Tình yêu với nhạc cụ truyền thống

Từ giảng đường đại học đến phố cổ Hội An, tình yêu với nhạc cụ truyền thống đang dần lan tỏa trong niềm tự hào giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Khơi dậy tình yêu nhạc cụ

Trong không gian rộn ràng của Triển lãm 80 năm Thành tựu đất nước (A80) diễn ra tại Hà Nội dịp Quốc khánh, âm thanh trong trẻo của đàn tranh hòa cùng nhịp phách khiến nhiều người dừng bước lắng nghe.

Trên sân khấu, chàng sinh viên Lê Minh Quân, lớp K18 chuyên ngành Kỹ thuật phần mềm, Trường Đại học FPT say sưa biểu diễn. Ngón tay Quân lướt nhẹ trên dây đàn, ánh mắt ánh lên niềm tự hào xen lẫn xúc động: “Em chưa bao giờ nghĩ một sinh viên ngành công nghệ như mình lại có cơ hội đại diện cho thế hệ trẻ mang âm nhạc dân tộc trình diễn ở một sự kiện tầm quốc gia như thế này”.

Những ngày đầu vào FPT, Quân say mê công nghệ, dành phần lớn thời gian trong phòng lập trình. Nhưng rồi một buổi chiều, khi bước ngang qua CLB nhạc cụ dân tộc của trường, tiếng đàn bầu ngân nga như gọi tên.

Quân kể: “Lúc ấy, em thấy âm thanh ấy khác hẳn mọi thứ xung quanh, mềm mại, sâu lắng và rất Việt Nam. Em nghĩ, nếu công nghệ có thể kết nối con người với tương lai, thì âm nhạc dân tộc lại giúp mình kết nối với cội nguồn”.

Vậy là, từ một người mù nhạc lý, Quân bắt đầu học nốt, học cách giữ nhịp, luyện ngón đến chai cả tay. Nhờ có sự kiên trì, giờ em có thể chơi thành thạo cả đàn tranh, sáo trúc và thường xuyên biểu diễn trong các sự kiện của trường. Với Quân, mỗi lần chạm vào nhạc cụ truyền thống là một lần cảm thấy gần hơn với quê hương, với ký ức về những buổi tối nghe bà ru bằng điệu lý, điệu hò.

Không chỉ Quân, nhiều sinh viên FPT Đà Nẵng cũng tìm thấy niềm yêu thích khi nhạc cụ dân tộc được đưa vào chương trình dạy học chính thức từ năm 2014. Mỗi sinh viên phải chọn một loại nhạc cụ truyền thống để học và trình diễn cuối kỳ. Đây là cách tiếp cận sáng tạo giúp thế hệ trẻ vừa hiểu, vừa cảm nhạc Việt bằng trải nghiệm trực tiếp.

Giảng viên đàn tranh Đinh Thị Thu Dung, Trường Đại học FPT Đà Nẵng chia sẻ: “Khi các em chơi đàn tranh hay đàn tỳ bà, tôi thấy trong mắt các em còn có sự tự hào dân tộc. Đó cũng là điều chúng tôi hướng đến khi khơi dậy tình yêu nhạc cụ dân tộc trong giới trẻ”.

Từ tình yêu dành cho nhạc cụ truyền thống, gần 100 sinh viên Trường Đại học FPT Đà Nẵng đã cùng nhau luyện tập, sinh hoạt trong một không gian chung mang tên CLB Nhạc cụ truyền thống TIA.

Dưới sự hướng dẫn của các giảng viên và nghệ nhân địa phương, các bạn trẻ học cách chơi 5 loại nhạc cụ như đàn tranh, đàn nguyệt, tỳ bà, đàn nhị, sáo trúc… Các chương trình biểu diễn, workshop trải nghiệm nhạc cụ truyền thống gần như diễn ra mỗi tháng, thu hút đông đảo bạn trẻ đến xem và trải nghiệm.

Sinh viên Hà Tuyến, Chủ nhiệm CLB Nhạc cụ truyền thống TIA mong muốn mỗi bạn trẻ khi đến đây đều có thể sử dụng thành thạo một loại nhạc cụ.

Theo Tuyến, điểm đặc biệt của CLB là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và sáng tạo. Ngoài những giờ luyện tập cơ bản cùng giảng viên, các thành viên còn thử nghiệm phối khí, hòa tấu nhạc cụ dân tộc với nhạc cụ hiện đại như guitar, violin hay keyboard. “Chúng em muốn người nghe cảm nhận được âm nhạc dân tộc không hề xa xôi, mà có thể hòa mình vào đời sống hôm nay, gần gũi và đầy cảm xúc”, Tuyến chia sẻ.

Lan tỏa đến giới trẻ

Nếu vài năm trước, những giai điệu phát ra từ đàn tranh, đàn nhị, đàn tỳ bà còn khá xa lạ với thế hệ gen Z, thì nay, ngày càng có nhiều bạn trẻ chủ động tìm đến các lớp học, CLB để được chạm tay vào nhạc cụ dân tộc. Sự quay trở lại này là tín hiệu đáng mừng trong thời buổi thị hiếu âm nhạc đang bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố hiện đại, đa dạng hơn.

Tại phố cổ Hội An, mỗi chương trình Giao lưu âm nhạc đường phố đều có sự xuất hiện của các nghệ sĩ trẻ biểu diễn nhạc cụ dân tộc. Giữa dòng người tấp nập, tiếng đàn tranh ngân lên, tiếng sáo trúc dìu dặt hòa cùng nhịp trống tạo nên một không gian vừa cổ kính, vừa tươi mới.

Nhiều khán giả nước ngoài không chỉ dừng lại lắng nghe mà còn hứng thú quay clip, đăng tải lên mạng xã hội kèm theo những dòng viết đầy cảm xúc: “Âm nhạc Việt Nam thật đẹp!”, “Không ngờ đàn bầu lại hay đến thế!”. Những video như vậy nhanh chóng lan tỏa, góp phần đưa âm nhạc truyền thống đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Thường xuyên biểu diễn tại chương trình, nghệ sĩ Quách Thành Công cho biết anh tham gia chơi đàn cò (đàn nhị) ngót nghét 10 năm. Theo anh, tiếng đàn nhị buồn nhưng đẹp. Âm thanh réo rắt, khi ngân dài, khi nghẹn lại của cây đàn như chạm vào một góc sâu trong tâm hồn mỗi người.

Ban đầu, anh chỉ học đàn vì yêu thích, rồi dần bị cuốn vào thế giới âm thanh của nhạc cụ dân tộc. Mỗi buổi tối, anh miệt mài tập luyện. Từ nhạc dân ca xưa, anh thử chuyển soạn, rồi sáng tạo phối hợp với các nhạc cụ phương Tây, tạo nên những bản hòa tấu mới lạ mà vẫn giữ được hồn Việt.

Đến nay, Quách Thành Công không chỉ là gương mặt quen thuộc trong các buổi biểu diễn ở Hội An, mà còn là người truyền lửa cho nhiều bạn trẻ yêu âm nhạc truyền thống. Anh chia sẻ: “Giới trẻ ngày nay tiếp cận âm nhạc dân tộc rất nhanh, nhưng điều quan trọng là làm sao để họ thật sự “cảm” được cái tinh tế trong từng tiếng đàn, tiếng sáo. Khi cảm được, họ sẽ tự tìm đến và gắn bó”.

Có thể nói, âm nhạc truyền thống, qua bàn tay và trái tim những người trẻ được làm mới gần gũi và sống động hơn. Nhờ đó, những tiếng đàn, tiếng sáo không còn là hoài niệm xa xưa, mà trở thành cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và là nơi người trẻ vừa học, vừa sáng tạo để nối dài mạch chảy của nền văn hóa dân tộc.

Nguồn: https://baodanang.vn/tinh-yeu-voi-nhac-cu-truyen-thong-3308288.html