Ngàn ngày đầu đời, gieo mầm cho tương lai

SKĐS – Tuyên Quang đang nỗ lực triển khai mô hình “Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời” tại các xã vùng cao – giai đoạn vàng quyết định tầm vóc và trí tuệ của trẻ.

Công tác chăm sóc dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em luôn được ngành Y tế Tuyên Quang chú trọng, đặc biệt thông qua mô hình "Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời" tại các xã vùng cao. Đây là mô hình quan trọng giúp hỗ trợ phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi – nhóm đối tượng có vai trò then chốt đối với sự phát triển toàn diện của trẻ.

Nhờ sự nỗ lực của hệ thống y tế các cấp, gần 99% trẻ dưới 2 tuổi được theo dõi cân nặng và chiều cao định kỳ; các hoạt động tư vấn, tập huấn, giám sát kỹ thuật được duy trì thường xuyên. Tuy nhiên, tỷ lệ suy dinh dưỡng vẫn ở mức đáng lo ngại: thấp còi 30,31% và nhẹ cân 15,94%, cho thấy hành trình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời còn nhiều thách thức.

Cán bộ dinh dưỡng hỗ trợ tại nhóm Nuôi dưỡng trẻ nhỏ. Ảnh: CDC tỉnh Tuyên Quang

Mô hình được triển khai với mục tiêu nâng cao sức khỏe và tầm vóc trẻ em thông qua theo dõi dinh dưỡng định kỳ, tư vấn chế độ ăn hợp lý, cung cấp viên vi chất, Vitamin A và sản phẩm dinh dưỡng đặc trị. Đồng thời, mô hình góp phần tăng cường năng lực chuyên môn và kỹ năng tư vấn cho cán bộ y tế cơ sở.

Theo Khoa Dinh dưỡng, toàn tỉnh có hơn 82.000 trẻ dưới 5 tuổi; 98,67% được cân, đo định kỳ, đạt và vượt kế hoạch. Tỷ lệ trẻ dưới 2 tuổi được theo dõi ít nhất 3 tháng/lần đạt 99,56% – một con số thể hiện rõ sự nỗ lực của đội ngũ y tế tuyến cơ sở. Bên cạnh đó, ngành Y tế đã tổ chức 2 lớp tập huấn về quản lý và điều trị suy dinh dưỡng cấp tính bằng RUTF cho 91 học viên; các đoàn giám sát kỹ thuật cũng thường xuyên được triển khai nhằm đảm bảo công tác chuyên môn đồng bộ.

Cán bộ điều phối xã tư vấn chăm sóc 1000 ngày đầu đời tại phòng tư vấn. Ảnh: CDC tỉnh Tuyên Quang

Cử nhân điều dưỡng Lý Thị Đảm – Phó Trưởng khoa Dinh dưỡng cho biết: Dù đạt nhiều kết quả tích cực, nhưng tỷ lệ suy dinh dưỡng vẫn còn cao, cho thấy tính bền vững của các can thiệp chưa đạt kỳ vọng. Trong khi tỷ lệ trẻ bú mẹ hoàn toàn 6 tháng đầu mới đạt 47,45%, nhiều địa phương vẫn chưa được cung cấp sản phẩm RUTF để điều trị suy dinh dưỡng cấp tính. Bên cạnh đó, kinh phí cấp chậm và việc thay đổi cán bộ chuyên trách dinh dưỡng khiến công tác giám sát, cập nhật số liệu chưa kịp thời; sổ sách theo dõi còn thiếu thống nhất.

Sự phối hợp giữa ngành Y tế, Giáo dục và các tổ chức đoàn thể cũng chưa thật sự đồng bộ, ảnh hưởng đến chất lượng truyền thông và triển khai hoạt động. "Cán bộ y tế cơ sở có tâm nhưng thiếu nguồn lực; có kế hoạch nhưng chậm sản phẩm để triển khai. Đó là thực tế khiến nhiều hoạt động bị gián đoạn", bà Đảm chia sẻ.

Cán bộ dinh dưỡng hỗ trợ truyền thông mô hình tại xã. Ảnh: CDC tỉnh Tuyên Quang

Trên thực tế, chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời không chỉ là nhiệm vụ của ngành Y tế mà còn phụ thuộc lớn vào nhận thức và hành vi của cộng đồng. Ở nhiều vùng dân tộc thiểu số, các tập quán cũ như kiêng khem quá mức khi mang thai, cho trẻ ăn dặm sớm, khẩu phần thiếu vi chất… vẫn phổ biến. Dù truyền thông được đẩy mạnh, sự thay đổi hành vi còn hạn chế và thiếu bền vững, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

Trong hai tháng cuối năm 2025, ngành Y tế Tuyên Quang đặt mục tiêu giảm 0,3% trẻ nhẹ cân, 0,2% trẻ thấp còi; đảm bảo hơn 98% trẻ được uống Vitamin A và trên 80% phụ nữ mang thai được cấp miễn phí viên đa vi chất. Để đạt được mục tiêu này, cần nguồn lực tài chính ổn định, đội ngũ chuyên trách được đào tạo bài bản và sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành.

Mô hình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời cần được tiếp tục củng cố và nhân rộng, gắn chặt với hoạt động trạm y tế, trường học và cộng đồng dân cư. Khi dinh dưỡng trở thành thói quen tự nhiên trong mỗi gia đình, hành trình 1.000 ngày đầu đời mới thật sự trọn vẹn – để trẻ em Tuyên Quang được khởi đầu cuộc sống bằng sức khỏe, sự phát triển toàn diện và niềm hy vọng.

Nguồn: https://suckhoedoisong.vn/ngan-ngay-dau-doi-gieo-mam-cho-tuong-lai-169251116064231546.htm