Lan tỏa mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp sáng tạo

“Ba cùng" để đi xa

Trong những năm qua, Việt Nam đã có nhiều chủ trương, chính sách hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Đến nay, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể, tạo được môi trường thuận lợi cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Các thành tố trong hệ sinh thái chính sách, tài chính, văn hóa, thị trường, nhân lực và các hỗ trợ ngày càng có những liên kết khăng khít, tương tác và hỗ trợ nhau để thúc đẩy tinh thần kinh doanh, đổi mới sáng tạo và sự thịnh vượng của nền kinh tế.

Chia sẻ từ thực tế địa phương thành phố đã lọt tốp 200 thành phố khởi nghiệp sáng tạo toàn cầu, đại diện lãnh đạo TP Hồ Chí Minh cho biết, mặc dù là địa phương năng động và có nhiều trường đại học, việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp vẫn có nhiều thách thức. Trong đó, nổi bật là khả năng hợp tác, sự bám sát nhu cầu thị trường từ khu vực trường đại học, viện nghiên cứu hiện còn rất yếu; cơ sở vật chất phục vụ cho việc nghiên cứu của trường đại học cũng rất khiêm tốn. Chúng ta tập trung quá nhiều cho câu chuyện đào tạo, nặng chuyện học lý thuyết… Còn gắn kết để giải quyết vấn đề thực tiễn của xã hội, của thị trường thì hiện nay các trường đại học còn yếu. Các hoạt động nghiên cứu để có nhiều kết quả chuyển giao, biến thành công nghệ và chuyển giao được hiện vẫn còn yếu. Do đó, TP Hồ Chí Minh đang triển khai đồng thời các chương trình mà trong đó các giải pháp đều hướng tới tác động trực tiếp vào việc phát triển nghiên cứu khoa học của trường đại học, viện nghiên cứu. Chẳng hạn như chương trình hỗ trợ DN khi có hợp tác nghiên cứu phát triển với trường đại học; hoặc chương trình thúc đẩy thương mại hóa các nghiên cứu của các trường đại học thông qua sàn giao dịch công nghệ TP Hồ Chí Minh cũng như các sự kiện đổi mới sáng tạo mở; hoặc hỗ trợ thúc đẩy các trường đại học ở TP Hồ Chí Minh phát triển theo mô hình đại học khởi nghiệp; hoặc chính sách giúp các trường đại học hình thành các trung tâm nghiên cứu mạnh...

Cùng đó, thời gian qua, hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung đã có những điểm nổi bật, với nhiều kết quả ấn tượng... Các sự kiện, cuộc thi, chương trình như Techfest địa phương, vùng, quốc gia cũng đã được tổ chức thường xuyên trên địa bàn. Nhiều chương trình đào tạo, liên kết, hợp tác với cộng đồng trong nước và quốc tế được triển khai; công tác xây dựng cơ chế, chính sách luôn được quan tâm; nhiều trung tâm khởi nghiệp sáng tạo đã được hình thành. Một số doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối, du lịch, xe tự hành... đã có những bước tăng trưởng mạnh, kết nối được với thị trường toàn quốc và thị trường nước ngoài.

Thành phố Hải Phòng đang thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Hải Phòng xứng tầm trung tâm vùng gắn kết quốc tế và năm 2025 đưa Hải Phòng nằm trong top 200 thành phố có chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp tốt nhất toàn cầu. Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh cho rằng, Hải Phòng sẽ cần phải xây dựng và nâng cấp các không gian làm việc chung, các khu hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp, các vùng nông công nghệ, tạo hạ tầng tốt nhất cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, các tổ chức cá nhân khởi nghiệp có điều kiện thuận lợi để phát triển. Về nguồn lực, Hải Phòng cần tập trung kêu gọi và tạo điều kiện cho các quỹ đầu tư mạo hiểm, các nhà đầu tư và các tổ chức tài chính để hỗ trợ, giúp đỡ các doanh nghiệp khởi nghiệp. Bộ Khoa học và Công nghệ cam kết tạo mọi điều kiện tốt nhất từ chính sách đến các nguồn lực để cùng Hải Phòng xây dựng một trung tâm đổi mới sáng tạo xứng tầm quy mô vùng, quy mô quốc gia. Tiến tới sớm kết nối quốc tế, đưa Hải Phòng trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà doanh nhân, nhà đầu tư và sớm đưa Hải Phòng lọt vào danh sách các thành phố khởi nghiệp toàn cầu. Đặc biệt, Thứ trưởng nhắc lại khẩu hiệu “Ba cùng” tại Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2024 của Thủ tướng Phạm Minh Chính: Cùng nhận thức, cùng hành động, cùng thụ hưởng, thể hiện sự quyết tâm đưa khởi nghiệp sáng tạo trở thành động lực phát triển mạnh mẽ cho cả địa phương và quốc gia...

Chung tay tạo mắt xích lợi thế địa phương, vùng

Theo các chuyên gia, để liên kết vùng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát triển mạnh mẽ, tại các thành phố lớn theo phân trục từ Bắc vào Nam như Vinh, Huế, Đà Nẵng, Nha Trang cần xây dựng các Vườn ươm doanh nghiệp, Tổ chức tăng tốc và Trung tâm đổi mới sáng tạo vùng. Việc phát triển cơ sở hạ tầng khởi nghiệp liên vùng sẽ giúp hỗ trợ sâu và xuyên suốt hơn cho các startup (khởi nghiệp) từ khâu ý tưởng, hoàn thiện mô hình kinh doanh đến thúc đẩy thương mại hóa mạnh mẽ. Giai đoạn này rất cần có cơ chế cụ thể thu hút đầu tư tư nhân vào lĩnh vực này để tạo tiền đề cho cả một hệ sinh thái về lâu dài.

Giới thiệu các sản phẩm khởi nghiệp sáng tạo tại Hà Tĩnh.

Chính quyền địa phương cần ban hành chính sách ưu đãi thuế và khuyến khích đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp. Huy động vốn từ các quỹ đầu tư quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch, công nghệ và nông nghiệp công nghệ cao, những lĩnh vực có tiềm năng phát triển lớn tại vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung.

Ngoài ra, việc xây dựng mạng lưới liên kết giữa các startup, nhà đầu tư và chính quyền địa phương. Mạng lưới này không chỉ giúp kết nối nguồn lực mà còn tạo ra các cơ hội hợp tác liên vùng và chia sẻ kinh nghiệm. Chính quyền các tỉnh cần tăng cường sự phối hợp chặt chẽ để đưa ra các chính sách khởi nghiệp thống nhất, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Tăng cường liên kết vùng với các sáng kiến, hoạt động gắn chặt với định hướng phát triển vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, tạo thuận lợi chuyển dịch các nguồn lực, khai thác lợi thế bản địa ở từng địa phương cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo nói chung, cho khởi nghiệp sáng tạo nói riêng. Từ đó, gia tăng hơn nữa đóng góp của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, của vùng và của đất nước

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bến Tre Nguyễn Trúc Sơn cho biết, trong những năm gần đây, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam. Chính phủ và các địa phương đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển. Hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam đang ngày càng hoàn thiện, tạo ra môi trường thuận lợi để các nhà sáng lập trẻ có thể đưa ra những ý tưởng, sản phẩm, dịch vụ sáng tạo và có tính cạnh tranh cao.

Khởi nghiệp không chỉ là việc xây dựng các doanh nghiệp mới, mà còn là tìm kiếm những giải pháp sáng tạo để phát triển kinh tế địa phương một cách bền vững, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, ứng phó với biến đổi khí hậu và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Với Bến Tre, một địa phương đặc thù về nông nghiệp, việc thúc đẩy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo càng cần thiết hơn bao giờ hết. Các mô hình khởi nghiệp trong nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, các giải pháp sáng tạo để bảo vệ môi trường và phát triển du lịch sinh thái bền vững đang ngày càng trở thành hướng đi quan trọng giúp Bến Tre phát triển bền vững, gắn liền với bảo vệ và phát huy tiềm năng thiên nhiên, văn hóa bản địa. Ông cho rằng, cần phải tập trung vào việc xây dựng các mô hình khởi nghiệp có tính bền vững, vừa bảo đảm lợi ích kinh tế, vừa bảo vệ môi trường và xã hội. Trong đó, giá trị của đổi mới sáng tạo phải được đề cao, là “chìa khóa” để tạo ra các giải pháp đột phá, đáp ứng yêu cầu của thị trường và xã hội. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ, cơ chế tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp xanh, khởi nghiệp sáng tạo, phải được chú trọng.

Cũng theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bến Tre Nguyễn Trúc Sơn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã từng nhấn mạnh: “Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo là một động lực và nguồn lực quan trọng trong sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Muốn có khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, thì phải có con người đổi mới sáng tạo; khởi nghiệp cần sự đam mê, quyết tâm, lòng kiên trì và sự dũng cảm vượt qua chông gai, thử thách để hướng tới thành công”. Ông cho rằng, khởi nghiệp không chỉ là câu chuyện của cá nhân hay của một doanh nghiệp, mà là nhiệm vụ chung của cả cộng đồng, là động lực thúc đẩy sự phát triển của địa phương và của cả đất nước.

Chia sẻ kinh nghiệm từ Hàn Quốc, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo của TP Daejeon (Daejeon CCEI) Hàn Quốc Park Dae Hee cho biết, trên địa bàn TP Daejeon hiện có 26 trung tâm nghiên cứu do Nhà nước quản lý, hơn 200 trung tâm nghiên cứu thuộc các trường đại học. Nhưng để được như hôm nay là một hành trình nỗ lực xây dựng môi trường thân thiện với khởi nghiệp và nghiên cứu sáng tạo.

Trước hết, Daejeon CCEI thường xuyên mời các nhà nghiên cứu, các giáo sư ở các trường đại học đến giảng bài, trao đổi về các vấn đề thời sự của khoa học công nghệ. Mỗi khi địa phương nảy sinh các vấn đề nổi cộm, các nhà nghiên cứu lại được mời đến để cùng địa phương và các doanh nghiệp cùng nghiên cứu tìm giải pháp. Mỗi viện, trường đều có nhiệm vụ và chức năng riêng, nhưng dưới sự điều phối của Daejeon CCEI thì tất cả đều có một đích hướng tới là giải quyết các vấn đề thực tiễn của TP Daejeon nói riêng và của Hàn Quốc nói chung.

“Một trong những thành công của chúng tôi trong việc phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp là phát triển sự hợp tác giữa các đơn vị, giữa các viện nghiên cứu, trường đại học, với trung tâm và các cơ quan hoạch định chính sách, các cơ quan quản lý nhà nước về khởi nghiệp và hệ sinh thái khởi nghiệp” - ông Park Dae Hee nói.

Ngày hội Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo hàng năm của các vùng, quốc gia là hoạt động được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trọng điểm trong khuôn khổ Đề án 844 về Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia. Đây cũng là dịp để các địa phương, các doanh nghiệp lan tỏa cảm hứng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo từ nhiều năm qua...

Nguyễn Mỹ