Lễ hội Thắk Côn được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bình bông làm bằng trái dừa, lễ vật chính trong lễ hội Thắk Côn

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sóc Trăng vừa phối hợp UBND huyện Châu Thành tổ chức lễ đón nhận quyết định của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội Thắk Côn (lễ Cúng Dừa) của đồng bào Khmer. Sự kiện là sự ghi nhận xứng đáng cho những giá trị tinh thần to lớn mà cộng đồng người Khmer đã gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Lễ hội Thắk Côn, hay còn được người dân gọi là lễ Cúng Dừa, hình thành theo truyền thuyết cách nay khoảng 300 năm và được duy trì, bảo tồn qua nhiều thế hệ. Theo truyền thuyết và các cụ cao niên kể lại, xưa kia ở vùng đất An Trạch (xã An Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng ngày nay) bỗng nổi lên một gò đất hình dạng như chiếc cồng, chân người giẫm lên nghe âm vang như tiếng cồng. Được ít lâu, tiếng cồng trong đất nhỏ dần rồi mất hẳn. Dân gian cho là sự linh thiêng bèn lập miếu thờ và cứ đến ngày rằm tháng 3 hàng năm, dân làng An Trạch lại tổ chức lễ hội cầu an tại chùa Mahasal Thatmon (huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng), gọi đó là lễ hội Thắk Côn (theo tiếng Khmer là Đạp Cồng).

Ngày nay, lễ hội Thắk Côn diễn ra trong 5 ngày (từ ngày 13-3 đến ngày 17-3) âm lịch hàng năm, trong đó nghi thức khai hội được bắt đầu từ ngày 15-3. Lễ hội được xem như một trong những nghi thức mang tính cầu an của đồng bào Khmer Nam bộ. Qua quá trình lịch sử, sự kiện này dần dần được linh thiêng hóa và trở thành tín ngưỡng dân gian mang đậm dấu ấn của cư dân nông nghiệp. Thời điểm tổ chức lễ hội cũng là thời gian bắt đầu vào mùa vụ mới, với nguyện ước tạ ơn trời đất, thần linh, ông bà phù hộ cho mùa màng tươi tốt, bội thu.

Lễ vật được dâng lên bề trên trong lễ hội Thắk Côn thường là trái cây, gạo, muối, hoa sen, trầu cau... Trong đó, một lễ vật không thể thiếu là bình bông làm bằng trái dừa (đồng bào Khmer gọi là Slathodon), tượng trưng cho sự thanh khiết. Bình bông dừa được người dân làm từ dừa tươi, vạt hai đầu, bên trên cắm hoa vạn thọ, hoa cúc và những lá trầu xanh để trang trí. Theo nhiều cụ cao niên lý giải, việc chọn dừa làm lễ vật chính là do những năm khô hạn, chỉ trong trái dừa mới có dòng nước ngọt, tươi mát. Việc dâng cúng dừa lên trời đất, thần linh là nhằm cầu mong cho nước tưới tiêu đầy đủ, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Lễ hội Thắk Côn có vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa tín ngưỡng của cộng đồng người Khmer. Thực hành lễ hội tạo nên sự cố kết cộng đồng, sự đoàn kết, giao lưu văn hóa giữa cộng đồng người Khmer với người Kinh, người Hoa trên địa bàn và các vùng lân cận. Bên cạnh đó, lễ hội còn là dịp để những người con Sóc Trăng đi làm ăn xa hoặc di cư đến vùng đất khác trở về, cùng hòa mình vào lễ hội. Không gian văn hóa lễ hội Thắk Côn cũng diễn ra các nghệ thuật trình diễn dân gian đặc sắc như: Dù kê, nghệ thuật múa Chhay-dăm, múa Rom Vong, nhạc ngũ âm..., tạo nên không khí tươi vui, phấn khởi nhưng không kém phần trang trọng, linh thiêng.

Ông Sơn Pô, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sóc Trăng, cho biết: Lễ hội Thắk Côn hiện nay ngày càng phát triển, thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự. Tỉnh đang xây dựng Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể lễ hội Thắk Côn để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Qua đó, hình thành sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với quảng bá bản sắc văn hóa truyền thống, giúp tạo nguồn thu nhập, ổn định đời sống cho cộng đồng cư dân địa phương.

QUANG TUẤN

Nguồn:https://www.sggp.org.vn/le-hoi-thak-con-duoc-cong-nhan-la-di-san-van-hoa-phi-vat-the-quoc-gia-post800747.html