Liên kết 'ba nhà' là động lực cho công nghiệp bền vững

Thông điệp quan trọng này được rút ra sau chuỗi hội nghị và triển lãm "Thúc đẩy hợp tác ba nhà trong lĩnh vực công nghiệp", vừa diễn ra tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM (HCMUTE).

Chương trình do HCMUTE, Cổng thông tin Khu công nghiệp Việt Nam (VIZ), Hiệp hội các Doanh nghiệp khu công nghiệp TPHCM (HBA) và Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ TPHCM (HASI) đồng tổ chức.

Sự kiện quy tụ hơn 300 đại biểu đến từ các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hiệp hội, tổ chức quốc tế và khoảng 5.000 sinh viên.

Đây bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, hướng tới thiết lập mô hình hợp tác chiến lược giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp (ba nhà), tạo nền tảng cho một nền công nghiệp Việt Nam đổi mới, bền vững và tự chủ.

Chương trình tọa đàm trong khuôn khổ hội nghị và triển lãm. Ảnh: HCMUTE

Ba nhà - động lực đổi mới sáng tạo

Theo TS Trần Nam Tú, Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ GD&ĐT) mô hình hợp tác ba nhà đã được triển khai thành công tại nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản…, góp phần hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện.

Tại Việt Nam, tiến trình phát triển mô hình này trải qua nhiều giai đoạn. Trước năm 2010 là giai đoạn khởi phát với hợp tác còn đơn lẻ, chương trình đào tạo thiên về lý thuyết, thiếu thực hành.

Đến giai đoạn 2010 - 2015 là hình thành khung chính sách kết nối trường - doanh nghiệp - Nhà nước. Tuy nhiên, sự hợp tác ba nhà lúc này còn hạn chế, thiếu chia sẻ lợi ích.

Giai đoạn tiếp theo, từ 2016 - 2020, sự hợp tác ba nhà mở rộng và thể chế hóa mô hình, chú trọng đào tạo gắn với nhu cầu doanh nghiệp; song sự phối hợp vẫn chồng chéo, thiếu tài trợ.

Hiện nay, Việt Nam đang bước vào giai đoạn hội nhập và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tập trung điều phối lợi ích giữa các bên, kiến tạo chuỗi đổi mới sáng tạo khép kín theo Nghị quyết 57.

Ông Trần Nam Tú với tham luận hợp tác 3 nhà, góc nhìn từ chính sách đến thực tiễn. Ảnh: HCMUTE

Ông Trần Nam Tú cho biết, Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 thể hiện sự chuyển đổi mạnh mẽ từ quản lý đầu vào sang quản lý kết quả và hiệu quả đầu ra, đồng thời chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu để khuyến khích sáng tạo.

Khung pháp lý cho hợp tác ba nhà được thể chế hóa qua Nghị định 180/2025 về cơ chế, chính sách hợp tác công tư trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cho phép cơ quan Nhà nước, trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp cùng đầu tư, quản lý và vận hành các dự án khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo cơ chế PPP (hợp tác công - tư).

Theo đó, các bên được hưởng ưu đãi đầu tư, miễn giảm thuế và có quyền sở hữu, khai thác, thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Đặc biệt, trường đại học và viện công lập được phép dùng tài sản công hoặc quyền sở hữu trí tuệ để góp vốn cùng doanh nghiệp; có cơ chế chia sẻ rủi ro, lợi nhuận và quyền sở hữu trí tuệ theo tỷ lệ góp vốn.

Nhà trường - trung tâm của đổi mới và chuyển đổi sản xuất

PGS.TS. Lê Hiếu Giang, Hiệu trưởng HCMUTE nhấn mạnh, phát triển nguồn nhân lực công nghiệp không chỉ là đầu tư cho con người, mà còn là đòn bẩy chiến lược nâng cao năng lực sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng xanh và khẳng định vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Để làm được điều đó, cần một cơ chế phối hợp thực chất, lâu dài và cùng có lợi giữa ba nhà,

Nhiều ý kiến tại hội nghị "Thúc đẩy hợp tác ba nhà trong lĩnh vực công nghiệp" khẳng định, trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0, trường đại học không chỉ là nơi đào tạo nhân lực, mà còn phải trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi sản xuất thực tiễn – nơi kết nối giữa nghiên cứu, sản xuất và thị trường.

Mô hình ba nhà tương đồng với cách tiếp cận của các đại học hàng đầu thế giới, nơi nghiên cứu ứng dụng gắn liền với đơn đặt hàng của doanh nghiệp, được tài trợ và chuyển giao công nghệ trực tiếp.

Việc trao vai trò trung tâm cho nhà trường sẽ mở rộng không gian sáng tạo, tăng khả năng thương mại hóa kết quả nghiên cứu và góp phần hình thành nền công nghiệp tri thức.

Triển lãm sản phẩm khoa học công nghệ trong khuôn khổ hội nghị và triển lãm "Thúc đẩy hợp tác ba nhà trong lĩnh vực công nghiệp". Ảnh: HCMUTE

Điểm nhấn của hội nghị là sáng kiến thành lập Trung tâm Chuyển đổi Sản xuất Tiên tiến (AMTC) - kết quả hợp tác giữa VIZ và HCMUTE.

AMTC được định hướng trở thành nền tảng kết nối thực chất giữa ba nhà, là nơi nghiên cứu, thử nghiệm và triển khai các giải pháp chuyển đổi phù hợp với doanh nghiệp Việt, đặc biệt trong các khu công nghiệp và doanh nghiệp sản xuất đang chuyển đổi sang mô hình xanh - thông minh.

Trong bối cảnh TPHCM đang đẩy mạnh chuyển đổi khu công nghiệp và doanh nghiệp sản xuất theo hướng phát thải ròng bằng không, AMTC kỳ vọng sẽ trở thành đối tác chiến lược trong quá trình hiện thực hóa các chương trình hành động của Nhà nước và doanh nghiệp, hướng đến phát triển công nghiệp bền vững, hiệu quả và hội nhập quốc tế.

Ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM và các đơn vị đối tác. Ảnh: HCMUTE

Tại hội nghị, HCMUTE ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác với các doanh nghiệp và tổ chức trong các lĩnh vực: Đào tạo nhân lực kỹ thuật cao gắn với thực tiễn sản xuất; Hợp tác R&D và chuyển giao công nghệ; Thúc đẩy mô hình sản xuất thông minh và phát triển bền vững.

Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/lien-ket-ba-nha-la-dong-luc-cho-cong-nghiep-ben-vung-post755873.html