Người truyền lửa dân ca M’nông ở Đức An

Từ mái nhà nhỏ, dân ca lan tỏa giữa đại ngàn

Vào mỗi cuối tuần, ngôi nhà nhỏ của nghệ nhân Thị Py Ơn trở thành lớp học đặc biệt, nơi tiếng hát dân ca M’nông được cất lên từ những tâm hồn thơ trẻ, trong veo như giọt sương mai đọng trên lá rừng.

Không bảng đen, không phấn trắng, “lớp học” chỉ có một chiếc chiếu trải giữa nhà và bà giáo đặc biệt - người đã dành hơn nửa cuộc đời để nâng niu từng làn điệu dân ca như báu vật. Bà hát trước với giọng trầm ấm, sâu lắng, từng câu, từng chữ thấm đẫm ký ức và tình yêu với bản sắc dân tộc. Các em nhỏ lắng nghe, rồi ngập ngừng hát theo, có lúc sai nhịp, có lúc chưa tròn lời nhưng ánh mắt sáng lên sự háo hức, mong chờ. Những bài ca bà truyền dạy là âm nhạc và một phần đời sống tinh thần của người M’nông như: bài hát mừng mùa lúa mới, lời chào gửi thần rừng, giai điệu đón khách quý về bon...

Qua từng lời ca, bà nhẹ nhàng kể cho các em nghe về tổ tiên, về đất rẫy, về tình nghĩa trong cộng đồng. Cách dạy của bà mộc mạc mà sâu sắc, không giảng đạo, không sách vở, mà bằng chính cảm xúc thật, bằng niềm tự hào cháy bỏng. “Tôi mong tụi nhỏ biết hát, hiểu lời, rồi mai sau có thể tự dạy lại cho con cháu. Bài dân ca mà không hát nữa thì coi như mất luôn cả một phần dân tộc rồi...”, bà Thị Py Ơn cho hay.

Không ít em nhỏ được bà Thị Py Ơn dạy mà trở nên yêu tiếng M’nông, yêu bản sắc mình hơn. Em Thị Vy (12 tuổi) chia sẻ: “Nghệ nhân Thị Py Ơn dạy con bài chào xuân, thần rừng, đón khách... Em thấy dân ca rất hay và đặc biệt. Em ước sau này cũng hát được hay như bà để được đi biểu diễn nhiều nơi”.

“

Người truyền dạy văn hóa không được dạy “cho có”, mà phải hiểu rõ cái mình mang theo là giá trị của cả cộng đồng. Vì vậy, dù tuổi cao, tôi vẫn không ngừng học hỏi, trao đổi với các nghệ nhân khác, ghi chép cẩn thận từng lời ca, giai điệu để có thể dạy lại một cách bài bản, sâu sắc

Nghệ nhân Thị Py Ơn

Gìn giữ bằng trái tim, tình yêu văn hóa

Không chỉ dạy trẻ con trong bon, nghệ nhân Thị Py Ơn còn là “gương mặt thân quen” trong các hội thi văn nghệ cấp xã, huyện. Mỗi lần đi thi, bà luôn mang theo niềm tự hào sâu sắc về văn hóa M’nông, vừa biểu diễn, vừa lan tỏa tình yêu ấy đến nhiều người hơn.

Anh Triệu Văn Tuất, Trưởng bon N’Jang Lu nhận xét: “Bà Thị Py Ơn là người mẫu mực, rất yêu văn hóa dân tộc. Bà không chỉ hát hay mà còn có tâm huyết truyền lại. Cả bon đều quý trọng bà, xem bà như tấm gương cho con cháu học theo”.

Nhìn bà Thị Py Ơn ngồi giữa lũ trẻ, ánh mắt ánh lên niềm vui khi một em hát đúng nhịp, hay nở nụ cười đầy tự hào khi nghe tiếng dân ca vút lên giữa chiều vắng mới hiểu, việc bà làm không chỉ là “truyền lửa”, mà còn là giữ hồn đất, hồn người. Những giai điệu ấy, nếu không có những người như bà sẽ dần chìm vào quên lãng giữa dòng chảy hiện đại hóa.

Dân ca M’nông, trong tâm thức bà, không chỉ là lời hát mà là đời sống. Là thứ đi theo người M’nông từ buổi đi rẫy đến lúc mừng lúa mới, từ lời ru con đến điệu hát bên ché rượu cần. Bà Thị Py Ơn chia sẻ: “Hát dân ca là như thở vậy. Không hát, thấy trống vắng. Hát lên, thấy như được trở về với chính mình”.

Với nghệ nhân Thị Py Ơn, giữ gìn và lan tỏa văn hóa truyền thống là hành trình bền bỉ, thầm lặng nhưng đầy yêu thương gửi gắm trong từng nốt nhạc, từng ánh mắt, từng buổi dạy hát nhỏ nhoi mà ấm áp.

Nguồn: https://baolamdong.vn/nguoi-truyen-lua-dan-ca-m-nong-o-duc-an-382994.html