Nguồn khảo cứu quý báu về ngôn ngữ qua 5 ấn phẩm Truyện Kiều

Ấn phẩm Kim, Vân, Kiều truyện của Trương Vĩnh Ký (1875) là cuốn Truyện Kiều đầu tiên in bằng chữ quốc ngữ, đánh dấu bước ngoặt trong quá trình quốc ngữ hóa văn học Việt Nam. Từ cách ghi dấu, dùng từ đến cấu trúc câu, bản in này cho thấy diện mạo sơ khai của tiếng Việt hiện đại, phản ánh sự chuyển mình từ chữ Nôm sang quốc ngữ.

Đến Kim Vân Kiều chú thích của Bùi Khánh Diễn (1924), tiếng Việt đã mang diện mạo linh hoạt hơn, giải thoát khỏi sự lệ thuộc Hán học. Với lối chú giải bằng văn xuôi và bổ sung thơ, từ khúc, tác phẩm này thể hiện rõ nỗ lực làm giàu vốn từ và tinh thần dân tộc trong ngôn ngữ.

Bộ sách giúp độc giả thấy được các phương pháp tiếp cận khác nhau đối với Truyện Kiều

Hai học giả Bùi Kỷ và Trần Trọng Kim tiếp tục đưa văn bản học Kiều lên tầm chuẩn mực với Truyện Thúy Kiều (Đoạn trường tân thanh), dựa trên phương pháp đối chiếu và hiệu khảo khoa học, giúp tái dựng hệ thống từ vựng và âm luật tiếng Việt chuẩn xác nhất.

Ấn phẩm Kiều truyện dẫn giải của Hồ Đắc Hàm lại thể hiện một hướng đi khác, sư phạm hóa ngôn ngữ. Ông chia toàn bộ 3.254 câu thơ thành 238 đoạn, tóm lược nội dung bằng lối văn giản dị, dễ hiểu, tạo nên phương pháp học Kiều hiệu quả và gần gũi.

Cùng đó, Truyện Kiều hiệu đính của Nông Sơn Nguyễn Can Mộng tập trung chỉnh lý sai sót, dị bản, khẳng định tinh thần gìn giữ sự chuẩn mực của tiếng Việt trong nghiên cứu văn bản học.

Bộ 5 ấn phẩm không chỉ tái hiện hành trình Truyện Kiều qua hơn hai thế kỷ, mà còn là “nguồn khảo cứu sống” phản ánh quá trình phát triển và chuẩn hóa tiếng Việt. Việc xuất bản năm ấn bản Truyện Kiều với sự tôn trọng, giữ nguyên bản gốc (bao gồm cả chính tả, ngữ pháp và từ ngữ cổ) của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật không chỉ giúp độc giả chiêm ngưỡng vẻ đẹp của một kiệt tác văn chương mà còn cho người đọc và giới nghiên cứu thấy rõ dấu ấn thời gian và sự phát triển của tiếng Việt qua từng giai đoạn.

MAI AN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/nguon-khao-cuu-quy-bau-ve-ngon-ngu-qua-5-an-pham-truyen-kieu-post823317.html