Người Việt giảm mua xe máy xăng: Quy định hay điện hóa?

Dữ liệu mới nhất cho thấy đà giảm mua xe máy xăng tại Việt Nam chưa xuất phát trực tiếp từ các quy định hạn chế xe xăng sắp áp dụng tại đô thị lớn, mà nhiều khả năng đến từ làn sóng điện hóa. Theo VAMM, 5 thành viên hiệp hội bán 621.732 xe trong quý III/2025, giảm 9,37% so với cùng kỳ 2024, nhưng nhích lên so với quý II/2025.

Trong khi đó, phân khúc xe máy điện ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, với nhiều thương hiệu mới nổi gia tăng thị phần. Các con số này gợi ý yếu tố cung – cầu và chuyển dịch công nghệ đang tác động rõ rệt đến thị trường, hơn là hiệu ứng tâm lý từ chính sách.

Xu hướng tiêu thụ: Dữ liệu VAMM cho thấy gì

Theo VAMM, doanh số xe máy của 5 thành viên (Honda Việt Nam, Yamaha Motor Việt Nam, Piaggio Việt Nam, SYM Việt Nam, Việt Nam Suzuki) trong quý III/2025 đạt 621.732 xe. Con số này giảm 9,37% so với quý III/2024 (686.001 xe), nhưng tăng nhẹ so với quý II/2025.

Đà giảm thực tế đã bắt đầu từ quý I/2025 và kéo dài qua giữa năm. Điều này xảy ra trước thời điểm các thành phố lớn thông báo kế hoạch hạn chế xe xăng từ khoảng đầu tháng 7.

Quý	Doanh số (xe)
Quý I/2024	603.745
Quý II/2024	603.127
Quý III/2024	686.001
Quý IV/2024	760.734
Quý I/2025	673.055
Quý II/2025	611.236
Quý III/2025	621.732

Diễn biến trên hàm ý: nếu có tác động từ chính sách, dữ liệu hiện tại chưa cho thấy sự đảo chiều đột ngột của hành vi mua xe xăng.

Điện hóa là động lực chính

Dữ liệu Motorcycles Data cho thấy Việt Nam hiện là thị trường xe máy điện lớn thứ ba toàn cầu. Trong 9 tháng đầu năm, phân khúc L1 (tương đương xe xăng dưới 50 cc) tăng 89%, còn nhóm L3 tăng 178% so với cùng kỳ 2024.

VinFast và Yadea là hai cái tên nổi bật. Theo nguồn trên, doanh số VinFast tăng 354%, đưa hãng đứng thứ ba toàn thị trường xe hai bánh nội địa; Yadea tăng 48,5% so với cùng kỳ. Các thương hiệu khác như Dat Bike, Selex Motors, Dibao, Pega... không được nêu số liệu cụ thể.

Ở chiều ngược lại, nhiều thành viên VAMM hiện chưa có danh mục sản phẩm thuần điện tương xứng. Điều này có thể khiến biên độ giảm của xe xăng rõ hơn trong thống kê của nhóm doanh nghiệp này so với toàn thị trường hai bánh.

Chính sách hạn chế xe xăng: Tác động chưa thể hiện rõ

Nhiều đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM đang xây dựng kế hoạch giảm phát thải, kèm các lộ trình hạn chế xe máy xăng từ năm sau. Tuy nhiên, dữ liệu cho thấy đà giảm tiêu thụ đã khởi phát trước thời điểm thông báo, và quý III/2025 còn tăng nhẹ so với quý II/2025.

Tại TP.HCM, hộ gia đình dự kiến có thể nhận hỗ trợ đến 20 triệu đồng để chuyển đổi sang xe điện. Nếu triển khai, chính sách này có thể tiếp tục khuyến khích nhu cầu xe điện, song tác động cụ thể cần thêm dữ liệu quan sát.

Ai chịu áp lực, ai hưởng lợi

Theo Motorcycles Data, Honda và Yamaha vẫn dẫn đầu thị trường xe hai bánh Việt Nam. Dù vậy, Honda Việt Nam ghi nhận 163.787 xe bán ra trong tháng 9, giảm 11,4% so với cùng kỳ 2024, phù hợp xu hướng chung của VAMM gần đây.

VinFast được báo cáo đang đứng thứ ba toàn thị trường và có khả năng sớm vượt Yamaha để vươn lên vị trí thứ hai, nhưng số liệu chi tiết chưa được công bố.

Lộ trình điện hóa của các hãng

Áp lực điện hóa thúc đẩy các hãng truyền thống điều chỉnh chiến lược. Honda đã giới thiệu CUV e: và ICON e: tại VMS 2024 và bắt đầu mở bán/cho thuê từ giữa tháng 7. Suzuki cho biết sẽ sớm ra mắt xe máy điện tại Việt Nam. Yamaha có mẫu điện Neo's nhưng chưa rõ kế hoạch tiếp theo. Piaggio và SYM chưa công bố lộ trình rõ ràng.

Ở phân khúc cao cấp, Lambretta trưng bày concept scooter điện Elettra khi trở lại thị trường; kế hoạch thương mại hóa chưa được tiết lộ.

Góc nhìn ngắn hạn

Trong 6–12 tháng tới, bức tranh thị trường nhiều khả năng tiếp tục chịu ảnh hưởng bởi tốc độ ra mắt sản phẩm điện mới, chính sách hỗ trợ chuyển đổi (nếu triển khai) và phản ứng giá của các mẫu xe xăng. Những hãng cân bằng tốt danh mục xăng – điện có cơ hội duy trì hoặc nâng thị phần; ngược lại, chậm chân có thể làm doanh số suy giảm.

Kết luận nhanh

Đà giảm xe xăng: Bắt đầu trước khi có thông báo hạn chế; quý III/2025 giảm 9,37% so với cùng kỳ nhưng tăng nhẹ so với quý II/2025.
Điện hóa dẫn dắt: Xe điện L1 tăng 89%, L3 tăng 178%; VinFast +354%, Yadea +48,5%.
Tác động chính sách: Chưa thể hiện rõ trong dữ liệu; một số hỗ trợ chuyển đổi (dự kiến) có thể củng cố xu hướng.
Phản ứng của hãng: Honda khởi động mảng điện; các hãng khác đang chuẩn bị lộ trình.