Thuế quan đối ứng là gì? Tác động tích cực và tiêu cực của thuế đối ứng

Thuế quan đối ứng giải thích cách đơn giản

Thuế quan đối ứng được hiểu là thuế quan có đi có lại, nghĩa là một quốc gia áp dụng mức thuế nhập khẩu tương ứng với mức thuế mà quốc gia xuất khẩu áp lên hàng hóa của mình.

Ví dụ, nếu Mỹ áp thuế 10% lên hàng hóa từ Việt Nam, Việt Nam có thể áp thuế 10% lên hàng hóa từ Mỹ để đảm bảo sự công bằng trong thương mại.

Thuật ngữ này xuất hiện nhiều trong bối cảnh chính sách thương mại quốc tế, đặc biệt từ ngày 13/02/2025, khi Trump ký sắc lệnh yêu cầu phát triển kế hoạch thuế quan có đi có lại để "đảm bảo công bằng trong thương mại". Mục tiêu là giảm thâm hụt thương mại của Mỹ và bảo vệ người lao động Mỹ, nhưng nó cũng gây lo ngại về gián đoạn thương mại toàn cầu.

Tác động của Thuế quan đối ứng đối với thị trường

Thuế quan đối ứng có thể ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường, dựa trên các phân tích kinh tế gần đây:

Thuế quan đối ứng, như các mức thuế 25% lên Canada và Mexico, có thể làm giảm GDP dài hạn của Mỹ 0,2%, mất 223.000 việc làm toàn thời gian, và giảm thu nhập sau thuế trung bình 0,6%, chưa kể đến sự trả đũa từ các quốc gia khác. Điều này cho thấy nguy cơ giảm thương mại toàn cầu, đặc biệt nếu các quốc gia như Trung Quốc, EU trả đũa.

Thuế quan đối ứng, với mức cao như 54% lên Trung Quốc, sẽ làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu, ảnh hưởng đến người tiêu dùng Mỹ và doanh nghiệp phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu. S&P Global Ratings ước tính giá tiêu dùng Mỹ có thể tăng 0,7% nếu thuế áp dụng đầy đủ.

Các ngành logistics như vận tải biển đang lo ngại về giảm nhu cầu vận chuyển do chiến tranh thương mại. Các công ty như Maersk và MSC có thể đối mặt với chi phí cao hơn do gián đoạn chuỗi cung ứng.

Thuế quan đối ứng có thể gây ra suy thoái kinh tế Mỹ và làm chậm tăng trưởng toàn cầu, gợi nhớ đến Luật Smoot-Hawley năm 1930, dẫn đến cuộc Đại Suy Thoái.

Tác động cụ thể của Thuế quan đối ứng đối với Việt Nam

Việt Nam, với vai trò là một trong những đối tác thương mại lớn của Mỹ, sẽ chịu ảnh hưởng từ chính sách thuế đối ứng:

Việt Nam xuất khẩu nhiều mặt hàng sang Mỹ, như dệt may, giày dép, và điện tử. Nếu Mỹ áp thuế cao, giá hàng hóa Việt Nam sẽ tăng, làm giảm sức cạnh tranh.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, cho biết chính sách này không chỉ nhắm vào thuế quan mà còn các rào cản phi thuế quan, gây khó khăn cho đàm phán.

Trong cuộc gặp với Đại sứ Mỹ Marc E. Knapper, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh tính bổ sung của hai nền kinh tế, và Đại sứ Mỹ khẳng định các biện pháp thuế gần đây không nhằm vào Việt Nam, nhằm duy trì quan hệ tích cực.

Bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Nghiên cứu MB Securities, cho rằng Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng, nhưng Trump có thể ưu tiên các đối tác lớn trước, và các nước hợp tác như Nhật Bản ít bị áp lực hơn trong nhiệm kỳ trước.

Tác động tích cực và tiêu cực của thuế quan đối ứng

Yếu Tố	Tác Động Tích Cực	Tác Động Tiêu Cực
Giá Hàng Hóa	Bảo vệ ngành nội địa khỏi cạnh tranh giá rẻ	Tăng giá hàng nhập khẩu, ảnh hưởng người tiêu dùng
Thương Mại Toàn Cầu	Khuyến khích đàm phán giảm thuế	Giảm khối lượng thương mại, nguy cơ chiến tranh thương mại
Ngành Công Nghiệp	Ngành sản xuất trong nước được hỗ trợ	Ngành xuất khẩu và nhập khẩu nguyên liệu bị ảnh hưởng
Tăng Trưởng Kinh Tế	Bảo vệ việc làm trong ngắn hạn	Giảm tăng trưởng dài hạn do chi phí cao hơn
Việt Nam Cụ Thể	Duy trì quan hệ thương mại tích cực	Xuất khẩu sang Mỹ có thể giảm, rào cản phi thuế quan

Thuế quan đối ứng, hay thuế quan có đi có lại, là công cụ thương mại nhằm đảm bảo công bằng, nhưng nó mang lại cả cơ hội và thách thức. Đối với Việt Nam, việc bị ảnh hưởng là không tránh khỏi, đặc biệt trong xuất khẩu, nhưng các nỗ lực ngoại giao và đàm phán có thể giảm thiểu tác động tiêu cực. Người tiêu dùng và doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các chính sách mới, đặc biệt từ Mỹ, để điều chỉnh chiến lược kinh doanh.