Nồng độ bụi mịn PM2.5 tăng gấp 2 lần khuyến cáo của WHO tại nơi vẫn cho hút thuốc trong nhà

Mức độ ô nhiễm bụi mịn PM2.5 tăng vọt tại các cơ sở dịch vụ ăn uống, giái trí cấm hút thuốc lá trong nhà cho phép hút thuốc, đặc biệt ở quán bar lên tới 145µg/m3, vượt xa mức chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Đây là kết quả từ nghiên cứu Giám sát nồng độ bụi mịn PM2.5 tại các cơ sở dịch vụ ăn uống, giải trí cấm hút thuốc lá trong nhà, năm 2025 do Trường Đại học Y tế Công cộng thực hiện.

PGS.TS Lê Thị Thanh Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y tế Công cộng chia sẻ kết quả nghiên cứu.

Thời gian triển khai thu thập số liệu từ ngày 23/6 - 30/8 tại 85 địa điểm quán cà phê, nhà hàng, bar, karaoke có phục vụ khách hàng trong nhà ở 3 thành phố Hà Nội, Bắc Ninh, Hội An. Các cơ sở dịch vụ ăn uống, giải trí trong nghiên cứu có quy định về khu vực hút thuốc khác nhau. Mỗi địa điểm được xếp vào một trong ba nhóm:

• Cấm hút thuốc hoàn toàn trong nhà (có biển cấm, không có gạt tàn); 
• Có khu vực riêng cho người hút thuốc DSA/DSR (trong cùng không gian, vừa có bàn cho phép hút, vừa có bàn không cho hút);
• Cho phép hút thuốc toàn bộ khu vực trong nhà (có gạt tàn trên hầu hết các bàn, không có biển cấm).

Nhóm sử dụng máy đo chất lượng không khí trong nhà, đặt ở vị trí khách thường ngồi, đo liên tục khoảng 60 phút vào giờ đông khách. Bên cạnh đó, người nghiên cứu cũng ghi lại số người hút thuốc, diện tích quán, loại hình dịch vụ… để phân tích.

Khói thuốc lá là một trong những nguồn chính tạo ra bụi mịn PM2.5 trong không gian kín

Tại hội thảo chia sẻ kết quả nghiên cứu diễn ra ở Hà Nội ngày 19/11, PGS.TS Lê Thị Thanh Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y tế Công cộng cho biết, đây là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam sử dụng công nghệ kỹ thuật cao để đo lường, đánh giá chính xác nồng độ bụi mịn và mức phơi nhiễm các chất độc từ thuốc lá.

PGS Hương mang đến hội thảo phương tiện đo nồng độ bụi mịn PM2.5 giới thiệu cho các đại biểu.

Theo PGS Thanh Hương, khói thuốc lá từ lâu đã được chứng minh là gây hại cho cả người hút và người hít phải khói thuốc thụ động. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã quy định nhiều địa điểm công cộng trong nhà phải cấm hút thuốc hoàn toàn và trong khuôn viên.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy một số quán ăn, quán cà phê, quán bar, karaoke vẫn cho phép hút thuốc trong nhà hoặc bố trí khu vực riêng cho người hút thuốc.

Khói thuốc lá là một trong những nguồn chính tạo ra bụi mịn PM2.5 trong không gian kín. Khi trong quán có người hút thuốc, máy đo cho thấy chỉ số PM2.5 lập tức tăng vọt. Điều đó có nghĩa là tất cả những ai đang ngồi trong không gian đó – kể cả không hút thuốc – đều phải hít chung khói thuốc lá và bụi mịn.

"Nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Y tế công cộng đã tiến hành đo Nồng độ bụi mịn PM2.5 – chỉ số quan trọng phản ánh mức ô nhiễm không khí, trong đó có khói thuốc lá – ngay tại những quán mà người dân vẫn lui tới hàng ngày"- PGS.TS Hương thông tin.

Theo các chuyên gia, nồng độ bụi mịn PM2.5 là một chỉ dấu quan trọng phản ánh sự hiện diện của khói thuốc lá thụ động vì khói thuốc là một trong những nguồn phát thải PM2.5 đậm đặc nhất trong môi trường. Nghiên cứu cũng đưa ra đánh giá mức độ ô nhiễm hạt và mức độ phơi nhiễm với các chất độc đặc trưng của thuốc lá.

Nồng độ PM2.5 giữa 3 loại hình quy định cấm thuốc lá tại các địa điểm quán café và nhà hàng. Ảnh nhóm nghiên cứu cung cấp

Theo đó, kết quả nghiên cứu ghi nhận nồng độ bụi mịn PM2.5 khác biệt rõ rệt giữa các loại hình quy định về hút thuốc. Cụ thể, tại các quán cấm hút thuốc trong nhà, nồng độ PM2.5 trung bình khoảng 19.83 µg/m³, thấp hơn khuyến nghị 24 giờ của WHO (25 µg/m³);

Ở những nơi có khu vực riêng cho người hút thuốc, nồng độ PM2.5 tăng lên khoảng 41.76 µg/m³ (Nồng độ này cao hơn các quán cấm hút thuốc trong nhà và có ý nghĩa thống kê).

Còn tại các quán cho phép hút thuốc trong toàn bộ khu vực trong nhà, nồng độ PM2.5 lên tới khoảng 50.94 µg/m³, cao gấp 2 lần mức khuyến nghị của WHO.

Xét theo loại hình dịch vụ, quán cà phê có nồng độ PM2.5 trung bình khoảng 27µg/m³, nhà hàng 38µg/m³, karaoke 54µg/m³ và bar lên tới khoảng 145µg/m³.

ThS.BS Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá phát biểu.

Kiến nghị xem xét bỏ quy định khu vực hút thuốc riêng trong nhà tại các cơ sở dịch vụ ăn uống, giải trí

Khi so sánh số điếu thuốc đang cháy trong quán với nồng độ PM2.5, nhóm nghiên cứu thấy mối liên quan rất chặt chẽ: Quán nào có nhiều người hút thuốc, chỉ số PM2.5 ở đó càng cao. Điều này khẳng định khói thuốc lá là một trong những nguồn ô nhiễm chính trong không khí trong nhà tại các cơ sở dịch vụ ăn uống, giải trí.

Kết quả nghiên cứu giúp cung cấp bằng chứng khoa học, khách quan về mức độ phơi nhiễm khói thuốc lá thụ động, đồng thời góp phần xây dựng luận cứ cho các khuyến nghị loại bỏ khu vực dành riêng cho người hút thuốc lá trong nhà và thúc đẩy thực hiện môi trường không khói thuốc tại các địa điểm công cộng.

Chuyên gia của Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá phát biểu.

Từ các kết quả đo được, nhóm nghiên cứu kiến nghị xem xét bỏ quy định khu vực hút thuốc riêng trong nhà tại các cơ sở dịch vụ ăn uống, giải trí, vì thực tế không ngăn được khói và bụi mịn lan sang các khu vực khác;

Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định không hút thuốc trong nhà; hỗ trợ các địa phương, doanh nghiệp tuyên truyền tới chủ cơ sở và người dân;

Đồng thời tiếp tục các nghiên cứu đo đạc chất lượng không khí trong nhà ở nhiều tỉnh/thành để có cái nhìn đầy đủ hơn, làm cơ sở cho việc điều chỉnh chính sách.

Bà Đoàn Thị Thu Huyền, Giám đốc chương trình Việt Nam, tổ chức CTFK phát biểu.

ThS Nguyễn Hữu Quý, Trưởng khoa Truyền thông Giáo dục Sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Đà Nẵng, cho biết, những số liệu khoa học từ nghiên cứu là cơ sở lý thuyết và thực tiễn thuyết phục để các tỉnh, thành phố triển khai các hoạt động can thiệp mạnh mẽ, xây dựng môi trường không khói thuốc thực sự hiệu quả.

Đồng thời, nó cũng là cơ sở quan trọng để khuyến khích các chủ cơ sở kinh doanh, đặc biệt các cơ sở du lịch - dịch vụ, tự nguyện áp dụng mô hình 100% không khói thuốc.

ThS. Bùi Thế Thực, Trưởng Khoa Truyền thông Giáo dục Sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Bắc Ninh số 2 cho rằng nếu như trước đây để xác định được đâu là khu vực thường xuyên có khói thuốc ta chỉ có thể dùng phương pháp định tính, tức đơn thuần là dùng "mắt thấy, tai nghe và mũi ngửi". 

"Nghiên cứu của trường Đại học Y tế Công cộng nếu được áp dụng vào thực tiễn sẽ là một bước tiến lớn trong việc quản lý các khu vực không khói thuốc, giúp các địa phương hoạch định được tốt hơn kế hoạch phòng chống tác hại thuốc lá, đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng"- ông Thực nói.

Ông Bùi Thế Thực phát biểu.

Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên toàn cầu, hơn 1/3 số người thường xuyên bị phơi nhiễm với khói thuốc thụ động. Điều 8 WHO FCTC khuyến nghị loại bỏ việc tiếp xúc với khói thuốc lá ở nơi làm việc trong nhà, phương tiện giao thông công cộng, nơi công cộng trong nhà và những nơi công cộng khác.

Tại các loại hình cơ sở dịch vụ ăn uống, giải trí tại Việt Nam, pháp luật đã có quy định cấm hút thuốc lá trong nhà.

Trong bối cảnh đó, nghiên cứu cũng là cơ sở khoa học để đánh giá tình hình thực thi và hiệu quả của môi trường không khói thuốc, cung cấp bằng chứng khoa học cho hoạt động truyền thông và cải thiện những lỗ hổng trong chính sách quy định về các khu vực không khói thuốc.

Nguồn: https://suckhoedoisong.vn/nong-do-bui-min-pm25-tang-gap-2-lan-khuyen-cao-cua-who-tai-noi-van-cho-hut-thuoc-trong-nha-169251120005201711.htm