Ký ức Việt Nam của người bạn Lào

Trở lại Việt Nam dự Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh theo lời mời của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Thiếu tướng Somphone Keomixay, nguyên Chủ tịch Hội Cựu chiến binh quốc gia Lào, mang theo những kỷ niệm chưa bao giờ phai mờ: lần được gặp Bác Hồ ở Thái Nguyên, sự che chở của nhân dân Hà Nội giữa bom đạn, và niềm tin gửi gắm vào thế hệ trẻ Việt - Lào hôm nay.

Chiều muộn ngày 31/8, chúng tôi gặp Thiếu tướng Somphone Keomixay tại khách sạn, ngay sau khi ông đáp chuyến bay đến Hà Nội. Ở tuổi 89, việc di chuyển đường xa vất vả, song ông vẫn giữ nét hồn hậu, hào sảng, sẵn sàng chia sẻ những kỷ niệm sâu nặng với Việt Nam - nơi ông coi là quê hương thứ hai.

Tham gia cách mạng từ tuổi 14-15 tuổi, cả cuộc đời gắn bó với binh nghiệp, nhưng mỗi khi nhắc đến quãng thời gian học tập ở Việt Nam, được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh, đôi mắt Thiếu tướng Somphone lại ánh lên niềm xúc động.

Thiếu tướng Somphone Keomixay, nguyên Chủ tịch Hội Cựu chiến binh quốc gia Lào. (Ảnh: Đinh Hòa)

Ông kể: những năm 1957-1960, ông theo học văn hóa ở Thái Nguyên; sau đó học tại Trường Lục quân Sơn Tây, rồi Trường Nguyễn Ái Quốc... Những năm tháng ấy trở thành hành trang quý giá, theo ông đến tận khi trở về Lào công tác, rồi giữ cương vị Phó Chủ tịch, sau đó là Chủ tịch Hội Cựu chiến binh quốc gia Lào.

Trong ký ức của ông, có hai kỷ niệm không bao giờ phai mờ.

Kỷ niệm thứ nhất là lần được gặp Bác Hồ năm 1959, khi Bác đến thăm trường văn hóa ở Thái Nguyên. Ông kể: "Hôm ấy, chúng tôi tập trung từ sớm, ai cũng trông chờ ở cổng, nhưng Bác lại đi thuyền từ sông Cầu vào phía sau. Bất ngờ lắm! Bác hỏi: "Các cháu có nhớ đất nước, nhớ bố mẹ không?". Chúng tôi im lặng vì sợ trả lời sai. Chỉ khi một học viên người Mông dõng dạc nói: "Chúng cháu nhớ đất nước và nhớ bố mẹ", Bác gật đầu, khen: "Đúng rồi! Không nhớ đến đất nước thì không được, vì đất nước là nơi chôn rau cắt rốn. Bố mẹ là người đẻ ra và nuôi ta lớn lên thành người như thế nào thì phải nhớ chứ!".

Rồi Bác dặn chúng tôi phải học tập, rèn luyện để trở thành cán bộ xây dựng đất nước. Với thầy giáo, Bác dặn phải dạy tốt để học viên khá, giỏi. Với nhà trường, Bác dặn phải chăm lo, quản lý chu đáo. Cuối cùng, Bác nói: "Chúc các cháu khỏe nhé! Bác về!" rồi đi xuống thuyền rời đi".

Cũng theo Thiếu tướng Somphone, khi học ở Thái Nguyên, xung quanh trường có nhiều bà mẹ chăm nom lưu học sinh Lào. Nhiều học viên chưa biết nhiều tiếng, chưa hiểu hết mọi thứ, nhưng các bà mẹ luôn tận tình giúp đỡ, giải thích, hướng dẫn. "Đây cũng thể hiện truyền thống đoàn kết giữa hai nước láng giềng Lào - Việt Nam, luôn giúp đỡ lẫn nhau", ông nói.

Kỷ niệm thứ hai diễn ra tại Hà Nội năm 1972, khi Mỹ ném bom miền Bắc. "Chiều đó, vừa tan học, còi báo động vang lên. Nhân dân và bộ đội Việt Nam cùng chúng tôi chạy vào hầm trú ẩn. Nhưng điều khiến tôi xúc động là họ nhường chúng tôi vào trước, còn mình thì vào sau. Nếu máy bay đánh trúng thì người Việt sẽ chịu phần nguy hiểm hơn. Sự che chở ấy tôi nhớ mãi, đó là tình cảm ruột thịt giữa hai dân tộc", ông nói.

Từ những ký ức ấy, Thiếu tướng Somphone nhắn nhủ với thế hệ trẻ Lào: phải học tập, rèn luyện tốt để kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời gìn giữ tình hữu nghị đặc biệt Việt - Lào. Ông cho biết, nhiều sinh viên Lào hiện đang học tập cùng sinh viên Việt Nam ở các trường đại học, cùng ăn, cùng học, cùng trao đổi kinh nghiệm. "Thanh niên là cánh tay phải của Đảng. Các cháu phải đồng tâm, cùng nhau học tập cho giỏi, để trở thành cán bộ bảo vệ và xây dựng đất nước", ông nói.

Khi ở cương vị lãnh đạo Hội Cựu chiến binh quốc gia Lào, Thiếu tướng Somphone học hỏi nhiều từ Hội Cựu chiến binh Việt Nam. "Nếu không có sự chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam, chúng tôi khó xây dựng được tổ chức vững mạnh như ngày nay. Chính Việt Nam đã giúp chúng tôi định hình, để cựu chiến binh Lào có nơi sinh hoạt, có tiếng nói và được chăm lo sau chiến tranh", ông nhấn mạnh.

Những lần trở lại Việt Nam sau này, ông nhận thấy sự đổi thay rõ rệt: “Mỗi lần sang là thấy khác hẳn. Đời sống nhân dân, đường sá, nhà cửa mọc lên như nấm. Lần này càng thấy Việt Nam phát triển nhanh quá!”.

Nhìn phố phường Hà Nội rực rỡ cờ hoa trong không khí kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, ông nói: "Tôi cảm ơn Đảng, Nhà nước, nhân dân và bộ đội Việt Nam đã mời chúng tôi sang dự lễ trọng đại này. 80 năm Quốc khánh, Việt Nam tổ chức thật long trọng. Ở bên Lào tôi cũng xem qua truyền hình, thấy những cuộc diễn tập, phong trào rộn ràng. Sang đây trực tiếp chứng kiến, tôi lại càng tự hào về tình hữu nghị thủy chung giữa hai dân tộc".

Nguồn: https://thoidai.com.vn/ky-uc-viet-nam-cua-nguoi-ban-lao-215981.html