Tìm về âm nhạc truyền thống

*TIA - "ngôi nhà chung" của những bạn trẻ yêu nhạc cụ truyền thống.*

“Ngược lối”

TIA - viết tắt của Traditional Instrument Association, là câu lạc bộ nhạc cụ dân tộc của Trường Đại học FPT Đà Nẵng. Ra đời năm 2020, chỉ với vài cây đàn, vài người bạn chung đam mê và niềm tin giản dị rằng âm nhạc dân tộc chưa bao giờ cũ.

Sau 5 năm, TIA đã có gần 70 thành viên, thành thạo năm loại nhạc cụ chính gồm đàn tranh, tỳ bà, sáo trúc, đàn nhị và đàn nguyệt. Từ những buổi biểu diễn nhỏ trong sân trường, TIA dần bước ra phố, mang tiếng đàn dân tộc đến những đêm nhạc đường phố bên bờ sông Hàn và cả các sự kiện văn hóa, lễ hội quốc tế.

*Dự án "Đưa nhạc cụ dân tộc đến các trường THPT" với sự tham gia của các thành viên TIA.*

Điều đặc biệt là TIA không nằm ở “hào quang” sân khấu của một câu lạc bộ nổi tiếng, mà ở cách họ sống cùng âm nhạc truyền thống bằng tình yêu, sự trân trọng và lòng kiên trì của tuổi trẻ.

Hà Thị Tuyến - chủ nhiệm câu lạc bộ, sinh viên năm 3 ngành Quản trị truyền thông đa phương tiện vẫn nhớ rõ buổi đầu đến với TIA: “Mình vốn yêu nhạc từ nhỏ, đặc biệt là nhạc dân tộc. Âm thanh của đàn tranh, sáo trúc, đàn bầu… luôn khiến mình thấy gần gũi và tự hào. Khi vào đại học, giữa những câu lạc bộ sôi động như nhảy, guitar, mình lại bị hút về TIA nơi mọi thứ mộc mạc, chân thật mà đầy sức sống”.

Ban đầu, Tuyến là giọng ca chính của nhóm, rồi dần đảm nhận thêm vai trò tổ chức và kết nối các thành viên. Với Tuyến, TIA không chỉ là nơi để biểu diễn, mà là một tập thể “truyền lửa”, nơi nuôi dưỡng tình yêu và niềm tự hào dành cho âm nhạc dân tộc.

“Một câu lạc bộ nhạc cụ dân tộc giữa thời đại nhạc số giống như ngọn lửa trước cơn gió lớn. Nhưng chỉ cần còn một người lắng nghe, âm nhạc ấy vẫn sẽ sống. Và chúng mình vẫn kiên định với lựa chọn của mình, bằng chính niềm tin đó”, Tuyến mỉm cười chia sẻ.

Khác với sự sôi nổi của Tuyến, Trương Hoàng Vũ, người phụ trách dàn dựng tiết mục của TIA là chàng trai khá trầm tính. Bén duyên với TIA một cách tình cờ, anh chàng sinh viên năm cuối ngành Trí tuệ truyền thông từng gắn bó với guitar, nhưng lại bị cuốn hút bởi tiếng tỳ bà trong một buổi học nghệ thuật.

Với Vũ, mỗi buổi diễn là cơ hội để lan tỏa văn hóa Việt bằng ngôn ngữ của âm thanh. Vũ vẫn nhớ ánh mắt ngạc nhiên của khán giả trẻ khi họ thốt lên: “Ơ, nhạc cụ dân tộc cũng chơi được nhạc hiện đại à?”. Khoảnh khắc ấy mang đến cho Vũ niềm hạnh phúc thật sự khi thanh âm dân tộc đã vượt khỏi giới hạn quen thuộc, chạm tới trái tim của thế hệ hôm nay.

Giữ nhịp cho tương lai

Chọn con đường không dễ: bảo tồn bằng sáng tạo, TIA mang đến một cách tiếp cận mới cho âm nhạc truyền thống. Tại TIA, những nhạc cụ dân tộc được “thức giấc” trong không gian âm nhạc đương đại: tiếng đàn tranh ngân lên hòa cùng nhịp piano dịu dàng, sáo trúc réo rắc giữa nền guitar điện rực lửa…

*TIA tại sân khấu Lễ hội giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ.*

Âm thanh truyền thống không còn đứng riêng lẻ, mà tan vào nhịp điệu của pop, lo-fi, R&B hay EDM, vừa lạ lẫm, vừa thân quen.

Những bản phối của TIA luôn khiến người nghe đi từ ngạc nhiên đến thích thú. “Cắt đôi nỗi sầu”, “Nơi này có anh”, “Đừng làm trái tim anh đau”, “Bắc Bling”… được khoác lên lớp áo mới của tỳ bà, đàn nhị, sáo trúc, trở nên mộc mạc nhưng cũng đầy thú vị.

Khi cần hòa mình cùng thế giới, họ lại mang đến Despacito, Flower, Señorita bằng nhạc cụ truyền thống Việt như một lời giới thiệu tinh tế về bản sắc văn hóa dân tộc.

Thế nhưng, mỗi khi ánh đèn sân khấu sáng lên trong những đêm diễn mang âm hưởng dân gian, TIA lại trở về với “Lý ngựa ô”, “Trống cơm”, “Lý kéo chài”, “Việt Nam ơi”, “Một vòng Việt Nam”…, những giai điệu chảy trong mạch nguồn ký ức.

“Chúng mình không phá cách để khác đi, mà để chứng minh rằng âm nhạc dân tộc có thể sống trong mọi thời đại”, Vũ chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở biểu diễn, TIA còn chọn cách đưa âm nhạc dân tộc ra khỏi sân khấu, hòa vào đời sống cộng đồng qua những dự án ý nghĩa như “Âm nhạc cộng đồng” hay “Đưa nhạc cụ dân tộc đến các trường THPT”.

Họ mở lớp dạy nhạc cụ miễn phí, mang đàn sáo đến phố đi bộ Bạch Đằng, giao lưu cùng sinh viên quốc tế, và về các trường học để gieo những “hạt giống” của tình yêu âm nhạc truyền thống trong lòng thế hệ trẻ.

Trên nền tảng TikTok @tiaxinchao, những video hậu trường tập luyện, biểu diễn của nhóm thu hút hàng chục nghìn lượt xem. Âm nhạc dân tộc, vốn từng được xem là “lạc hậu”, “khó gần” nay trở nên gần gũi, trẻ trung và tràn đầy năng lượng.

Giữa thành phố rực rỡ ánh đèn, những thành viên của TIA lại rộn ràng chuẩn bị cho buổi diễn quen thuộc. Với họ, mỗi tiếng đàn, tiếng sáo cất lên không chỉ là âm thanh của nghệ thuật, mà còn là nhịp đập của văn hóa Việt đang được gìn giữ và tiếp nối.

Và chừng nào những bàn tay trẻ còn chạm vào nhạc cụ dân tộc bằng cả trái tim, thì thanh âm ngàn năm ấy sẽ vẫn ngân vang, bền bỉ và đầy hy vọng.

Nguồn: https://baodanang.vn/tim-ve-am-nhac-truyen-thong-3308804.html