Từ hội họa đến hành trình đi tìm ánh sáng

“Những vì sao lấp lánh/ Soi lòng giữa mênh mông/ Buồn vui tan trong gió/ Gặp mình rồi phải không?”. Những câu thơ ngẫu hứng của họa sĩ Mai Thị Kim Uyên từng viết cho riêng mình, để rồi trở thành cảm hứng giúp cô thực hiện triển lãm tranh sơn mài “Những vì sao trong đêm” tại Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh. Từ nơi đây, công chúng cùng cô bước vào hành trình đi qua bóng tối để tìm ánh sáng, tìm thấy chính mình nhờ hội họa.

Tại triển lãm, ánh đèn vàng phủ xuống 54 bức sơn mài khổ lớn, mỗi bức tranh như một ngôi sao âm thầm tỏa sáng. Các tác phẩm phần lớn có khổ 80cm x 180cm, bức dài nhất lên tới 540cm, xếp cạnh nhau như những chương hồi của một cuốn sách thị giác. Khi được hỏi vì sao chọn ngày khai mạc 9-9, họa sĩ Mai Thị Kim Uyên tâm sự: “Tôi vốn có ấn tượng mạnh với số 9. Với tôi, đó là biểu tượng của sự chín tới trong đời và trong nghề, điều tôi khát khao hướng tới”.

Họa sĩ Mai Thị Kim Uyên sinh năm 1986, quê gốc Quảng Nam nhưng trưởng thành và gắn bó tại Pleiku (tỉnh Gia Lai). Núi rừng Tây Nguyên với đất đỏ, rừng xanh thẳm và hoàng hôn tím đã in sâu vào tâm hồn cô, để rồi khi vẽ tranh cô thường chọn những nền màu nâu sẫm, đen sâu, cùng ánh vàng lấp lánh và sắc đỏ rực rỡ. Từ đó, các tác phẩm hiện hữu nhiều mảng đối lập: Sáng và tối, thô ráp và mềm mại, động và tĩnh... chồng chất nhau, tạo nên thế giới nhiều cực đối nghịch, với nhiều sự riêng tư, kín đáo nhưng cũng đầy dữ dội, táo bạo.

TS Lưu Hồng Sơn, công tác tại Bảo tàng Pleiku, tỉnh Gia Lai, có dịp quan sát quá trình sáng tác của Mai Thị Kim Uyên trong nhiều năm, chia sẻ: “Ban đầu thưởng thức các tác phẩm của họa sĩ Mai Thị Kim Uyên tôi cứ ngỡ đây là họa sĩ xa lạ với vùng rừng núi nơi cô sinh ra và trưởng thành. Tuy nhiên, tại triển lãm tranh sơn mài “Những vì sao trong đêm” lần này, các tác phẩm củahọa sĩ Mai Thị Kim Uyênđã thể hiện rõ nét tình yêu hoang dại đầy cuồng nhiệt, nồng cháy của cô với vùng đất Tây Nguyên. Qua đó thể hiện khát khao muốn níu giữ vẻ đẹp nguyên sơ, thuần khiết của mảnh đất cao nguyên đầy nắng gió này”.

 Họa sĩ Mai Thị Kim Uyên.

Từ mạch nguồn đó, các tác phẩm tại triển lãm đã thể hiện hành trình đầy thăng trầm của người phụ nữ dù trải qua khó khăn vẫn luôn hướng thượng, thăng hoa và lột xác. Bắt đầu tham quan, công chúng được thấy dáng hình người phụ nữ nhỏ bé trong tác phẩm “Cô gái và chiếc thang”, với trung tâm là một thân hình mảnh khảnh đứng trước chiếc thang dài tựa vào bức tường đỏ rực, nơi có thể dẫn tới tự do hoặc là thử thách cao vợi. Đến “Ánh sáng nơi cuối đường”, tác phẩm níu bước người xem bằng một trường màu đỏ thẫm, vừa nồng nàn vừa ám ảnh, với gương mặt người phụ nữ nghiêng về phía một chấm sáng tuy nhỏ nhưng khiến nhân vật dồn hết khát vọng vào đó. Đứng trước tranh, người xem thấy được dù trong khoảnh khắc mong manh nhất, một tia sáng le lói cũng giúp ta tìm thấy lối đi, vượt qua vùng tối tăm. Tác giả Mai Thị Kim Uyên mỉm cười khi nhìn bức tranh: “Đây là lúc tôi biết mình có thể cất tiếng nói riêng, không còn sợ hãi nữa.”

Rồi người phụ nữ ấy trở nên mạnh mẽ hơn ở tác phẩm “Ngoài kia thế giới bao la rộng lớn – bay đi”, trong tranh cô giang rộng cánh tay như muốn ôm lấy thế giới, trước nền trời xanh thẳm cùng ánh vàng bừng rỡ, thể hiện sự vươn lên, thoát khỏi những lo âu trong nội tâm. Ở những tác phẩm sau lại truyền tải nội dung người phụ nữ được hòa mình vào thiên nhiên như trong bức tranh “Tái sinh”, họa sĩ đã khéo léo khắc họa dáng người, dòng nước, ánh sáng hòa vào nhau thành một chuyển động êm dịu. Bà Lê Hoàng Mai (sinh năm 1971, khách tham quan triển lãm) suy tư chiêm ngưỡng tác phẩm, thổ lộ: “Đây là lúc người ta thôi tìm kiếm sự hào nhoáng, để thấy yên ổn trong chính mình. Tôi nghĩ cuối cùng, tự do là khi ta nhận ra ta là ai trên cuộc đời này”.

Tác phẩm "Tái sinh". 

Đáng chú ý, các tác phẩm tại triển lãm còn là sự kết hợp giữa kỹ thuật sơn ta truyền thống và sơn dầu hiện đại. Sự kết hợp này khiến người xem cảm giác ánh sáng màu sắc được phát ra từ lớp sâu cùng bên trong. Họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu nhận xét: “Chất liệu sơn mài đã làm bật lên lớp sơn dầu. Qua đó, các tác phẩm không phải để phô trương kỹ thuật mà tập trung vào cảm xúc, giúp cảm nhận câu chuyện trong mỗi mảng màu”.

Triển lãm “Những vì sao trong đêm” vì vậy không chỉ là một cột mốc cá nhân của họa sĩ Mai Thị Kim Uyên mà là hành trình tâm hồn. Mỗi bức tranh là một vì sao mà tác giả đã thắp lên bằng kiên nhẫn và trải nghiệm của bản thân mình. Để khi người thưởng lãm rời căn phòng vàng rực ấy, trong lòng được gieo hạt hy vọng rằng trong bất cứ đêm tối nào, cũng có một ngôi sao đang tỏa sáng.

Nguồn:https://www.qdnd.vn/van-hoa/van-hoc-nghe-thuat/tu-hoi-hoa-den-hanh-trinh-di-tim-anh-sang-959593