Dấu ấn thời gian
Để cảm nhận rõ tầm vóc phát triển hôm nay, cần nhìn lại điểm khởi đầu đầy gian khó của quá khứ. Sau ngày giải phóng, hệ thống giao thông Lào Cai vẫn còn nghèo nàn, in đậm dấu ấn của thời kỳ thô sơ. Đặc biệt, vào năm 1991, khi tỉnh được tái lập sau 16 năm sáp nhập với Hoàng Liên Sơn và gánh chịu hậu quả nặng nề của chiến tranh biên giới 1979 - Lào Cai đứng trước một xuất phát điểm đầy đổ nát và thử thách.
Đó là một “bức tranh giao thông đau thương” đổ nát, hoang tàn bởi di sản chiến tranh: hơn 300 km đường bộ và 40 cây cầu bị tàn phá. Các cây cầu huyết mạch như Hồ Kiều, Làng Giàng, đặc biệt là Cốc Lếu - cầu duy nhất nối đôi bờ thị xã tỉnh lỵ đều bị phá sập. Tuyến đường sắt Phố Lu - Lào Cai hư hại nghiêm trọng.
Sự cô lập không chỉ diễn ra giữa các tỉnh mà còn ngay trong nội tỉnh. Khi ấy, 54 trong tổng số 180 xã chưa có đường ô tô đến trung tâm. Hành trình hơn 300 km từ Hà Nội lên Lào Cai, dù bằng đường bộ hay đường sắt, phải mất tới 20 giờ. Toàn tỉnh chỉ có một công ty vận tải với vỏn vẹn 19 đầu xe, năng lực vận chuyển gần như bằng không. Giao thông gần như trở về thời kỳ tiền hiện đại, trở thành rào cản lớn nhất trên con đường phục hồi và phát triển.
Kỷ nguyên của những đại lộ và cầu thế kỷ
Từ điểm xuất phát gần như bằng không, Lào Cai đã có một quyết sách chiến lược, được duy trì qua nhiều nhiệm kỳ: "Giao thông phải đi trước một bước".
Cuộc lột xác ngoạn mục bắt đầu từ đây.
Cú hích lịch sử mang tên cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đưa vào khai thác năm 2014, đã mở ra kỷ nguyên mới cho vùng đất biên cương. Với chiều dài 154,12 km đi qua địa phận tỉnh (mới), tuyến cao tốc được ví như “trục xương sống” kết nối vùng Tây Bắc với đồng bằng, ngay lập tức tái định vị Lào Cai trên bản đồ kinh tế quốc gia. Hành trình gian khổ kéo dài 20 giờ từ Hà Nội lên Lào Cai của năm 1991 nay chỉ còn 3 - 4 giờ. Những rào cản về địa lý và tâm lý - từng là điểm nghẽn lớn nhất cho đầu tư và du lịch chính thức được tháo gỡ.
Bước ngoặt tiếp theo là sự kiện hợp nhất tỉnh Yên Bái vào tỉnh Lào Cai từ ngày 01/7/2025, tạo nên diện mạo hoàn toàn mới, không chỉ về hành chính mà còn về quy mô hạ tầng. Hệ thống giao thông của tỉnh Lào Cai (mới) hôm nay là một mạng lưới quy mô lớn, phản chiếu rõ nét bước tiến vượt bậc sau hơn ba thập kỷ. Toàn tỉnh hiện quản lý gần 18.000 km đường bộ, bao gồm 944,2 km quốc lộ (9 tuyến), 1.425,3 km đường tỉnh (27 tuyến), 2.097,4 km đường huyện và 13.533,7 km đường xã - một bức tranh phát triển ấn tượng.
Mạng lưới khổng lồ này được "dệt" nên bởi những công trình mang tính chiến lược. Nếu cao tốc là "trục" thì tỉnh đã thể hiện tầm nhìn sắc bén khi phát triển các "nan hoa" kết nối. Hàng loạt dự án trọng điểm đã được triển khai trên cả hai khu vực (cũ). Tiêu biểu là Dự án đường nối cao tốc đến Sa Pa với điểm nhấn là Cầu Móng Sến - cây cầu cạn có trụ cao nhất Việt Nam, giải quyết điểm nghẽn Quốc lộ 4D. Cùng với đó là tuyến đường nối Quốc lộ 37 và 32C với cao tốc Nội Bài - Lào Cai tại khu vực Yên Bái (cũ), tạo ra các trục phát triển mới.
Sự tương phản lớn nhất có lẽ nằm ở những cây cầu. Từ một cây cầu Cốc Lếu duy nhất, mong manh và nhiều lần bị phá hủy, đến nay, toàn tỉnh sở hữu một hệ thống cầu hiện đại. Chỉ riêng trên địa bàn thành phố Lào Cai (cũ) là chuỗi 6 cây cầu sừng sững: Cầu Cốc Lếu (xây lại 2009), Cầu Phố Mới (2002), Cầu Kim Thành (2009) phục vụ giao thương quốc tế, Cầu Giang Đông (2015), Cầu Làng Giàng (2022) và Cầu Phú Thịnh (2023). Cùng với đó là các cây cầu lớn tại khu vực Yên Bái (cũ) như: Cầu Yên Bái (1990), Cầu Mậu A (2001), Cầu Văn Phú (2002), Cầu Trái Hút (2008), Cầu Tuần Quán (2015), Cầu Bách Lẫm (2016), Cầu Cổ Phúc (2019) và Cầu Giới Phiên (2021) đã phá vỡ thế chia cắt của sông Hồng. Từ một điểm nghẽn, các dòng sông đã trở thành trục cảnh quan phát triển.
Huyết mạch thay đổi vận mệnh
Hạ tầng giao thông hiện đại đã trở thành bệ phóng cho kinh tế - xã hội bứt phá mạnh mẽ. Những con số là minh chứng thuyết phục nhất cho hành trình chuyển mình ngoạn mục ấy.
Nếu năm 1991, Lào Cai chìm trong khó khăn, thì đến năm 2024, GRDP bình quân đầu người ước đạt 97,5 triệu đồng. Đặc biệt, sau khi các công trình hạ tầng then chốt hoàn thành, kinh tế tiếp tục bứt phá. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị xuất nhập khẩu đã đạt 2,286 tỷ USD. Du lịch bùng nổ với 8,7 triệu lượt khách (lũy kế 9 tháng năm 2025)
Quan trọng hơn, cuộc cách mạng giao thông đã làm thay đổi diện mạo nông thôn. 54 xã bị cô lập trong quá khứ nay đều đã có đường ô tô đến trung tâm. Những con đường không chỉ mang hàng hóa, du khách, mà còn mang theo dịch vụ y tế, giáo dục và sự gắn kết cộng đồng đến từng bản làng miền núi, biên cương.
Khát vọng vươn xa
Hành trình 75 năm chưa dừng lại. Lào Cai đang đứng trước một chương mới, kiến tạo một hệ sinh thái giao thông đa phương thức. Đó là Cảng hàng không Sa Pa với tổng vốn gần 6.949 tỷ đồng, hứa hẹn mở ra "cánh cửa" trên bầu trời, thu hút dòng khách du lịch cao cấp.
Đó chính là cú hích lịch sử tiếp theo "mang tên" tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng với tổng vốn đầu tư hơn 203.000 tỷ đồng, dự kiến khởi công vào cuối năm 2025. Dự án mang tầm chiến lược này sẽ định vị Lào Cai như mắt xích trọng yếu trong chuỗi logistics liên lục địa, mở ra không gian phát triển hoàn toàn mới.
Từ những lối mòn của quá khứ, Lào Cai đã kiến tạo nên những đại lộ của niềm tin và hội nhập. Trải qua 75 năm, từ một tiền đồn từng bị lãng quên, Lào Cai hôm nay vươn mình mạnh mẽ, khẳng định vị thế trung tâm kết nối năng động - trái tim giao thông của vùng Tây Bắc.
Nguồn: https://baolaocai.vn/tu-duong-mon-lich-su-den-cao-toc-vuon-xa-post885759.html
Bình luận (0)