Sức sống mạnh mẽ từ Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP)

Quyền Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng bên sản phẩm trà Việt. (Ảnh: PV)

Thông tin này được khẳng định tại Hội nghị đánh giá kết quả phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn giai đoạn 2021-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030 diễn ra ngày 16/10 vừa qua.

Hiệu quả kép từ hai chương trình OCOP và du lịch nông thôn

Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam đánh giá, hai chương trình trên đã và đang “đánh thức” những giá trị văn hóa bản địa, cảnh quan sinh thái đặc sắc của các vùng quê, tạo nền tảng để hình thành hệ sinh thái kinh tế nông thôn “đa giá trị”.

Cụ thể, thực hiện chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước về phát triển nông thôn theo hướng nâng cao giá trị và hiệu quả, năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình OCOP giai đoạn 2018-2020 (Quyết định số 490/QĐ-TTg). Đến năm 2022, Chính phủ tiếp tục phê duyệt Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025 (Quyết định số 919/QĐ-TTg) và Chương trình phát triển du lịch nông thôn (Quyết định số 922/QĐ-TTg).

Các đại biểu bên gian hàng sản phẩm OCOP tại hội nghị.

Đây được xem là những nhiệm vụ trọng tâm nhằm khai thác lợi thế về đặc sản, sản phẩm truyền thống, văn hóa và tri thức bản địa, góp phần phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới bền vững.

Tính từ năm 2018 đến nay, chương trình OCOP đã tạo chuyển biến mạnh mẽ cả về quy mô sản xuất lẫn tư duy phát triển sản phẩm nông thôn. Thống kê đến tháng 9/2025, cả nước có gần 17.400 sản phẩm của hơn 9.300 chủ thể OCOP đạt từ 3 sao trở lên, tăng hơn 8.400 sản phẩm so với năm 2022, vượt chỉ tiêu được giao. Cùng thời điểm, hơn 600 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động, tăng 235 mô hình so với năm 2022.

Các số liệu cho thấy hơn 60,7% chủ thể OCOP đạt từ 3 sao trở lên có doanh thu tăng bình quân 17,6%/năm; 42,3% mở rộng quy mô lao động; 40% chủ thể là nữ và 19,6% thuộc nhóm đồng bào dân tộc thiểu số khu vực miền núi, khó khăn.

Khu gian hàng sản phẩm OCOP Đồng Tháp tại Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp Việt Nam, 489 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội.

Các sản phẩm OCOP ngày càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, mẫu mã và bao bì thân thiện môi trường. Thương hiệu OCOP Việt Nam không chỉ được khẳng định trong nước mà đã bước đầu vươn ra thị trường quốc tế, góp phần quảng bá hình ảnh nông thôn Việt năng động, sáng tạo và hội nhập.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, OCOP không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn thúc đẩy chuyển đổi mô hình sản xuất, từ quy mô nhỏ lẻ sang liên kết chuỗi giá trị; góp phần hình thành vùng nguyên liệu địa phương ổn định và thúc đẩy phong trào khởi nghiệp nông thôn.

Chương trình đã mở ra hướng đi mới cho phát triển sinh kế, đặc biệt ở vùng khó khăn và trong các nhóm yếu thế như phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài ra, các mô hình kết hợp giữa trải nghiệm du lịch và tiêu thụ sản phẩm OCOP đang hình thành xu hướng mới trong phát triển nông thôn. Nhiều địa phương đã gắn kết sản phẩm đặc trưng với tour du lịch cộng đồng, tạo thêm nguồn thu và việc làm cho người dân, đồng thời lan tỏa hình ảnh nông thôn Việt Nam năng động và sáng tạo.

Đánh giá về chương trình, quyền Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhận định, OCOP và du lịch nông thôn là hai mũi nhọn thúc đẩy kinh tế nông thôn trong giai đoạn mới. Theo đó, việc nâng tầm sản phẩm OCOP theo hướng xanh-sạch-thông minh được coi là chìa khóa mở rộng thị trường.

Trên cơ sở đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp cùng các bộ, ngành xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn, trong đó tập trung vào ứng dụng công nghệ số, truy xuất nguồn gốc và đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử. Bộ cũng sẽ ban hành hướng dẫn phát triển Chương trình OCOP gắn với mục tiêu xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm OCOP của Việt Nam tới các hội chợ quốc tế.

Thực tiễn triển khai cho thấy, OCOP không chỉ là câu chuyện về sản phẩm hay thương hiệu, mà là một phong trào phát triển toàn diện nông thôn – từ tổ chức sản xuất, nâng cao năng lực cộng đồng, đến bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa địa phương. Qua đó, mỗi sản phẩm OCOP không chỉ mang dấu ấn của một vùng quê, mà còn thể hiện tinh thần sáng tạo và tự cường của người Việt trên con đường hội nhập.

OCOP đã khẳng định được thương hiệu và ngày càng gia tăng giá trị.

Tìm đột phá OCOP giai đoạn 2026-2030

Bước sang giai đoạn 2026–2030, theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Chương trình OCOP sẽ chuyển trọng tâm từ số lượng sang chất lượng, lấy đổi mới sáng tạo và phát triển xanh làm nền tảng.

Song song đó, Bộ cũng định hướng tăng cường năng lực quản trị cho các chủ thể OCOP, xây dựng thương hiệu vùng miền và đẩy mạnh hợp tác quốc tế. “Để OCOP phát triển bền vững, cần có cách tiếp cận mới, chú trọng vào chất lượng, bản sắc văn hóa và khả năng thích ứng của sản phẩm với thị trường hiện đại. Mục tiêu cuối cùng không chỉ là đạt sao, mà là xây dựng thương hiệu Việt có giá trị, có câu chuyện, và có sức lan tỏa”, quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh.

Đáng chú ý, trong giai đoạn 2026-2030, các sản phẩm OCOP cần có thêm sự đột phá, hướng tới phát triển bền vững. Giai đoạn này sẽ ghi nhận nhiều bối cảnh, yêu cầu mới về phát triển kinh tế-xã hội đất nước, đặc biệt là yêu cầu đẩy mạnh khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kinh tế tư nhân; cùng với đó là những yêu cầu mới về phát triển xanh, giảm phát thải thích ứng với biến đổi khí hậu... đòi hỏi những tiếp cận, yêu cầu và định hướng mới nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế trong phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn trong thời gian qua, góp phần nâng cao giá trị, hình ảnh và thương hiệu OCOP, du lịch nông thôn Việt Nam.

OCOP ngày càng khẳng định được thương hiệu của mình, được đa số người tiêu dùng tin dùng.

Trước đó, hồi cuối tháng 9/2025, Diễn đàn kết nối sản phẩm OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long 2025 đã thu hút trên 10.000 lượt người tham dự. Tại diễn đàn này, các chuyên gia, đại biểu tham dự Hội nghị Kết nối giao thương sản phẩm OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long năm 2025 đã cùng nhau trao đổi, chia sẻ các giải pháp, định hướng đẩy mạnh hoạt động xúc tiến, kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP tại thị trường trong nước và xuất khẩu; ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác kinh doanh giữa các chủ thể OCOP với các siêu thị, nhà phân phối, doanh nghiệp...

Không phủ nhận một thực tế là nhiều sự liên kết chiến lược đã được triển khai nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho hàng Việt, phát triển chuỗi cung ứng bền vững, đồng thời tận dụng sức mạnh tiêu dùng nội địa của hơn 100 triệu dân… Đây cũng chính là môi trường thuận lợi để OCOP ngày càng mở rộng và phát triển hơn.

THANH TRÀ-VIỆT HÀ

Nguồn: https://nhandan.vn/suc-song-manh-me-tu-chuong-trinh-moi-xa-mot-san-pham-ocop-post916052.html