Trước đó, tại cuộc họp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư vào tháng 5, Tổng Bí thư Tô Lâm đề cập việc dạy học 2 buổi/ngày và cho rằng có thể mời ca sĩ, nghệ sĩ dạy nhạc, mời vận động viên (VĐV) dạy thể dục thể thao, mời họa sĩ dạy vẽ cho học sinh (HS). Trong Công điện số 61/CĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các UBND tỉnh, TP cần huy động, khuyến khích các nghệ sĩ, nghệ nhân, VĐV, chuyên gia tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, phát triển năng khiếu... cho các em HS.
Thực tế môn nghệ thuật đang được dạy ở trường phổ thông ra sao và giải pháp nào để huy động nghệ sĩ, VĐV tham gia dạy học hiệu quả?
THÁCH THỨC VỀ MÔN ÂM NHẠC, MỸ THUẬT
Là môn học chính khóa trong chương trình với mục tiêu phát triển phẩm chất và năng lực thẩm mỹ, định hướng nghề nghiệp, nhưng âm nhạc và mỹ thuật lại là thách thức đối với các nhà trường.
Học sinh Trường THPT Trần Đại Nghĩa, P.Sài Gòn (Q.1 cũ), TP.HCM, trong giờ thực hành môn mỹ thuật
ẢNH: BÍCH THANH
Với Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2006 trước đây và 2018 hiện hành, ở bậc tiểu học, THCS, âm nhạc, mỹ thuật luôn là 2 môn học chính khóa. Riêng bậc THPT, khi thực hiện Chương trình GDPT 2018 với mục tiêu xây dựng theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS, đồng thời mở rộng cơ hội lựa chọn môn học phù hợp với sở trường và định hướng nghề nghiệp thì 2 môn này trở thành tự chọn bắt buộc.
Theo thống kê của Sở GD-ĐT TP.HCM (cũ) và căn cứ trên thông tin về tổ chức các môn tự chọn của hơn 100 trường THPT, có 23 trường tổ chức dạy môn mỹ thuật, 19 trường dạy môn âm nhạc. Trong đó, khoảng 10 trường tổ chức giảng dạy 2 môn nghệ thuật, gồm THPT chuyên Lê Hồng Phong, THCS-THPT Trần Đại Nghĩa, Hùng Vương, Gia Định, Trưng Vương, Nguyễn Hữu Cầu, Phú Nhuận, Trung học Thực hành ĐH Sư phạm, Năng khiếu Thể dục Thể thao Bình Chánh, Nguyễn Hữu Thọ, Bình Hưng Hòa.
Bà Nguyễn Thị Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, P.Xuân Hòa (Q.3 cũ), cho hay do đây là 2 môn tự chọn nên trường chỉ mở lớp khi có đủ số lượng HS đăng ký.
Bên cạnh đó, nhiều trường gặp khó khăn khi tổ chức lớp âm nhạc, mỹ thuật do thiếu giáo viên (GV) có chuyên môn và điều kiện cơ sở hạ tầng chưa thể đáp ứng.
Hiệu trưởng một trường THPT tại TP.HCM cho biết số lượng HS đăng ký các môn âm nhạc, mỹ thuật ở nhiều trường THPT hiện nay còn khá ít. Nguyên nhân chủ yếu do đây không phải là những môn học phổ biến trong định hướng nghề nghiệp của đa số HS. Một vấn đề đáng chú ý khác, theo vị hiệu trưởng này, là nhiều trường THPT không có sẵn biên chế GV âm nhạc, mỹ thuật. Khi triển khai chương trình mới, một số trường buộc phải mời GV thỉnh giảng hoặc phối hợp với các trung tâm nghệ thuật, văn hóa để tổ chức lớp học, giải pháp mang tính tình thế, thiếu ổn định lâu dài.
"Ngay cả trong trường hợp có biên chế GV chính thức, nhiều trường cũng có thể đối mặt với tình trạng không đủ lớp để phân công dạy. Với số tiết ít và số lớp học không ổn định qua từng năm học, GV các môn âm nhạc, mỹ thuật khó có thể đảm bảo định mức 17 tiết/tuần theo quy định hiện hành, khiến việc bố trí, phân công nhiệm vụ gặp nhiều trở ngại", vị hiệu trưởng này thông tin.
Trong bối cảnh không có GV, nguồn tuyển cũng khan hiếm, để đáp ứng yêu cầu khi thực hiện chương trình, nhiều trường đã áp dụng phương án GV thỉnh giảng. Chẳng hạn Trường THPT Hùng Vương thỉnh giảng GV âm nhạc từ Nhạc viện TP.HCM, GV mỹ thuật từ khoa mỹ thuật của một trường ĐH.
Một giờ học âm nhạc của học sinh cấp THCS. Ở cấp học này, âm nhạc, mỹ thuật là 2 môn học chính khóa
ảnh: Đào Ngọc Thạch
CHƯA THỰC HIỆN ĐẦY ĐỦ MỤC TIÊU GIÁO DỤC TOÀN DIỆN
Trước thực tế vừa nêu, ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân, P.Bến Thành (Q.1 cũ), TP.HCM, cho rằng việc triển khai môn nghệ thuật trong Chương trình GDPT 2018 bên cạnh định hướng nghề nghiệp còn góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển năng lực thẩm mỹ, sáng tạo và cảm xúc cho HS. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai tại các cơ sở giáo dục hiện nay đang gặp không ít rào cản, khiến chưa thể thực hiện một cách đầy đủ mục tiêu giáo dục toàn diện.
Phần lớn các trường phổ thông, đặc biệt ở khu vực nông thôn và vùng khó khăn, chưa có phòng học chức năng đạt chuẩn cho các bộ môn nghệ thuật. Cơ sở vật chất thiếu thốn dẫn đến việc dạy học chỉ mang tính hình thức, không phát huy được hiệu quả thực hành và trải nghiệm, yếu tố cốt lõi của môn nghệ thuật.
Nguồn nhân lực cho bộ môn này cũng còn hạn chế. Hầu hết các trường không có GV chuyên trách mỹ thuật hoặc âm nhạc. Muốn mời GV hợp đồng thì kinh phí rất cao, trong khi ngân sách hiện không cho phép chi trả ở mức đó. Tình trạng này khiến việc triển khai chương trình chỉ mang tính đối phó hoặc tích hợp tạm thời, làm giảm chất lượng giảng dạy.
Ngoài ra, nhiều phụ huynh và HS vẫn còn tâm lý xem nhẹ môn nghệ thuật, cho rằng đây là môn phụ, chỉ dành cho HS có năng khiếu. Điều này dẫn đến việc HS thiếu động lực học tập, GV thiếu động lực giảng dạy.
CẦN TIÊU CHUẨN, CƠ CHẾ ĐÁNH GIÁ CỤ THỂ
Trong bối cảnh này, việc huy động nghệ sĩ, VĐV tham gia dạy học các bộ môn nghệ thuật, thể thao là một giải pháp phù hợp. Vấn đề là cần thực hiện ra sao để hiệu quả.
Ông Hồ Ngọc Khải, Tổng chủ biên sách giáo khoa âm nhạc (bộ Chân trời sáng tạo), Trưởng bộ môn giáo dục nghệ thuật và thể chất, Khoa Giáo dục tiểu học, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, cho rằng ý kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm mở ra cách nhìn nhận mới trong giáo dục nghệ thuật đối với trẻ em, nhằm khai thác các nguồn lực khác ngoài GV. Các trường có thể mời nghệ sĩ có công việc chuyên nghiệp hay đã nghỉ hưu tham gia quá trình giáo dục nghệ thuật ở nhà trường phổ thông. Điều này vừa tận dụng được người có trình độ để tham gia quá trình giáo dục đồng thời có thể phát hiện những HS năng khiếu và đào tạo mũi nhọn.
Tuy nhiên, theo ông Khải, cần phải có tiêu chuẩn, cơ chế đánh giá về chất lượng nguồn lực này nhằm đảm bảo chất lượng và uy tín trong giáo dục nghệ thuật ở trường phổ thông hoặc các hoạt động ngoài cộng đồng, xã hội.
"Nghệ sĩ, VĐV phải là những người được đào tạo, có trình độ, bằng cấp rõ ràng, cần có kinh nghiệm, phương pháp dạy học môn mà họ đảm nhận. Phải có nhân thân tốt để tránh những tác động không tốt sau này, nhất là trong bối cảnh truyền thông xã hội đang phát triển như hiện nay", ông Hồ Ngọc Khải nói.
Theo ông Khải, trước mắt nên ưu tiên các nghệ sĩ đã và đang tham gia đào tạo ở các trường chuyên nghiệp. Đối với các nghệ sĩ trẻ, cần phải có các chứng chỉ về nghiệp vụ sư phạm do các trường đại học sư phạm cấp. (còn tiếp)
Các giải pháp cụ thể và khả thi
Thạc sĩ Nguyễn Đình Tình, Phó trưởng khoa Cơ bản, Trường CĐ Sư phạm T.Ư TP.HCM, cho hay để thực hiện hiệu quả ý tưởng mời các ca sĩ, nghệ sĩ, VĐV tham gia giảng dạy tại trường học, cần có các giải pháp cụ thể và khả thi.
Thứ nhất, cần xây dựng cơ chế hợp tác linh hoạt. Các trường học cần phối hợp với sở GD-ĐT để thiết lập cơ chế ký hợp đồng ngắn hạn hoặc dài hạn với các ca sĩ, nghệ sĩ, VĐV... Tiếp đó là bước lựa chọn chuyên gia phù hợp. Cần tìm kiếm và mời những nghệ sĩ, VĐV có kỹ năng sư phạm hoặc kinh nghiệm giảng dạy. Cần tăng cường tổ chức các lớp đào tạo chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm, chứng chỉ bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp giáo viên phù hợp với chuyên môn và cấp học cho các nghệ sĩ, VĐV về phương pháp giảng dạy và quản lý lớp học, giúp họ có kỹ năng truyền đạt kiến thức hiệu quả và phù hợp với đối tượng HS mà họ phụ trách.
Nên ưu tiên các nghệ sĩ, ca sĩ hay VĐV tại địa phương để giảm chi phí di chuyển và thuận tiện cho việc mời giảng.
Cần tích hợp chương trình học. Thời lượng, nội dung giảng dạy các môn học như âm nhạc, giáo dục thể chất, mỹ thuật cần được điều chỉnh để phù hợp với sự tham gia của các nghệ sĩ, VĐV được mời.
Ông Huỳnh Hoàng Cư, Trưởng khoa Nghệ thuật, Trường ĐH Văn Hiến, cũng cho rằng để triển khai hiệu quả, các trường học cần được trao quyền linh hoạt ký hợp đồng ngắn hạn với nghệ sĩ, VĐV dưới hình thức cộng tác viên. Đồng thời cần phối hợp với các trung tâm nghệ thuật, thể thao tại các địa phương, xây dựng chương trình phù hợp lứa tuổi…
Nguồn: https://thanhnien.vn/moi-nghe-si-van-dong-vien-day-hoc-sao-cho-hieu-qua-185250806213151962.htm
![[Ảnh] Khám phá "kỳ quan" dưới đáy biển Gia Lai](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/8/6/befd4a58bb1245419e86ebe353525f97)
Bình luận (0)