Chị Ka Thịp - nguyên Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Bà Gia, nay là xã Đạ Huoai 3 vốn là con em của một dòng họ lâu đời sống trên mảnh đất ven suối Đạ Sị. Chị bảo, từ thời ông bà, nhắc tới tên xóm Cùi là bà con sợ lắm. Bởi, ấy là một rẻo rừng nhỏ, bị vây quanh bởi suối, không có đường qua lại, sâu trong bụi chỉ có những mái lều tàn tạ. Trước đây, xóm Cùi là nơi những người bị bệnh phong của các làng, các buôn quanh vùng, bị cộng đồng ép vào sống trong khu riêng, không cho sống với bà con, sợ lây bệnh. Chị Ka Thịp nói, khi ấy bệnh phong (bệnh cùi) khiến bà con rất ghê sợ. Và người bệnh bị cả cộng đồng xa lánh, không được ở chung trong buôn, trong làng.
Cô giáo Trần Thị Minh, người đã từng tham gia các lớp xóa mù từ gần 40 năm trước nhắc lại, cô đã tới dạy tận buôn, dạy rất nhiều lớp xóa mù cho bà con người bản địa. Nhưng khi ấy, xóm Cùi vẫn là nơi biệt lập vì không có cầu qua suối, những người sống trong xóm chỉ giao tiếp, mua bán với bên ngoài qua một con suối sâu. Cô Minh kể, khi ấy, những y, bác sĩ của ngành y tế đã xung phong vào xóm Cùi, chữa bệnh cho bà con. Dần dần, thuốc men, chăm sóc y tế đã mang lại sức sống cho xóm Cùi. “Tôi nhớ tầm những năm 1988, 1990, xóm Cùi gần như hết bệnh nhân. Không còn bệnh nhân mới, bệnh nhân cũ cũng rời đi”, cô giáo Minh nhớ lại. Người bệnh khỏi bệnh, dần dần chuyển khỏi xóm, về với gia đình hoặc đi xa xây dựng cuộc sống mới. Rồi cái xóm với tên gọi khủng khiếp ấy dần dần chuyển mình, thoát khỏi bóng đêm u ám. Xóm Cùi giờ là một vùng sầm uất dân cư, trù phú cây trái với những vườn sầu riêng, cà phê và cả tiếng yến hót.
“Đầu tiên là xã xây cây cầu sắt, nối liền 2 bờ suối. Người dân trong xóm có thể ra ngoài mua bán, người ngoài cũng vào thăm. Cây cầu ấy xây cũng hơn 20 năm, cũ lắm rồi. Mới năm 2020, một cây cầu xi măng to hơn đã nối xóm Cùi với đường lớn, đi lại dễ dàng hơn, xe ô tô cũng qua được. Vào mùa thu hoạch, xe chở sầu riêng qua lại nhộn nhịp”, chị Ka Thịp thông tin. Có cầu, ngành điện bắc cột, kéo dây, mang ánh sáng vào xóm Cùi, để cư dân tiếp cận được với sự nhộn nhịp của cuộc sống. Có điện, đời sống thay đổi hẳn với ánh sáng. Đêm đêm, người dân đưa máy móc vào sản xuất nông nghiệp. Đời sống thay đổi hẳn, không còn dấu tích của xóm Cùi ngày xưa.
Hiện giờ xóm Cùi là khu vực phát triển kinh tế tốt của xã Đạ Huoai 3. Cả xóm có 150 ha đất sản xuất nông nghiệp, với khoảng 60 - 70 hộ đang canh tác. Đường - điện - nước tưới đều rất thuận tiện, người xóm Cùi trồng cà phê, trồng sầu riêng, một vài hộ còn làm nhà nuôi chim yến. “Khu vực xóm khá yên tĩnh, lại có không khí mát vì ở trong vòng suối nên yến cũng thích hợp, mấy hộ nuôi yến đều có năng suất ổn định. Sầu riêng cũng đang trong mùa thu hoạch, là khu có kinh tế ổn định của xã”, chị Ka Thịp đánh giá.
Những ký ức về cái ốc đảo u ám đã trôi dần vào ký ức nhưng địa danh ấy vẫn còn với người Đạ Huoai 3 như nhắc nhở, một thời gian khó đã tồn tại trên mảnh đất này.
Nguồn: https://baolamdong.vn/xom-cui-hoi-sinh-388435.html
Bình luận (0)