Nghị quyết 18 là “chất xúc tác tích cực” giúp báo chí chuyển mình trong thời đại mới

Phiên thảo luận quy tụ nhiều lãnh đạo, chuyên gia và sinh viên ngành báo chí, mang đến góc nhìn đa chiều về những chuyển biến trong cơ cấu nhân sự, xu thế báo chí hiện đại và vai trò của các cơ sở đào tạo.

Thách thức và cơ hội song hành

Phát biểu khai mạc phiên thảo luận, Tổng Biên tập Báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức nhấn mạnh đến tác động sâu rộng của Nghị quyết 18 trong việc tinh gọn, sáp nhập các cơ quan báo chí ở cả trung ương và địa phương. Nhiều đơn vị đã buộc phải hợp nhất, thậm chí giải thể. Trong quá trình đó, nhiều tòa soạn đã tái cơ cấu bộ máy, hướng đến mục tiêu hoạt động hiệu quả, tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Tổng Biên tập báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức phát biểu khai mạc phiên thảo luận. *Ảnh: Linh Tâm*

Chia sẻ về thực tiễn tại Báo Hànộimới, Tổng Biên tập Nguyễn Minh Đức cho biết, sắp tới sẽ tiến hành sáp nhập với một số cơ quan báo chí của Thủ đô. Điều này có thể khiến nhân sự tăng gấp đôi, song lại là cơ hội để tái tổ chức, tiết giảm đầu mối, nâng cao năng suất và phát triển thêm các ấn phẩm mới.

Từ thực tiễn Hải Phòng, một trong 3 địa phương đi đầu trong thực hiện Nghị quyết 18, Giám đốc Trung tâm Báo chí và Truyền thông thành phố Hải Phòng Phạm Văn Tuấn cho biết, trung tâm chính thức hoạt động từ ngày 11-3-2025. Quá trình sáp nhập Báo Hải Phòng và Đài Phát thanh - truyền hình Hải Phòng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là việc dung hòa giữa hai văn hóa, cách làm việc và chuyên môn khác biệt.

“Thách thức lớn nhất là thay đổi tư duy và kỹ năng của đội ngũ từng làm báo in, nay phải chuyển sang báo hình, báo nói, báo số. Họ cần được đào tạo lại để viết cho nhiều loại hình báo chí, ứng dụng công nghệ số, dữ liệu lớn, AI. Về tổ chức, trung tâm đã tinh giản từ 21 đầu mối xuống còn 15, chia theo khối chức năng. Tuy vậy, khó khăn vẫn nằm ở cơ chế tài chính, thu nhập và chính sách chưa đồng bộ”, ông Phạm Văn Tuấn cho biết.

Chia sẻ về những vấn đề sau khi tiếp nhận một số viên chức từ Báo điện tử Tổ quốc, Tổng Biên tập Báo Văn hóa Nguyễn Anh Vũ cho biết: Dù bước đầu có những khó khăn về tâm lý và phân công công việc, song sau hai tháng, quá trình hội nhập đã đem lại hiệu quả tích cực. Việc tăng nhân sự đã tạo động lực cạnh tranh, thúc đẩy sáng tạo và mở rộng phạm vi hoạt động.

Theo ông Nguyễn Anh Vũ, Nghị quyết 18 là “chất xúc tác tích cực” giúp báo chí chuyển mình trong thời đại mới.

Đồng quan điểm, các đại biểu tại diễn đàn nhận định Nghị quyết 18 không chỉ là sự tái cấu trúc về mặt tổ chức, mà còn là cú hích thúc đẩy thay đổi tư duy làm báo, nâng cao chất lượng chuyên môn và khả năng đa nhiệm của đội ngũ phóng viên, biên tập viên trong thời đại số.

Cần sự đồng hành để đào tạo thế hệ báo chí mới

Một trong những nội dung trọng tâm của phiên thảo luận là vai trò của các cơ sở đào tạo báo chí trong việc cung ứng nguồn nhân lực chất lượng cao phù hợp với yêu cầu mới.

TS. Lê Thu Hà, Phó Viện trưởng Viện Báo chí và Truyền thông (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) khẳng định: Không đợi đến Nghị quyết 18, các trường đào tạo báo chí đã chủ động thích ứng với biến đổi của thị trường lao động, xu thế truyền thông và tinh gọn bộ máy. Viện đã điều chỉnh chiến lược tuyển sinh, chương trình đào tạo theo hướng liên ngành, tăng tính ứng dụng, đảm bảo sinh viên có năng lực bắt nhịp nhanh với thực tiễn.

Năm nay, tuyển sinh sau đại học tăng về số lượng, các lớp bồi dưỡng hoạt động thường xuyên. Tuyển sinh đại học chưa có số liệu cuối cùng, nhưng nếu có sụt giảm, bà Hà cho rằng đó là cơ hội để tuyển chọn những người thực sự đam mê báo chí.

Quang cảnh phiên thảo luận. Ảnh: Linh Tâm

Trong bối cảnh AI phát triển mạnh mẽ, lo ngại về khả năng mất cơ hội việc làm là có thật, nhất là với sinh viên mới ra trường. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, AI không thể thay thế hoàn toàn con người trong những công việc đòi hỏi bản lĩnh chính trị, tư duy phản biện, cảm xúc và trách nhiệm xã hội - những phẩm chất cốt lõi của nghề báo. Do đó, sinh viên cần chủ động trau dồi kỹ năng, kiến thức, tinh thần cầu tiến để thích ứng nhanh với môi trường làm việc hiện đại.

Tổng Biên tập Báo Văn hóa Nguyễn Anh Vũ nhấn mạnh, Báo Văn hóa luôn sẵn sàng “trải thảm đỏ” mời người có năng lực, có đạo đức và yêu nghề. “Đạo đức nghề nghiệp và nhân cách là yếu tố tiên quyết. Muốn trở thành người không thể thay thế trong bối cảnh chuyển đổi số nhanh chóng, phải không ngừng tích lũy, học hỏi, và làm đúng điều tổ chức cần", ông Nguyễn Anh Vũ nói.

Từ kinh nghiệm thực tế, ông thường khuyên đội ngũ của mình hãy biến mình thành người không thể thay thế bằng việc không ngừng nâng cao giá trị bản thân và thích ứng với thay đổi.

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu đồng tình rằng, chuyển đổi số, yêu cầu phát triển kinh tế báo chí là cần thiết, nhưng không thể đánh đổi vai trò cốt lõi của báo chí cách mạng: Định hướng dư luận xã hội, lan tỏa giá trị tích cực, là nơi công chúng neo giữ niềm tin giữa rừng thông tin hỗn loạn.

Theo TS Phan Văn Kiền, Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông (Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội), trường đại học không thể và không nên bị hiểu là nơi “đào tạo nghề” theo nghĩa máy móc. Nhà trường có nhiệm vụ cung cấp nền tảng tri thức, phương pháp tư duy, phẩm chất đạo đức và tinh thần học hỏi để người học có thể đi đường dài. Quá trình trở thành phóng viên chuyên nghiệp cần sự phối hợp của nhà trường, tòa soạn và chính người học.

Ông Phan Văn Kiền khẳng định: “Chúng tôi không thể đào tạo ra người làm được ngay mọi việc. Nhưng chúng tôi có thể đào tạo ra người có thể học và làm được, nếu được tạo điều kiện rèn luyện”.

Kết thúc phiên thảo luận, các đại biểu đều nhất trí rằng đổi mới nhân sự trong báo chí là xu hướng tất yếu, đặt ra yêu cầu đồng bộ trong đào tạo, tuyển dụng và vận hành cơ quan báo chí. Để có được đội ngũ phóng viên giỏi, không chỉ cần trường lớp, mà còn cần sự đồng hành thực chất từ các tòa soạn, môi trường làm nghề, cùng với bản lĩnh, tinh thần dấn thân và khát vọng đổi mới của mỗi người làm báo trẻ.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/nghi-quyet-18-la-chat-xuc-tac-tich-cuc-giup-bao-chi-chuyen-minh-trong-thoi-dai-moi-706253.html