TP. Hồ Chí Minh tăng đầu tư an sinh: Từ BHYT cho người già đến hỗ trợ Tết

Thành phố nghĩa tình trong thời áp lực ngân sách

Ngày 14/11, HĐND TP. Hồ Chí Minh thông qua nghị quyết về chính sách hỗ trợ 100% mức đóng bảo hiểm y tế (BHYT) cho hai nhóm đối tượng: Học sinh các cơ sở giáo dục trên địa bàn và người từ đủ 65 đến dưới 75 tuổi, chưa được hưởng chính sách BHYT hỗ trợ khác. Ngân sách thành phố dự kiến chi hơn 2.000 tỉ đồng mỗi năm để mua BHYT cho 2,3 triệu học sinh và hơn 676.000 người cao tuổi.

Những quy định tưởng chừng nhỏ này lại chạm đúng điểm nghẽn an sinh ít được nhắc đến lâu nay: Nhiều người cao tuổi ở đô thị lớn, đã hết tuổi lao động, không đủ điều kiện hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội nhưng cũng không dư dả để đều đặn tự mua BHYT. Còn học sinh, thế hệ tương lai của đất nước, lại phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng chi trả của cha mẹ trong bối cảnh chi phí học tập, sinh hoạt liên tục leo thang.

Với động thái mới, TP. Hồ Chí Minh đang chủ động “điều chỉnh lại” một phần chênh lệch đó. Nếu trước đây, BHYT toàn dân thường được nhắc như mục tiêu quốc gia, thì lần này, một đô thị với hơn 13 triệu dân chọn cách đi trước một bước, cụ thể hóa bằng những con số ngân sách và đối tượng thụ hưởng rất rõ ràng.

Việc hỗ trợ 100% BHYT cho học sinh là một sự một sự đầu tư đúng tầm cho thế hệ tương. Học sinh, sinh viên là lực lượng sẽ gánh vác thành phố trong 20-30 năm tới. BHYT đảm bảo họ được chăm sóc sức khỏe tốt nhất, giảm thiểu rủi ro bệnh tật ảnh hưởng đến quá trình học tập.

Đối với người trên 65 tuổi, việc hỗ trợ này là sự thừa nhận về trách nhiệm của xã hội. Trong cơ cấu dân số đang già hóa nhanh, chi phí y tế cho người cao tuổi là một gánh nặng tiềm ẩn cho toàn hệ thống. Chính sách BHYT miễn phí cho họ không chỉ mang lại an sinh cho người già mà còn giảm áp lực tài chính trực tiếp lên thế hệ lao động trẻ (con cái họ), gián tiếp giải phóng nguồn lực kinh tế để tái đầu tư vào sản xuất, tiêu dùng.

Quy trình triển khai được thiết kế gần gũi, tránh những thủ tục rườm rà thường thấy ở các chính sách cũ. Đối với người cao tuổi, UBND phường xã lập danh sách dựa trên đăng ký thường trú, gửi cơ quan Bảo hiểm xã hội để cấp thẻ mới hoặc gia hạn, áp dụng ngay từ ngày liền kề hết hạn thẻ hiện tại.

*Học sinh và người trên 65 tuổi ở TP. Hồ Chí Minh được miễn phí bảo hiểm y tế. Ảnh minh họa*

Nhìn sâu hơn, chính sách này là một phần của Chiến lược quốc gia về người cao tuổi đến 2030 theo Quyết định 383/QĐ-TTg, nhằm đạt 100% người cao tuổi có BHYT. Theo số liệu từ Bộ Công an, đến cuối năm 2023 TP. Hồ Chí Minh có hơn 1.3 triệu người từ 60 tuổi trở lên, chiếm 12,05% dân số, việc hỗ trợ này giúp lấp khoảng trống an sinh, giảm tỷ lệ chi trả túi tiền y tế từ 40-50% xuống còn dưới 30% cho nhóm yếu thế.

Song song với “lá chắn” BHYT cho học sinh và người già, TP. Hồ Chí Minh cũng vừa công bố kế hoạch chăm lo Tết Bính Ngọ 2026 cho đoàn viên, người lao động. Theo Liên đoàn Lao động TP. Hồ Chí Minh, dự kiến khoảng 350.000 người lao động sẽ được hỗ trợ bằng nhiều hình thức: Tiền mặt, quà Tết, vé tàu, vé xe, vé máy bay, gian hàng 0 đồng… Mức hỗ trợ tiền mặt phổ biến từ 500.000 đến 1 triệu đồng, riêng các trường hợp đặc biệt khó khăn có thể nhận tới 2 triệu đồng/người.

Nếu cộng các khoản hỗ trợ trực tiếp và gián tiếp, đây không chỉ là một gói “lì xì” mang tính phong tục, mà là một thông điệp về sự chia sẻ trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ở đô thị lớn không ngừng tăng. Theo Nghị định số 293/2025/NĐ-CP, mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động đã tăng 7,2% từ đầu năm 2026, tương đương 250.000 - 350.000 đồng/tháng, nhưng thực tế, mức tăng này khó bù ngay lập tức cho biến động giá nhà trọ, điện nước, lương thực mà người lao động đang đối mặt.

Trong bối cảnh đó, một khoản hỗ trợ Tết 1 - 2 triệu đồng, một tấm vé tàu hay vé máy bay về quê, một gian hàng 0 đồng bán nhu yếu phẩm giá thấp… có thể không thay đổi cấu trúc thu nhập - chi tiêu của người lao động, nhưng đủ để họ cảm thấy mình không bị bỏ lại sau chuỗi tăng giá.

Từ câu chuyện TP. Hồ Chí Minh đến bài toán an sinh quốc gia

Khi một người cao tuổi cầm trên tay tấm thẻ BHYT được thành phố mua, bà không chỉ cầm một loại “giấy thông hành” đến bệnh viện, mà là sự thừa nhận rằng những năm tháng lao động, đóng góp trước đây của mình đang được đáp lại bằng một mức độ bảo vệ nhất định khi sức khỏe suy yếu. Khi một công nhân xa quê được hỗ trợ vé máy bay, vé tàu hay khoản tiền Tết đủ để mang vài món quà về cho con, họ cảm nhận được rằng mình không chỉ là những người lao động dễ bị coi nhẹ trong hệ thống sản xuất.

Ở chiều ngược lại, chính quyền thành phố cũng cần thận trọng trước nguy cơ dàn trải. Với BHYT, bài toán trùng lặp chính sách (giữa ngân sách trung ương, quận huyện, các chương trình cho người nghèo, cận nghèo…) phải được giải kỹ, tránh tình trạng vừa lãng phí ngân sách, vừa tạo ra cảm giác “người này được, người kia không được” trong cùng một khu phố. Với hỗ trợ Tết, việc xác định đúng đối tượng đặc biệt khó khăn để nhận mức 2 triệu đồng phải minh bạch, tránh biến một chính sách nghĩa tình thành câu chuyện xin - cho.

Điều TP. Hồ Chí Minh đang làm cũng đặt ra yêu cầu cao hơn cho hệ thống dữ liệu an sinh xã hội. Muốn chi đúng, chi trúng, không thể chỉ dựa vào danh sách giấy tờ rời rạc ở từng phường xã. Cần một hệ thống kết nối giữa dữ liệu cư trú, dữ liệu BHXH, BHYT, dữ liệu lao động - việc làm và dữ liệu về trợ giúp xã hội. Khi đó, việc xác định ai đủ 65 tuổi, đang ở đâu, đang hưởng chế độ gì… mới trở nên nhanh chóng, hạn chế rủi ro bỏ sót hoặc “lọt lưới” nhầm người.

Khi một địa phương lớn như TP. Hồ Chí Minh chủ động nâng chuẩn an sinh, câu hỏi tự nhiên đặt ra là: Liệu đây có thể trở thành “mẫu tham chiếu” cho các địa phương khác hay không? Hà Nội đã có kế hoạch hỗ trợ Tết cho 60.000 lao động với mức 1 triệu đồng/người; nhiều tỉnh, thành công nghiệp khác cũng từng triển khai các chương trình “Tết sum vầy”, “Phiên chợ 0 đồng”, song chính sách BHYT miễn phí quy mô lớn cho học sinh và người trên 65 tuổi như TP. Hồ Chí Minh hiện vẫn còn hiếm.

Việt Nam đang bước nhanh vào giai đoạn già hóa dân số, trong khi thị trường lao động chịu sức ép cạnh tranh khu vực, yêu cầu về nhà ở, hạ tầng xã hội, dịch vụ công ngày càng cao. Trong bối cảnh đó, các gói an sinh tập trung đúng vào nhóm người cao tuổi, học sinh và người lao động như TP. Hồ Chí Minh vừa thông qua là một sự lựa chọn mang tính chiến lược: chăm cho những người dễ bị tổn thương nhất, để phần “xương sống” của nền kinh tế - lực lượng lao động trong độ tuổi làm việc yên tâm cống hiến.

Từ lát cắt TP. Hồ Chí Minh, có thể hình dung một bức tranh rộng hơn: An sinh không còn là câu chuyện “trung ương ban chính sách, địa phương thực hiện”, mà đang chuyển dần sang mô hình “địa phương kiến tạo, chủ động nâng chuẩn”, dựa trên nguồn lực và ưu tiên riêng. Ở đó, những đô thị dám làm, dám chi nhưng biết tính toán hiệu quả sẽ trở thành bệ phóng cho những thử nghiệm chính sách của cả nước.

Điều người dân chờ đợi không chỉ là những con số 2.000 tỉ đồng, 2 triệu đồng hay 350.000 người được chăm lo, mà là cảm giác an tâm khi bệnh tật ghé cửa, khi Tết đến mà tiền phòng trọ vẫn chờ, khi con cái cắp cặp đến trường mà cha mẹ không phải tính toán từng đồng mua thẻ BHYT.

TP. Hồ Chí Minh không chỉ giữ được danh hiệu “thành phố nghĩa tình”, mà còn đang xây dựng một chuẩn mực an sinh mới, nơi người dân cảm thấy mình được nhìn thấy, được lắng nghe và được đồng hành trong những thời điểm dễ tổn thương nhất của cuộc đời.

Nguồn: https://congthuong.vn/tp-ho-chi-minh-tang-dau-tu-an-sinh-tu-bhyt-cho-nguoi-gia-den-ho-tro-tet-430952.html