Thơm ngon món tung lò mò của đồng bào Chăm

Nhắc đến đồng bào Chăm không thể không nhắc đến văn hóa ẩm thực với nhiều món mà khi được thưởng thức một lần không thể quên, trong đó phải kể đến món tung lò mò.

Phơi tung lò mò trong nắng mai. Ảnh: ĐĂNG LÂN

Theo tiếng Chăm, tung có nghĩa là ruột, lò mò là con bò hay còn gọi là lạp xưởng bò. Chúng tôi ghé lại gia đình anh Ali, ngụ ấp Phũm Soài, xã Châu Phong đúng dịp gia đình anh đang làm món đặc sản này. Anh Ali cho biết: “Cái tên tung lò mò này không chỉ đơn thuần nói về nguyên liệu mà còn thể hiện nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Chăm. Ông bà tôi kể lại, ngày trước, khi cuộc sống còn nhiều khó khăn, đồng bào Chăm thường tận dụng mọi phần của con bò để chế biến thành thức ăn. Việc sử dụng phần ruột để làm lạp xưởng thể hiện sự tiết kiệm và tôn trọng đối với những gì mà thiên nhiên ban tặng. Đồng thời, tung lò mò còn là món ăn gắn liền với các dịp lễ, tết, mang ý nghĩa đoàn tụ và sum vầy của cộng đồng”.

Để chế biến món đặc sản này, phải trải qua nhiều khâu. Thịt bò phải tươi, chỉ dùng bò loại mạnh khỏe, chăn thả tự nhiên. Với lớp da bao bọc bên ngoài, đồng bào Chăm sử dụng ruột bò. Sau khi rửa sạch bên ngoài, người làm lộn ngược ruột bò phía trong tiếp tục cạo rửa, bên ngoài và bên trong ruột đều sử dụng nước muối, rượu và gừng để cạo rửa nhiều lần. Làm như vậy thì mới đảm bảo được an toàn vệ sinh và khử mùi hôi của bò. Sau đó, họ buộc kín một đầu bơm hơi cho phồng lên đem phơi, làm vậy trong quá trình phơi ruột không bị dính lại, khi dồn nguyên liệu vào cũng dễ dàng và bảo quản được lâu hơn.

Nguyên liệu được chọn là thịt đùi, nạc hay thịt lóc từ xương đã tách phần gân và một ít mỡ bò (hay gầu bò) theo tỷ lệ nhất định, cắt thành hình hạt lựu để đưa vào ruột được dễ dàng. Tất cả nguyên liệu sẽ được trộn đều với gia vị như muối, bột ngọt, tỏi, tiêu và một vài nguyên liệu truyền thống của đồng bào Chăm… Ngày trước đồng bào Chăm không nêm đường, nhưng do đáp ứng yêu cầu của thực khách, hiện nay người làm đã cho thêm một ít đường tăng thêm hương vị đậm đà.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu, thịt bò tẩm ướp sẽ được dồn vào ruột bò, thắt lại từng khúc, sử dụng vật nhọn đâm cho khúc tung lò mò thoát hơi rồi đem phơi nắng. Tung lò mò chỉ phơi nắng sớm và bảo quản trong ngăn lạnh. Sản phẩm này còn có loại chua, nguyên liệu làm cũng giống như loại không chua nhưng khi ướp thịt phải trộn thêm phần cơm nguội, để qua đêm sẽ lên men có vị chua nhẹ tự nhiên.

Thưởng thức món tung lò mò có nhiều cách như hấp, chiên nước hoặc nướng, nhưng nướng vẫn được thực khách ưa chuộng nhất (trước khi nướng đem luộc sơ qua nước dừa tươi). Lấy những khúc tung lò mò đã phơi, cắt thành từng đoạn nướng trên bếp than hồng, tiếng lèo xèo của mỡ rịn ra làm bóng khúc tung lò mò, khói bốc lên kèm mùi hương của gia vị gây kích thích vị giác, rất hấp dẫn thực khách. Khi thưởng thức những khoanh tung lò mò còn nóng trên bếp than, thực khách sẽ cảm nhận được vị đặc trưng. Vị cay nhẹ của tiêu, hương thơm béo ngậy hòa nguyện với nhau, hay vị chua chua độc đáo của tung lò mò nếu ăn kèm với ngò gai, húng quế chấm nước tương càng thêm hấp dẫn hơn.

Tung lò mò của gia đình anh Ali được làm bằng thủ công từ đầu cho đến thành phẩm, từ nguyên liệu cho đến gia vị, lớp da bọc bên ngoài cũng làm từ ruột bò, vì thế sản phẩm vẫn giữ được nét truyền thống của gia đình qua bao thế hệ.

Rời khỏi gia đình đồng bào Chăm, nhưng hương vị độc đáo của đặc sản này vẫn làm chúng tôi lưu luyến. Ngoài những món ăn, chúng tôi còn được chiêm ngưỡng cảnh đẹp thanh bình của vùng sông nước, tham quan các làng nghề truyền thống, hòa mình vào nhịp sống của đồng bào Chăm bên dòng sông Hậu hiền hòa.

ĐĂNG LÂN

Nguồn: https://baoangiang.com.vn/thom-ngon-mon-tung-lo-mo-cua-dong-bao-cham-a466132.html