Làm gì để không bị bỏ lại phía sau 'làn sóng sa thải'?

Những người đang 'lưng chừng' sự nghiệp đều đang chật vật học cách sống sót qua làn sóng sa thải (layoff) kéo dài.

Mạng xã hội đang chia sẻ câu chuyện của một cô gái 33 tuổi, làm ở một công ty.

Ba tháng trước, cô phát hiện mình mắc ung thư giai đoạn cuối. Cha cô vừa mất, cô vẫn cố gắng gượng đi làm, giữ công việc để có tiền chữa bệnh. Rồi công ty gửi cho cô một quyết định sa thải.

Những dòng chữ ngắn ngủi, nhưng bên dưới là hàng ngàn bình luận: an ủi cô gái và cả tranh cãi về chuyện công ty có nên đối xử như vậy với nhân viên bệnh tật hay không.

Nhưng rốt cuộc cô gái ấy vẫn mất việc, vẫn phải đối diện với hiện thực khắc nghiệt: bệnh tật, mất mát, thất nghiệp.

Trên mạng mỗi ngày đều có các câu chuyện về làn sóng layoff (sa thải).

Tôi từng nghĩ điều đó sẽ không xảy ra với mình

Và cũng vừa hôm qua, Tuấn, một người bạn của tôi, nhắn: "Mình vừa nhận được thông báo nằm trong danh sách cắt giảm nhân sự".

Tuấn kể ngày mới vào nghề, cậu được nhận vào công ty nhờ niềm đam mê với công nghệ và khả năng tự học đáng nể. Ba năm, từ một thực tập sinh Tuấn lên vị trí phát triển phần mềm chính thức, lương khá ổn, đồng nghiệp trẻ trung, năng động.

Nhưng rồi tháng trước, trong cuộc họp chóng vánh, quản lý thông báo "công ty buộc phải tái cấu trúc do áp lực tài chính", Tuấn cùng 40% nhân sự khác nằm trong danh sách "phải đi".

Kể từ ngày nhận quyết định thôi việc, mỗi sáng Tuấn lại mang laptop ra quán cà phê gần nhà, gửi đi hàng chục đơn xin việc.

Đôi lúc ánh mắt cậu chạm phải những người trẻ khác cũng ngồi đó, màn hình máy tính đầy những tin tuyển dụng.

Có những hôm nhận được email phỏng vấn, mừng rỡ bao nhiêu thì lúc nhận tin từ chối lại thất vọng bấy nhiêu. "Người ta hỏi mình kỹ năng gì mới, mà thật lòng, ba năm nay mình chỉ làm một công việc, đâu học thêm được gì" - Tuấn trầm ngâm.

Rất nhiều người như Tuấn đang rơi vào vòng xoáy layoff. Không chỉ những ai "yếu thế", mà cả những người từng nhận danh hiệu "nhân viên xuất sắc" cũng phải rời đi.

"Tôi từng nghĩ điều đó sẽ không bao giờ xảy ra với mình" - Hoài An (nhân viên truyền thông cấp cao) bắt đầu câu chuyện với giọng chậm rãi.

Bộ phận An làm việc là phòng truyền thông chiến lược của một tập đoàn lớn trong ngành bán lẻ, vốn được xem là "linh hồn" của toàn hệ thống.

Những chiến dịch marketing triệu view, những sự kiện đình đám đều qua tay đội ngũ của An. Sếp quý, đồng nghiệp nể, ai cũng nghĩ vị trí ấy sẽ luôn an toàn.

Vậy mà khi làn sóng cắt giảm nhân sự lan rộng từ cuối năm ngoái đến nay, những người tưởng như "bất khả xâm phạm" như An cũng phải rời đi trong sự ngỡ ngàng và nuối tiếc.

Đã ba tháng kể từ ngày cầm quyết định thôi việc, Hoài An vẫn chưa tìm được công việc mới.

Những người "đa nhiệm"

Để thoát khỏi làn sóng layoff, nhiều người chọn làm nhiều công việc.

Ban ngày chúng tôi đều có công việc ổn định, người làm nhân viên văn phòng, người theo đuổi công nghệ, tài chính, sáng tạo nội dung… Nhưng khi thành phố lên đèn, một cuộc sống khác bắt đầu.

Mỗi tối khoảng 8h, nhóm chúng tôi lại hẹn nhau ở quán cà phê mở 24/7 ở quận Gò Vấp, TP.HCM.

Có những dự án chúng tôi hợp tác chung, có dự án mỗi người tự làm, nhưng tất cả chung mục tiêu tận dụng tối đa thời gian để hoàn thành công việc và gia tăng thu nhập.

Ban ngày làm nhân viên chính thức trong công ty truyền thông, buổi tối tôi nhận thêm các dự án viết lách, quản lý nội dung cho một công ty kiến trúc.

Lịch trình dày đặc nhưng niềm vui từ công việc khiến tôi không ngừng nỗ lực.

Trong nhóm tôi có Mai Linh (28 tuổi), ban ngày làm marketing cho công ty ở lĩnh vực thực phẩm, buổi tối là freelancer viết nội dung cho một nền tảng bán thức ăn nhanh ở Úc, đồng thời nhận thêm các dự án truyền thông.

Linh hào hứng kể: "Đôi khi phải thức khuya do chênh lệch múi giờ, nhưng thu nhập tốt và mở rộng được nhiều mối quan hệ".

Minh Hương (31 tuổi) từng là nhân sự cấp cao trong một tập đoàn dược. Khi công ty tái cơ cấu sau đại dịch, cô nằm trong danh sách bị cắt giảm.

Nhờ kinh nghiệm làm thêm từ trước, Hương nhanh chóng chuyển sang làm tư vấn nhân sự độc lập.

"Ban đầu cũng lo lắng, nhưng nhờ đã quen làm việc tự do nên mình thích nghi nhanh. Hồi trước đây chỉ là nghề tay trái, giờ thì nó đã thành nguồn thu nhập chính" - Hương chia sẻ.

Chúng tôi gọi vui đây là "cuộc sống nhiều ca", sáng đi làm công ty, tối làm dự án riêng.

Có những ngày mệt nhoài, cạn kiệt năng lượng, nhưng cũng có khoảnh khắc hạnh phúc khi hoàn thành dự án lớn, nhận phản hồi tốt từ khách hàng.

Hay đơn giản là khi tiền công về tài khoản, đó là phần thưởng xứng đáng cho nỗ lực bỏ ra.

Theo ông Võ Duy Ánh - CEO một công ty thiết kế và xây dựng, trong bối cảnh khó khăn, doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân sự nhưng sẽ ưu tiên giữ lại những người có tinh thần trách nhiệm, sẵn sàng đối mặt thử thách và đóng góp trực tiếp vào doanh thu hoặc tối ưu chi phí.

Bên cạnh chuyên môn giỏi, nhân sự cần linh hoạt, chủ động học hỏi và không ngừng cải thiện hiệu suất.

Những cá nhân sáng tạo, dám thử nghiệm cái mới và mang lại giá trị thực tiễn sẽ được đánh giá cao. Ngoài ra, các vị trí cốt lõi, khó thay thế ngay lập tức cũng là ưu tiên hàng đầu.