Nên giữ tên Luật Phá sản như luật hiện hành

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ Mười, sáng nay, 23/10, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng và Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi) và dự thảo Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Làm rõ quy trình phục hồi trước hoặc trong thủ tục phá sản

Phát biểu tại phiên thảo luận về dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi), đa số ý kiến tán thành với việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật theo hướng xây dựng, hoàn thiện thủ tục phục hồi là thủ tục độc lập được thực hiện trước thủ tục phá sản. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Trường Giang (Lâm Đồng) cho rằng, cần rà soát kỹ hơn để bảo đảm tính logic, thống nhất và khả thi trong thực tiễn, nhất là những nội dung liên quan đến phạm vi điều chỉnh, mối quan hệ giữa thủ tục phục hồi và thủ tục phá sản, cũng như thẩm quyền, trách nhiệm của các chủ thể liên quan.

Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An Võ Thị Minh Sinh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu nêu quan điểm, luật hiện hành đã quy định thủ tục phục hồi như một giai đoạn trong quá trình giải quyết phá sản. Do đó, cần kế thừa và hoàn thiện cơ chế này theo hướng làm rõ quy trình phục hồi trước hoặc trong thủ tục phá sản, thay vì tách thành một đạo luật độc lập.

20251023-t7-6(1).jpg — *Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng*

Theo đại biểu, nên giữ nguyên tên “Luật Phá sản” để bảo đảm tính ổn định của hệ thống pháp luật; trong đó, thủ tục phục hồi có thể được quy định thành một chương riêng, với điều kiện, quy trình và chủ thể áp dụng cụ thể.

Về chi phí phá sản, đại biểu cho rằng, nếu ngân sách nhà nước tạm ứng cho quá trình phá sản thì chỉ nên áp dụng trong những trường hợp thật sự đặc biệt, như khi người yêu cầu phá sản là cơ quan thuế hoặc cơ quan bảo hiểm xã hội. Ngay cả trong hai trường hợp này, cũng cần đánh giá kỹ tác động đến ngân sách để tránh tạo tiền lệ hoặc gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Đối với quy định “ưu tiên áp dụng thủ tục phục hồi” (Điều 3), đại biểu nhận định đây là nội dung cần cân nhắc kỹ lưỡng. Thực tế, khi các chủ thể có yêu cầu khác nhau, chẳng hạn cơ quan thuế đề nghị mở thủ tục phá sản vì doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, trong khi một chủ nợ khác yêu cầu phục hồi – việc áp dụng “ưu tiên phục hồi” một cách máy móc có thể kéo dài thời gian xử lý, ảnh hưởng quyền lợi của chủ nợ và ngân sách… Do đó, cần quy định rõ điều kiện áp dụng cụ thể, xác định trường hợp nào được xem xét phục hồi, trường hợp nào buộc phải áp dụng thủ tục phá sản, giúp tòa án áp dụng thống nhất, khách quan và hiệu quả.

Các ĐBQH tỉnh Nghệ An tham dự phiên thảo luận tổ. Ảnh: H.Phong

Đại biểu cũng đề nghị chỉnh lý quy định về hồ sơ yêu cầu phá sản. Theo đó, thay vì chỉ quy định “tòa án có thể yêu cầu sửa đơn, bổ sung đơn”, cần diễn đạt đầy đủ hơn là “tòa án có quyền yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ, tài liệu kèm theo”, bởi hồ sơ yêu cầu phá sản bao gồm cả phương án phục hồi, danh sách chủ nợ, báo cáo tài chính, chứng từ công nợ, nhằm bảo đảm chính xác về mặt pháp lý và phù hợp thực tiễn xét xử.

Về thời hạn thực hiện phương án phục hồi, đại biểu cho rằng quy định “không quá một khoảng thời gian nhất định” là chưa cụ thể, có thể dẫn đến kéo dài vô thời hạn, gây khó khăn cho việc giám sát. Cần ấn định thời hạn tối đa cụ thể, chẳng hạn không quá 3 năm kể từ ngày phương án phục hồi được thông qua, để bảo đảm tính minh bạch và khả thi.

Đối với thẩm quyền yêu cầu mở thủ tục phá sản, các đại biểu đồng tình với việc trao quyền cho cơ quan thuế, vì đây là cơ quan có chức năng quản lý thu ngân sách và có đủ thông tin giám sát nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp... Tuy nhiên, với BHXH Việt Nam, có ý kiến đề nghị xem xét kỹ, vì đây là tổ chức sự nghiệp có chức năng thanh tra chuyên ngành, không phải chủ thể tố tụng trực tiếp. Việc trao thêm thẩm quyền yêu cầu mở thủ tục phá sản cần có cơ sở pháp lý vững chắc, tránh vượt quá phạm vi chức năng.

Bên cạnh đó, có ý kiến cũng đề nghị nghiên cứu vai trò của tổ chức công đoàn hoặc cơ quan bảo vệ quyền lợi người lao động trong trường hợp doanh nghiệp chậm, trốn đóng BHXH, để việc xử lý đúng bản chất, hợp lý và bảo vệ quyền lợi người lao động.

20251023-t7-8(1).jpg — *ĐBQH Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng*

Trên cơ sở các phân tích, các đại biểu nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Phá sản cần đặt trọng tâm vào tính minh bạch, rõ ràng và hợp lý trong quy trình; phân định rành mạch giữa các giai đoạn phục hồi và phá sản; đồng thời làm rõ thẩm quyền của các chủ thể tham gia… Để bảo đảm tính khả thi, dự thảo luật cần tiếp tục rà soát kỹ quy định về điều kiện phục hồi, thời hạn, trình tự thủ tục phá sản và cơ chế xử lý tài chính, bảo đảm rõ ràng, minh bạch, dễ áp dụng, giúp doanh nghiệp có cơ hội phục hồi hoạt động, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền lợi của chủ nợ, người lao động và ngân sách nhà nước.

Quy trình điều chỉnh hạn mức cần có tham vấn đầy đủ với các bên liên quan

Góp ý vào dự thảo Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), ĐBQH Trần Hồng Nguyên (Lâm Đồng) cho rằng, quy định hiện hành áp dụng mức phí bảo hiểm tiền gửi thống nhất 125 triệu đồng theo quy định của Chính phủ là phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, kinh nghiệm quốc tế cho thấy có hai cơ chế tính phí: phí đồng hạng và phí phân biệt.

*ĐBQH Trần Hồng Nguyên (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: H.Phong*

Cơ chế phí phân biệt được nhiều quốc gia áp dụng, theo đó tổ chức tín dụng có mức độ rủi ro cao phải nộp phí cao hơn, còn tổ chức có tín nhiệm tốt được áp dụng mức phí thấp hơn… Đại biểu cho rằng, cơ chế này phản ánh đúng nguyên tắc thị trường, khuyến khích tổ chức tín dụng nâng cao năng lực quản trị, bảo đảm an toàn hoạt động. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, việc áp dụng ngay cơ chế phí phân biệt có thể gây rủi ro dịch chuyển dòng tiền, ảnh hưởng ổn định hệ thống.

Vì vậy, đại biểu tán thành với hướng tiếp cận của Chính phủ là cho phép áp dụng song song hai hình thức phí – đồng hạng hoặc phân biệt – tùy điều kiện thực tiễn từng giai đoạn; đồng thời, giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyền quy định linh hoạt điều chỉnh.

Về thẩm quyền kiểm tra,đại biểu cho rằng, việc giao Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tham gia kiểm tra là phù hợp, với điều kiện hoạt động được thực hiện theo kế hoạch và nội dung do Ngân hàng Nhà nước giao.

Dẫn thực tế giai đoạn 2019–2025, Ngân hàng Nhà nước đã thí điểm giao cho Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam kiểm tra 354 quỹ tín dụng nhân dân, đạt hiệu quả tích cực…, đại biểu đề nghị, bổ sung thẩm quyền khuyến nghị, cảnh báo khi phát hiện vi phạm, nhằm giúp tổ chức tín dụng tự khắc phục trước khi bị xử lý, đồng thời quy định rõ giá trị pháp lý của kết quả kiểm tra và cơ chế phối hợp để tránh chồng chéo.

Còn đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) nhấn mạnh, hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi là vấn đề then chốt, tác động trực tiếp đến quyền lợi và niềm tin của người gửi tiền… Hiện nay, theo Quyết định số 32/2021/QĐ-TTg, hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi là 125 triệu đồng cho mỗi người tại một tổ chức tín dụng, tăng so với mức 75 triệu đồng trước đó. Mức này bảo vệ được khoảng 92% người gửi tiền, nằm trong khung khuyến nghị 90–95% của Hiệp hội Bảo hiểm tiền gửi quốc tế (IADI). Tuy nhiên, theo đại biểu, với thu nhập, chi phí sinh hoạt ngày càng cao, đặc biệt ở đô thị lớn, hạn mức này đã bộc lộ hạn chế rõ rệt.

20251023-t7-12(1).jpg — *Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng*

Đại biểu phân tích, với hạn mức hiện hành, tỷ lệ số dư tiền gửi được bảo hiểm toàn bộ mới đạt 8,38% tổng số dư tiền gửi được bảo hiểm, thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu khoảng 47%. Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người Việt Nam khoảng 5.000 USD/năm, theo thông lệ quốc tế, hạn mức bảo hiểm thường tương đương 2–5 lần GDP bình quân đầu người… Như vậy, mức 125 triệu đồng hiện nay chỉ bảo vệ được một phần nhỏ trong tổng giá trị tiền gửi, đặc biệt của các cá nhân và doanh nghiệp nhỏ, dẫn tới nguy cơ giảm niềm tin vào hệ thống ngân hàng.

So với quốc tế, hạn mức của Việt Nam (khoảng 5.000 USD) thấp hơn rất nhiều so với Hoa Kỳ (250.000 USD) hay Liên minh châu Âu (100.000 EUR). Do đó, đại biểu cho rằng: cần điều chỉnh hạn mức chi trả để phù hợp hơn với thực tế và tiệm cận thông lệ quốc tế, qua đó bảo vệ tối đa quyền lợi người gửi tiền và củng cố niềm tin vào hệ thống tài chính.

Thống nhất cao với quy định giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước thẩm quyền điều chỉnh hạn mức chi trả định kỳ, dựa trên các tiêu chí như tỷ lệ lạm phát, thu nhập bình quân đầu người, quy mô tiền gửi trung bình và chuẩn mực quốc tế, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh cho rằng: hạn mức nên được xem xét điều chỉnh định kỳ 3–5 năm một lần, để bảo đảm giá trị thực của khoản bảo hiểm không bị giảm sút do biến động kinh tế.

Đại biểu đề nghị, quy trình điều chỉnh hạn mức cần có tham vấn đầy đủ với các bên liên quan, bao gồm: Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, tổ chức tín dụng, đại diện người gửi tiền và chuyên gia độc lập, đồng thời công bố công khai để lấy ý kiến tối thiểu 30 ngày trước khi ban hành.

*Các ĐBQH Đoàn Lâm Đồng tham dự phiên thảo luận. Ảnh: H.Phong*

Bên cạnh đó, đại biểu đề xuất cơ chế bảo hiểm linh hoạt cho các đối tượng khác nhau – cá nhân, doanh nghiệp nhỏ, tổ chức phi lợi nhuận nhằm bảo đảm công bằng và phù hợp rủi ro thực tế… Đồng thời, cần tăng cường truyền thông, giáo dục cộng đồng về quyền lợi, hạn mức và quy trình bảo hiểm tiền gửi, giúp người dân hiểu rõ chính sách, góp phần củng cố niềm tin vào hệ thống ngân hàng.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, việc điều chỉnh hạn mức chi trả phải đi kèm đánh giá năng lực tài chính của Quỹ Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, bảo đảm quỹ đủ khả năng chi trả trong mọi tình huống, kể cả khi tổ chức tín dụng phá sản hoặc mất khả năng thanh toán… “Đây là yếu tố then chốt để bảo đảm tính bền vững của hệ thống bảo hiểm tiền gửi, qua đó bảo vệ tốt nhất quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền và góp phần duy trì ổn định tài chính quốc gia”, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhấn mạnh.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/nen-giu-ten-luat-pha-san-nhu-luat-hien-hanh-10392609.html