thiệu kinh nghiệm đào tạo đội ngũ giáo viên sẵn sàng bước vào thời kỳ giáo dục tăng cường công nghệ, nơi AI, ICT và STEAM không chỉ là công cụ mà là năng lực cốt lõi của người thầy.

Trong khi đó, Giáo sư Martijn Van Heel (Đại học Vrije, Brussels, Bỉ) nhìn nhận từ góc độ xã hội học, cảnh báo về “khoảng trống cảm xúc” của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên truyền thông số khi sự kết nối ảo có nguy cơ lấn át giao tiếp thật.

Theo Ban tổ chức, 6 dòng chảy tri thức được trình bày tại hội thảo chính là “bản đồ tri thức” giúp định hướng nghiên cứu, chính sách và đào tạo của giáo dục Việt Nam trong giai đoạn 2025-2035 - thời kỳ mà công nghệ trở thành trụ cột phát triển, nhưng vẫn cần một “linh hồn nhân văn” làm điểm tựa.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Nguyệt, Trưởng Khoa Tâm lý-Giáo dục, Trường đại học Sư phạm Hà Nội, trình bày báo cáo “Phân luồng học sinh sau trung học cơ sở trong bối cảnh hiện nay: Điểm nghẽn và định hướng giải pháp”.

Trong chuyên đề “Phân luồng học sinh sau trung học cơ sở tại Hà Nội: Điểm nghẽn và định hướng giải pháp”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Nguyệt trình bày nghiên cứu thực tiễn với những dữ liệu sinh động, chỉ ra 3 điểm nghẽn lớn của giáo dục hiện nay: chính sách lương chưa đủ tạo động lực cho người học nghề, nhu cầu học văn hóa phổ thông quá cao so chỉ tiêu, và phân luồng còn tách rời hướng nghiệp.

Từ đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Nguyệt đề xuất 3 nhóm giải pháp: Điều chỉnh chính sách ngạch, bậc lương nhằm đảm bảo thu nhập và cơ hội thăng tiến công bằng cho lao động học nghề; Phổ cập trung học phổ thông theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW (25/8/2025) của Bộ Chính trị về “đột phá phát triển giáo dục và đào tạo”; Đổi mới nhận thức, gắn kết chặt chẽ giữa phân luồng và hướng nghiệp, đáp ứng nhu cầu nhân lực trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0.

Những đề xuất này không chỉ mang giá trị học thuật, mà còn chạm tới chiến lược phát triển con người Việt Nam, làm sao để mỗi học sinh, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, đều có cơ hội học tập và trưởng thành. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện khoảng 70% học sinh sau trung học cơ sở tiếp tục học trung học phổ thông, trong khi mục tiêu đến năm 2035 hoàn thành phổ cập trung học phổ thông toàn quốc đã được xác lập trong Nghị quyết 71-NQ/TW.

Đó là một mục tiêu lớn nhưng cũng là thách thức thực tiễn, đòi hỏi sự đồng bộ giữa chính sách-đầu tư-nhận thức xã hội, để giáo dục thực sự trở thành động lực bền vững của phát triển con người Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Hội thảo “Tâm lý học và Giáo dục học trong kỷ nguyên số” không chỉ là diễn đàn học thuật, mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn giáo dục Việt Nam trong thời đại mới:
Một nền giáo dục hiện đại nhưng không đánh mất nhân văn, ứng dụng công nghệ nhưng vẫn lấy con người làm trung tâm, và đổi mới sáng tạo song hành cùng phát triển bền vững.

THU TRANG

Nguồn: https://nhandan.vn/ky-nguyen-so-dat-ra-nhung-thach-thuc-sau-sac-ve-con-nguoi-gia-tri-va-phuong-thuc-hoc-tap-post916144.html