Thấy gì từ việc sản xuất hàng giả giữa thủ phủ cà phê thật?

Những vụ cà phê giả liên tiếp bị phát hiện ở Gia Lai khiến người dân lo lắng còn doanh nghiệp chân chính thì bức xúc. Khi ranh giới giữa “thật” và “giả” trở nên mong manh, niềm tin dành cho hạt cà phê, thứ nông sản từ lâu đã là niềm tự hào của vùng đất Tây Nguyên cũng đang đứng trước những ngã rẽ nghiệt ngã.

Niềm tin bị đánh tráo

Thời gian gần đây, người dân Gia Lai bắt đầu lo lắng trước hàng loạt vụ việc cà phê giả bị phát hiện. Ly cà phê buổi sáng, vốn là thói quen quen thuộc của người dân phố núi, nay lại khiến nhiều người giật mình tự hỏi: “Liệu cà phê mình đang uống có phải là cà phê thật?”.

*Với 107.400 ha cà phê, tỉnh Gia Lai tự tin tạo ra những hạt cà phê chất lượng cao, đủ sức chinh phục các thị trường khó tính nhất. Ảnh: Hiền Mai*

Với 107.400 ha cà phê, Gia Lai là một trong những địa phương có sản lượng cà phê lớn ở khu vực Tây Nguyên. Nơi đây tạo ra những hạt cà phê chất lượng cao, đủ sức chinh phục các thị trường khó tính nhất.

Ấy vậy mà chỉ trong vài tháng gần đây, địa phương này liên tiếp phát hiện các cơ sở sản xuất, buôn bán cà phê giả, cà phê pha tạp, tẩm phụ gia vượt mức cho phép. Đó là những “vết nhơ” giáng thẳng vào danh tiếng mà bao thế hệ nông dân đã gây dựng suốt hàng chục năm qua.

*Cơ sở sản xuất cà phê giả mang thương hiệu Thành Khôi. Ảnh: Hiền Mai*

Mới đây nhất, ngày 4/11, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Gia Lai khởi tố Võ Minh Tùng, Giám đốc Chi nhánh Cà phê Thành Khôi, cùng nhân viên Nguyễn Văn Hạnh về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm.

Trước đó, tháng 6/2025, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Gia Lai phát hiện hộ kinh doanh Dương Thị Hằng chế biến hàng trăm ký cà phê bột mang nhãn hiệu Thịnh Coffee không đạt chuẩn. Hay hồi tháng 4/2025, Hồ Ngọc Hải bị bắt quả tang đang sản xuất cà phê giả Hồng Hải với hàm lượng caffeine chỉ đạt 0,34-0,68%, thấp hơn tới 70% so với tiêu chuẩn quốc gia.

*Lực lượng chức năng thu giữ số lượng lớn cà phê bị làm giả. Ảnh: CACC*

Những vụ việc ấy không chỉ là chuyện vi phạm pháp luật đơn thuần. Nó phơi bày một nghịch lý đau lòng: ngay tại vùng đất được xem là biểu tượng của cà phê thật, lại đang tồn tại những “đốm đen” của sự gian dối.

Doanh nghiệp làm thật, chịu thiệt

Trong khi hàng ngàn hộ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp ở Gia Lai đang miệt mài đầu tư theo hướng sạch, đạt chuẩn Organic, Rainforest Alliance, 4C,... để hướng đến xuất khẩu bền vững thì một vài kẻ làm ăn gian dối chỉ trông chờ vào việc pha trộn tạp chất, gắn mác "cà phê Gia Lai" rồi đem đi chào bán khắp nơi.

Ông Thái Như Hiệp - Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) - Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam nhận định: “Cà phê Gia Lai có tiềm năng rất lớn, đặc biệt là xuất khẩu sang thị trường châu Âu theo tiêu chuẩn EUDR. Nhưng chỉ một vài vụ việc tiêu cực cũng sẽ dễ làm cho các thương hiệu cà phê bị liên luỵ. Đã đến lúc phải áp dụng truy xuất nguồn gốc bắt buộc, siết chặt quản lý chất lượng và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm”.

*Một chất phụ gia để trộn với cà phê không rõ nguồn gốc, màu đen sì , đặc quánh. Ảnh: CACC*

Từ góc nhìn doanh nghiệp, anh Nguyễn Hải Phong, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Cà phê Tropico Tây Nguyên chia sẻ nỗi bức xúc: “Cà phê giả gây thiệt hại nặng cho những đơn vị làm ăn chân chính. Khi có vụ việc bị phanh phui, người tiêu dùng lại nghi ngờ tất cả, khiến các doanh nghiệp uy tín phải mất rất nhiều thời gian mới khôi phục được niềm tin. Điều mà chúng tôi mong nhất là cơ quan chức năng xử lý thật nghiêm và công khai kết quả, để những người làm thật không bị ảnh hưởng".

Thực tế cho thấy, mất niềm tin còn đáng sợ hơn mất doanh thu. Một khi người tiêu dùng không còn tin vào chất lượng cà phê Việt, thì mọi nỗ lực xây dựng thương hiệu, đầu tư vùng nguyên liệu sạch hay tiêu chuẩn quốc tế cũng trở nên vô nghĩa.

Theo ông Đinh Văn Hà, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Gia Lai, thực tế, cà phê là mặt hàng dễ bị làm giả bởi chi phí thấp, lợi nhuận cao, khó phát hiện bằng mắt thường. Chỉ cần pha thêm bột ngũ cốc, hương liệu, caramel, hoặc một chút hóa chất tạo màu, tạo mùi, là người mua khó nhận biết đâu là cà phê thật.

"Công tác quản lý mặt hàng cà phê hiện còn nhiều khó khăn. Từ đầu năm đến nay, đơn vị đã phát hiện, xử lý nhiều vụ vi phạm trong lĩnh vực cà phê. Tuy nhiên, việc kiểm định chất lượng phải gửi mẫu đi giám định, mất rất nhiều thời gian. Trong khi đó, người tiêu dùng lại ít khi phản ánh, nên khó có căn cứ xử lý kịp thời. Với những vụ việc phức tạp, tính chất nghiêm trọng, chúng tôi luôn phối hợp cùng lực lượng công an để điều tra, xử lý dứt điểm", ông Hà chia sẻ.

Câu chuyện cà phê thật - giả lẫn lộn không chỉ là nỗi lo về sức khỏe, mà còn là lời cảnh báo. Một hạt cà phê bị pha trộn, một tách cà phê bị làm giả có thể khiến công sức, uy tín của biết bao nông dân, doanh nghiệp chân chính bị đánh đổi.

Để bảo vệ thương hiệu cà phê Gia Lai nói riêng và cà phê Việt nói chung cần sự chung tay của cả cộng đồng, từ người sản xuất, doanh nghiệp đến người tiêu dùng. Chỉ khi mọi khâu đều minh bạch, khi mỗi ly cà phê được phục vụ là kết tinh của lao động thật, chất lượng thật, khi ấy, “hương vị Gia Lai” mới thực sự được giữ trọn và vươn xa.

Gia Lai có khoảng 106.400 ha cà phê, tập trung ở các xã phía Tây của tỉnh, sản lượng cà phê nhân đạt khoảng 312 nghìn tấn/năm. Mỗi năm, Gia Lai xuất khẩu bình quân 240 nghìn tấn cà phê nhân xanh, chiếm gần 77% sản lượng; còn lại (23%) là chế biến tại địa phương, với gần 100 cơ sở sản xuất, chế biến, tổng công suất khoảng 12.000 tấn/năm.

Nguồn: https://congthuong.vn/thay-gi-tu-viec-san-xuat-hang-gia-giua-thu-phu-ca-phe-that-428983.html