Người thầy và những chuyến đò gieo mầm tri thức

Ngày Nhà giáo Việt Nam năm nay đến trong một bối cảnh rất đặc biệt: Đảng đã ban hành Nghị quyết 71 về giáo dục và đào tạo, Quốc hội lần đầu tiên thông qua Luật Nhà giáo, đồng thời chuẩn bị xem xét sửa đổi đồng bộ Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp và ban hành Nghị quyết về phát triển giáo dục trong kỳ họp sắp tới.

Đây không chỉ là những văn bản pháp lý, đó là sự khẳng định rằng giáo dục đang trở thành một trụ cột chiến lược của đất nước, và người thầy chính là tâm điểm của công cuộc đổi mới ấy.

Trong không khí tri ân, tôi nhớ về hành trình của chính mình - hành trình đầy vòng vèo của một người cố “tránh” nghiệp thầy nhưng cuối cùng lại đi đến với nó bằng sự an nhiên, tự hào và biết ơn.

Ảnh: Trọng Tùng

Ước mơ đầu đời của tôi từng là nghề bác sĩ - có lẽ vì được truyền cảm hứng từ mẹ, một bác sĩ đã cứu chữa biết bao người và được chính những bệnh nhân ấy coi như người sinh ra họ lần thứ hai. Còn nghề thầy giáo, tôi… né! Nhà tôi nhiều thế hệ làm thầy, làm cô đến mức người lớn luôn khuyên nên thử hướng khác vì thời đó “Nhà văn - Nhà giáo - Nhà đài/Ba nhà cộng lại bằng hai nhà nghèo”.

Tuổi thơ tôi ở Phú Thọ gắn với những bữa bánh sắn nhân đũa - loại bánh chẳng có nhân, phải dùng đũa chọc vào giữa để tạo khoảng rỗng cho nước luộc ngấm vào. Đói nghèo là vậy nhưng trong gian bếp đơn sơ ấy luôn ngập tràn tiếng cười của một gia đình toàn thầy cô giáo - những người rất giàu tình yêu thương dù không giàu vật chất.

Thế rồi số phận run rủi thế nào, tôi vẫn trở thành thầy giáo, rồi trở thành người đứng đầu một cơ sở đào tạo tiến sĩ. Đôi khi tôi cũng tin vào duyên nghiệp, tin vào ảnh hưởng của phúc đức tổ tiên, tin rằng có những điều mình không thể tránh, và không cần phải tránh. Bởi cuối cùng, tôi thấy mình hạnh phúc trong nghiệp làm thầy. Hạnh phúc vì được đồng hành với người học, được chứng kiến con đường của họ mở rộng, được làm chứng nhân cho những chuyển biến thầm lặng trong tư duy, trong thái độ, trong khát vọng của từng con người.

Làm thầy, với tôi, giống như chèo đò. Mỗi chuyến đò là một lứa học trò, là một hành trình trao truyền tri thức và thắp lên trong họ ngọn lửa khám phá thế giới. Người chèo đò không mong gì cho mình, chỉ mong hành khách đến được bờ bên kia an toàn, cũng như người thầy không mong gì hơn ngoài việc học trò của mình giỏi hơn mình, tốt đẹp hơn mình, hạnh phúc với cuộc sống của họ, và nếu có thể, phụng sự đất nước bằng chính năng lực và niềm tin mà họ tích lũy trên hành trình học tập.

Giá trị lớn nhất của giáo dục không chỉ là kiến thức, mà là cái “hunger for knowledge” - cái đói tri thức - khiến con người luôn muốn học thêm, muốn khám phá thêm, muốn chạm tới những điều mới mẻ.

Bố tôi từng nói: “Việc học là quyển vở không trang cuối cùng”. Câu nói ấy đi theo tôi suốt đời, trở thành phương châm khi tôi hướng dẫn những nghiên cứu sinh của mình. Tôi luôn mong họ không coi tấm bằng tiến sĩ là dấu chấm hết, mà là điểm khởi đầu của một hành trình lớn hơn - hành trình học những điều mình thích và thích những điều mình học.

Khi nhìn lại quãng đời làm thầy, tôi hiểu sâu sắc một điều: tri ân người thầy không chỉ nằm ở những lời chúc, những bó hoa, hay những buổi lễ long trọng. Tri ân người thầy trước hết là tạo cho họ môi trường để cống hiến, là trao cho họ niềm tin rằng xã hội trân trọng công sức của họ, là để họ được “làm thầy” đúng nghĩa - không bị bó buộc bởi thủ tục, thành tích hay những áp lực vô hình; mà được toàn tâm toàn ý nuôi dưỡng trí tuệ và nhân cách cho thế hệ trẻ.

Đặc biệt trong lúc này, khi đất nước bước vào thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ, khi thế giới đang thay đổi từng ngày với những đòi hỏi mới về năng lực, kỹ năng và sáng tạo, vai trò của người thầy càng trở nên quan trọng. Nghị quyết 71, Luật Nhà giáo, các luật giáo dục sửa đổi… là những nỗ lực lớn của Nhà nước nhằm hoàn thiện thể chế để bảo vệ, hỗ trợ và phát huy đội ngũ nhà giáo - những người đóng góp thầm lặng nhưng tạo ra giá trị bền vững nhất. Không có người thầy tận tâm, sẽ không thể có nguồn nhân lực chất lượng cao; không có người thầy dẫn đường, sẽ không thể có đội ngũ trí thức dẫn dắt công cuộc hội nhập, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo; không có người thầy truyền cảm hứng, sẽ không thể có thế hệ trẻ dám ước mơ, dám khát vọng, dám đi xa hơn những giới hạn cũ.

Tôi tin rằng tương lai của đất nước nằm trong chính những lớp học hôm nay - nơi mỗi người thầy đang gieo những hạt giống tri thức, rèn luyện nhân cách và thắp lên khát vọng cống hiến trong thế hệ trẻ. Và vì vậy, ngày tri ân người thầy không chỉ là một ngày kỷ niệm; đó là lời nhắc nhở rằng phát triển giáo dục phải đi đôi với tôn vinh và bảo vệ đội ngũ nhà giáo. Khi người thầy được trân trọng, giáo dục sẽ phát triển. Khi giáo dục phát triển, đất nước sẽ bứt phá. Và tôi tin: Giáo dục là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai đất nước.

Với tôi, tri ân người thầy cũng là tri ân chính số phận đã đưa mình đến với nghề, tri ân những bài học từ gia đình, từ tuổi thơ, từ những người thầy đã dạy tôi, và từ chính những học trò đã giúp tôi trưởng thành mỗi ngày. Làm thầy là một nghiệp đẹp - đôi khi nhọc nhằn, đôi khi lặng lẽ, nhưng luôn chứa đựng ý nghĩa lớn lao: góp phần vào hành trình xây dựng một Việt Nam hùng cường, nhân văn và khai phóng.

Trong mùa tri ân năm nay, tôi mong rằng xã hội sẽ dành nhiều hơn sự yêu thương, thấu cảm và sẻ chia cho những người đang ngày ngày đứng lớp, đang miệt mài nghiên cứu, đang lặng lẽ chèo những chuyến đò chở đầy hy vọng. Bởi trên mỗi bước phát triển của đất nước hôm nay và mai sau, luôn có dấu chân của người thầy, luôn có bóng dáng những chuyến đò âm thầm, luôn có một ngọn đuốc tri thức được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác - sáng mãi.

Vietnamnet.vn

Nguồn:https://vietnamnet.vn/nguoi-thay-va-nhung-chuyen-do-gieo-mam-tri-thuc-2463216.html