Lào Cai sở hữu tới 7 kiểu và 12 loại sinh khí hậu khác nhau, sự đa dạng này đã trở thành “cái nôi” nuôi dưỡng hệ thực vật phong phú, với khoảng 850 loài cây có công dụng làm thuốc. Vùng núi cao, với khí hậu ôn hòa, nhiệt độ trung bình từ 15°C - 20°C là điểm giao thoa của hệ thực vật vùng Đông Bắc và Tây Bắc, lý tưởng để phát triển các loại dược liệu. Vùng thấp lại có nhiệt độ phù hợp với các loại cây khác.
Từ sự tổng hòa ấy, một kho tàng gen dược liệu khổng lồ đã hình thành. Đó là những loài cây đặc hữu quý hiếm trên dãy Hoàng Liên Sơn như: Hoàng Liên gai, thất diệp nhất chi hoa và sâm vũ diệp (tam thất hoang). Đó còn là những cây dược liệu có giá trị kinh tế cao, đã trở thành thương hiệu của vùng đất này như giảo cổ lam, sa nhân tím, đương quy, bình vôi, đảng sâm, hà thủ ô đỏ, atiso, đỗ trọng, tam thất, xuyên khung, bạch truật.
Lào Cai đang sở hữu vùng dược liệu có quy mô lớn nhất cả nước với gần 7.600 ha dược liệu các loại và hơn 140.000 ha quế, sơn tra.
Tiềm năng này không chỉ mở ra cơ hội về sản lượng, mà còn tạo ra sự đa dạng về chủng loại, tiền đề để Lào Cai trở thành một trung tâm sản xuất và chế biến dược liệu lớn của khu vực và quốc gia.
Thế nhưng, yếu tố biến tiềm năng thành giá trị không nằm ở đất trời mà ở chính con người. Đó là những “nhà khoa học bản địa” từ khắp các bản làng vùng cao. Họ là những người con của núi rừng, mang trong mình “vốn quý” không thể mua được bằng tiền, đó là kho tàng tri thức về cây thuốc được truyền từ đời này sang đời khác.
Những bài thuốc tắm cổ truyền của phụ nữ Dao ở Sa Pa đã trở thành sản phẩm OCOP được thị trường đón nhận; những bài thuốc quý của người Mông sống trên vùng ruộng bậc thang kỳ vĩ hay của người Tày tại những vùng đất quý.
Tất cả đều là hồn cốt của văn hóa dược liệu bản địa, đang được các thế hệ hôm nay trân trọng, giữ gìn và biến thành nguồn lực kinh tế. Chính sự tổng hòa của tài nguyên thiên nhiên và tri thức bản địa này đã đặt những viên gạch đầu tiên cho khát vọng vươn tầm quốc gia của Lào Cai.
Giấc mơ “vàng xanh” sẽ khó trở thành hiện thực nếu không có những người tiên phong, dám nghĩ, dám làm. Công ty Cổ phần đầu tư Panax Việt Nam là một trong những đơn vị mở đường.
Năm 2019, giữa lúc nhiều người còn nghi ngại, ông Nguyễn Đức Thuận, Giám đốc Công ty đã cùng cộng sự đặt chân lên dốc núi xã Mù Cang Chải để xây dựng trang trại trồng sâm rộng 6 ha.
Sau hơn 5 năm thử nghiệm, sâm Ngọc Linh, sâm Lai Châu đã ra hoa, kết trái. Công ty Cổ phần đầu tư PALEX đã bước đầu thương mại hóa sản phẩm; những củ sâm có giá từ 15 - 20 triệu đồng/kg, trà sâm đóng gói tinh tế được thị trường đón nhận tích cực.
Trong khu vườn ấy, có những bàn tay cần mẫn của đồng bào vùng cao. Hiện trang trại tạo việc làm thường xuyên cho 10 - 15 lao động địa phương.
“Nếu được quy hoạch bài bản, xã Mù Cang Chải hoàn toàn có thể trở thành trung tâm cây dược liệu. Mục tiêu của chúng tôi là nâng cao quy trình sản xuất để giảm giá thành. Làm sao để cây sâm không chỉ là món hàng xa xỉ, mà trở thành sản phẩm đại chúng” - ông Nguyễn Đức Thuận, Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư Panax chia sẻ.
Song hành với những doanh nghiệp tiên phong, trên địa bàn tỉnh ngày càng có nhiều hợp tác xã liên kết với người dân trồng và phát triển dược liệu. Đơn cử như Hợp tác xã (HTX) Sản xuất dược liệu Yên Bái Thanh Sơn (xã Đông Cuông) đã liên kết với các hộ dân để trồng 10 ha cà gai leo và tạo ra sản phẩm đạt OCOP 3 sao là cao đặc và cao bột cà gai leo, với sản lượng mỗi năm đạt khoảng 80 tấn. Hay như HTX Lũng Lô (xã Thượng Bằng La) đã liên kết với các hộ dân và bao tiêu toàn bộ sản phẩm dược liệu, giúp bà con an tâm sản xuất. Ở thôn Bản Bay (xã Gia Phú), HTX Nông sản dược liệu Mạnh Hương cũng là cơ sở chế biến dược liệu tiêu biểu với 6 sản phẩm dược liệu OCOP đạt 3 sao, tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương.
Những con số như thu nhập bình quân từ dược liệu tại Lào Cai đạt từ 110 - 140 triệu đồng/ha minh chứng cho hiệu quả kinh tế từ sản xuất, chế biến dược liệu.
Tuy nhiên, hành trình đi tìm “vàng xanh” vẫn còn nhiều gập ghềnh. Khó khăn lớn nhất chính là kiểm soát chất lượng, khi việc khai thác tràn lan vẫn tiếp diễn; diện tích liên kết tiêu thụ dược liệu chỉ chiếm khoảng 40% sản lượng; khâu bảo quản còn nhiều hạn chế…
Với những lợi thế về địa lý, khí hậu, tri thức bản địa và sự quyết tâm của chính quyền, đơn vị chức năng, Lào Cai có đủ điều kiện để trở thành trung tâm dược liệu xanh của vùng Tây Bắc và xa hơn là quốc gia.
Giấc mơ về loại “vàng xanh” sẽ chỉ thành hiện thực khi những điểm nghẽn được giải quyết. Đó là cần một tầm nhìn chiến lược, một lộ trình cụ thể, từ việc xây dựng các vùng trồng dược liệu theo tiêu chuẩn GACP-WHO, đến việc hoàn thiện chuỗi giá trị, tạo mối liên kết bền vững. Đặc biệt là phát triển sản phẩm dược liệu gắn với du lịch, để câu chuyện về “vàng xanh” không chỉ trong từng chai cao, từng gói trà, mà còn trong từng bước chân của du khách...
Giấc mơ “vàng xanh” trên những triền núi sẽ không còn là giấc mơ, mà sẽ dần hiện thực hóa.
Nguồn: https://baolaocai.vn/viet-giac-mo-vang-xanh-tren-nhung-trien-nui-post878959.html
Bình luận (0)