Tổng Bí thư: Chuyển từ cải cách 'chỉnh sửa' sang tư duy kiến tạo, dẫn dắt phát triển quốc gia bằng giáo dục

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh nội dung trên khi phát biểu chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành Giáo dục và khai giảng năm học 2025-2026, sáng 5/9.

Ôn lại lịch sử 80 năm giáo dục cách mạng Việt Nam với những kết quả đáng tự hào và cả vấn đề hạn chế, yếu kém, tồn tại, Tổng Bí thư nêu rõ, đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, kinh tế tri thức, khoa học, công nghệ và chuyển đổi số phát triển mạnh mẽ, giáo dục và đào tạo càng phải giữ vững vị trí là quốc sách hàng đầu và trở thành động lực then chốt để phát triển đất nước.

"Vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục đào tạo. Trong tháng này, Ban Bí thư cũng sẽ tổ chức hội nghị toàn quốc để quán triệt và triển khai nghị quyết này.

Đây là một trong những nghị quyết có ý nghĩa hết sức quan trọng, mang tầm nhìn chiến lược với những mục tiêu lớn, cụ thể, với những nhiệm vụ, giải pháp đột phá mạnh mẽ, đưa giáo dục và đào tạo Việt Nam vào dòng chảy của giáo dục thế giới", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Để nhanh chóng đưa nghị quyết vào cuộc sống, Tổng Bí thư đề nghị toàn Đảng phải đổi mới mạnh mẽ tư duy lãnh đạo đối với giáo dục, không áp đặt những chuẩn mực cũ cho nền giáo dục hiện đại, mà cần chỉ đạo sát sao, thực chất, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả, nhất quán coi giáo dục là quốc sách hàng đầu.

Quốc hội cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý thông suốt, ổn định và tiên tiến cho sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo. Chính phủ tăng cường đầu tư, bảo đảm nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, đội ngũ; đồng thời kiên quyết tháo gỡ điểm nghẽn về cơ chế, chính sách để khơi thông và huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội cho giáo dục.

Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các tổ chức xã hội cần phát huy sức mạnh đại đoàn kết, khuyến khích và lan tỏa phong trào toàn dân chăm lo cho sự nghiệp trồng người.

"Ngành giáo dục cần tiên phong trong đổi mới tư duy, phương pháp, quản trị; xây dựng đội ngũ nhà giáo vừa có tri thức, vừa có đạo đức và khát vọng cống hiến. Các thầy cô giáo phải là tấm gương sáng, là nguồn cảm hứng cho học trò.

Học sinh, sinh viên phải nuôi dưỡng chí lớn, khát vọng lớn, học tập và rèn luyện để trở thành công dân toàn cầu, từng bước hội nhập chuẩn mực quốc tế nhưng luôn giữ vững bản sắc và tâm hồn Việt Nam", Tổng Bí thư nói.

Để thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo trong giai đoạn mới, Tổng Bí thư nhấn mạnh một số định hướng lớn.

Trước tiên, theo Tổng Bí thư, phải đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động, chuyển từ cải cách "chỉnh sửa" sang tư duy kiến tạo, dẫn dắt phát triển quốc gia bằng giáo dục; lấy chất lượng - công bằng - hội nhập - hiệu quả làm thước đo; siết chặt kỷ luật thực thi.

Bên cạnh đó, phải bảo đảm tiếp cận bình đẳng trong giáo dục, nâng cao mặt bằng dân trí; không để bất kỳ trẻ em nào bị bỏ lại phía sau; ưu tiên vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng khó khăn; tăng đầu tư trường lớp - dinh dưỡng học đường - đội ngũ thầy cô - hạ tầng số.

Tổng Bí thư lưu ý đổi mới giáo dục phổ thông theo hướng toàn diện, không chỉ truyền thụ tri thức, mà còn nuôi dưỡng nhân cách, rèn luyện thể chất, bồi dưỡng tâm hồn, khơi dậy tinh thần công dân, ý thức kỷ luật và trách nhiệm xã hội; hình thành lớp người "vừa giỏi giang, vừa nhân ái, vừa kiên cường".

"Mục tiêu này, tôi đề nghị chúng ta sớm phấn đấu để phổ cập giáo dục trung học phổ thông, càng sớm càng tốt, yêu cầu này là rất cấp bách. Chúng ta đã đủ các điều kiện để có thể thực hiện, nỗi lo về học phí thì Nhà nước đã lo rồi.

Phải làm sao để các cháu, các thầy giảm áp lực thi chuyển cấp từ cấp 2 sang cấp 3 như hiện nay. Nếu chúng ta phổ cập giáo dục trung học phổ thông sẽ 'thanh toán' được vấn đề này. Bộ Giáo dục và Đào tạo có báo cáo với tôi rằng bây giờ chỉ khó khăn về trường lớp và đội ngũ thầy cô giáo thôi. Những việc đó chúng ta hoàn toàn có thể làm được", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Theo Tổng Bí thư, các học sinh rất mong ước được tiếp tục đi học, nếu không được phổ cập giáo dục trung học phổ thông 13-14 tuổi phải bước vào cuộc đời sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Với giáo dục đại học, Tổng Bí thư yêu cầu phải tạo đột phá trong giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp, làm sao để đại học phải trở thành trung tâm sản sinh tri thức, công nghệ, là hạt nhân đổi mới sáng tạo - khởi nghiệp; gắn chặt đào tạo - nghiên cứu - chuyển giao với nhu cầu phát triển đất nước.

Cần hình thành những đại học lớn có tầm vóc khu vực và quốc tế, những cơ sở đào tạo nghề hiện đại, để đào tạo ra đội ngũ nhân lực chất lượng cao, góp phần đưa đất nước bứt phá trong khoa học - công nghệ, công nghiệp hóa và chuyển đổi số.

Về vấn đề hội nhập quốc tế, Tổng Bí thư khẳng định hội nhập để học hỏi tinh hoa, thu hẹp khoảng cách, lan tỏa chuẩn mực, cần khuyến khích đồng đào tạo, liên kết chương trình, công nhận tín chỉ, trao đổi giảng viên - sinh viên, thu hút học giả quốc tế, qua đó nâng cao vị thế giáo dục Việt Nam.

Tổng Bí thư cũng nêu rõ yêu cầu cần chăm lo xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.

"Thầy cô là linh hồn của giáo dục, là nhân tố quyết định sự thành bại của đổi mới. Thầy cô không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn gieo mầm khát vọng, hun đúc nhân cách, thắp sáng niềm tin cho học trò. Luật Nhà giáo đã được Quốc hội thông qua là nền tảng để bảo đảm nâng cao đời sống vật chất, quyền, lợi ích hợp pháp, đồng thời nâng cao chuẩn nghề nghiệp, đạo đức, trách nhiệm và vị thế xã hội của nhà giáo", Tổng Bí thư nói.

Theo Tổng Bí thư, cần thúc đẩy chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục; biến công nghệ thành cú hích cho đổi mới căn bản, toàn diện: dạy và học linh hoạt, học liệu mở, nền tảng số an toàn, nhân văn; nâng cao năng lực số cho giáo viên - học sinh; bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu.

Đặc biệt, Tổng Bí thư lưu ý việc xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời.

"Trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tri thức thay đổi từng ngày, từng giờ; điều hôm nay tiên tiến, ngày mai có thể đã lạc hậu. Vì vậy, học tập không chỉ là nhu cầu cá nhân, mà trước hết phải được nhìn nhận như trách nhiệm chính trị, một hành động cách mạng thường trực của mỗi người dân.

Ở bất kỳ độ tuổi, lĩnh vực hay nghề nghiệp nào, chúng ta đều phải học để không bị tụt hậu, học để làm chủ tri thức và công nghệ, học để phát triển bản thân và góp phần xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư Tô Lâm đánh trống khai giảng năm học mới 2025-2026.

Nhân dịp khai giảng năm học, Tổng Bí thư căn dặn học sinh, sinh viên rằng thế hệ cha ông đã làm nên chiến thắng bằng máu xương, hôm nay, trong hòa bình, hội nhập và khát vọng vươn lên, trách nhiệm của thế hệ các cháu là phải làm nên chiến thắng mới bằng tri thức, bản lĩnh và sáng tạo.

Tổng Bí thư mong thế hệ trẻ đặt mục tiêu rõ ràng; rèn luyện kỷ luật tự học; nuôi dưỡng đam mê khám phá; nâng cao năng lực, làm chủ công nghệ số và trí tuệ nhân tạo một cách thông minh, an toàn và nhân văn; biết yêu thương, sẻ chia, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng.

"Mỗi bước tiến của các cháu là tương lai của đất nước. Học sinh nhỏ tuổi hãy thực hiện thật tốt 5 điều Bác Hồ dạy. Học sinh trung học cần trau dồi nhân cách, ý thức công dân, bồi đắp tri thức và nuôi dưỡng khát vọng. Sinh viên hãy nuôi chí lớn, dám nghĩ, dám làm, đi đầu trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế xanh và hội nhập quốc tế, hãy học tập và rèn luyện để trở thành người lao động hữu ích cho gia đình và xã hội", Tổng Bí thư nói.

Với các thầy cô giáo, cán bộ quản lý giáo dục, Tổng Bí thư đánh giá là đây đội ngũ lặng thầm mà bền bỉ, hy sinh, cống hiến vô cùng to lớn cho sự nghiệp "trồng người".

Bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và tri ân chân thành tới các thế hệ thầy cô, Tổng Bí thư mong các thầy cô tiếp tục nêu gương, đổi mới phương pháp, dẫn dắt học trò trên con đường tri thức và nhân cách; tiên phong chuyển đổi số, hướng dẫn học sinh, sinh viên sử dụng công nghệ (nhất là trí tuệ nhân tạo) một cách sáng tạo, hiệu quả, an toàn và nhân văn; tích cực tham gia đóng góp chính sách, nâng cao chất lượng và công bằng trong giáo dục.

Tổng Bí thư khẳng định, đảng ta luôn xác định giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt quyết định tương lai của dân tộc. Hơn bao giờ hết, chúng ta phải coi đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai, cho sự phát triển bền vững và hùng cường của đất nước.

Tổng Bí thư kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, các cấp, các ngành, các địa phương, mỗi gia đình và từng người dân hãy chung tay chăm lo cho sự nghiệp trồng người, tương lai của con em chúng ta, vì phồn vinh của Tổ quốc, vì hạnh phúc của Nhân dân.

Với truyền thống hiếu học, với đội ngũ thầy cô tâm huyết, với sự nỗ lực vươn lên của học sinh, sinh viên trong cả nước, cùng sự quan tâm của toàn xã hội, Tổng Bí thư tin tưởng ngành Giáo dục sẽ tiếp tục vượt qua những khó khăn, gặt hái nhiều thành tựu to lớn, góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Anh Văn

Nguồn: https://vtcnews.vn/tong-bi-thu-chuyen-tu-cai-cach-chinh-sua-sang-tu-duy-kien-tao-dan-dat-phat-trien-quoc-gia-bang-giao-duc-ar963727.html