Việt Nam giàu có thịnh vượng - Thời cơ lịch sử đã đến

Việt Nam đang có nền tảng vững chắc để bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Ảnh: Gia Hân

Kỷ nguyên mới đã có bước chạy đà thuận lợi

Kỷ nguyên mới của Việt Nam đã có bước chạy đà thuận lợi; đó là thành tựu của 40 năm đổi mới, là thành tựu từ việc cụ thể hóa những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là 7 nghị quyết gần đây liên quan đến đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, kinh tế tư nhân, năng lượng, an sinh xã hội và đột phá giáo dục đào tạo. Lịch sử phát triển của các cường quốc trên thế giới đã chứng minh: Khi mọi thành phần lực lượng sản xuất đều được tạo điều kiện tốt về môi trường, đều có sân chơi bình đẳng để phát triển thì sẽ chọn lọc ra được những thành quả tốt nhất, ưu việt nhất, định hướng phát triển bền vững. Vì thế, đây là những bước đệm quan trọng để Việt Nam bứt tốc, tự tin vươn tới kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, phồn vinh. Trong đó, bộ tứ Nghị quyết 57-59-68-66 đã mở đường phát huy sức mạnh toàn dân tộc. Khi nhà nhà cùng làm giàu, người người cùng phát huy hết tiềm năng làm giàu thì quốc gia sẽ thịnh vượng, đất nước sẽ hùng cường. Với sự định hướng mở đường tư duy của Đảng, Nhà nước chuyển hóa thành hệ thống pháp luật đúng đắn, kết hợp cùng sự ủng hộ, nhiệt tình cộng hưởng của các thành phần kinh tế thì chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tự tin Việt Nam sẽ thành công vươn mình bước vào kỷ nguyên mới.

ẢNH: NVCC

TS Nguyễn Văn Điển, Trưởng khoa Kinh tế chính trị, Học viện Chính trị Khu vực II

Thần tốc chớp thời cơ lịch sử của dân tộc

Quan niệm về kỷ nguyên vươn mình của dân tộc là sự thay đổi mang tính đột biến nhưng theo tôi là không bất ngờ, vì vẫn nằm trong quỹ đạo quan niệm phát triển: gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, đề cao lợi ích quốc gia dân tộc trong bối cảnh thế giới bất ổn, cạnh tranh khốc liệt. Khát vọng xây dựng Việt Nam độc lập, tự chủ, có mô hình phát triển phù hợp với thời đại, với bước tiến mới của văn minh nhân loại cũng chính là bản chất khát vọng vươn lên của Cách mạng Việt Nam. Điều khiến tôi bất ngờ hơn cả chính là tốc độ - 1 ngày bằng cả trăm năm. Thời cơ chỉ là một khoảnh khắc lịch sử, có khi hàng trăm năm mới xuất hiện, nếu không phát hiện và chớp được thời cơ thì có thể vĩnh viễn lạc hậu. Chúng ta đã làm được điều đó một cách thần tốc.

Cùng với đó, Việt Nam trong kỷ nguyên mới được cập nhật hóa theo thời đại, gắn với những giá trị mới của thời đại, phải tăng tốc để không tụt hậu với văn minh của thế giới. Một điểm vô cùng quan trọng là dù có mở cửa đến đâu thì nội lực vẫn là yếu tố quyết định. Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định 3 nội lực quan trọng: Thứ 1, kinh tế vẫn là trung tâm mà trụ cột là kinh tế tư nhân; Thứ 2 là phát huy vai trò sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; Thứ 3 là công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt tinh hoa và nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp, kỹ trị. Nếu 3 nội lực này tiếp tục được thúc đẩy, phát huy bằng những cơ chế, chính sách cụ thể, rõ ràng thì không gì có thể cản bước Việt Nam tiến vào kỷ nguyên hùng cường.

ẢNH: NVCC

TS Nguyễn Việt Hùng, nguyên Trưởng khoa Xây dựng Đảng và Tư tưởng Hồ Chí Minh, Học viện Cán bộ TP.HCM

Phải vươn mình bằng "vốn của quốc gia"

Muốn bước vào kỷ nguyên vươn mình, Việt Nam không thể tiếp tục dựa dẫm quá nhiều vào vốn FDI và công nghệ nhập khẩu như trước đây, mà cần phát triển mạnh nội lực, đặc biệt là công nghệ lõi. Để hình thành nền tảng sản xuất tự chủ, yếu tố quyết định là đội ngũ lao động được đào tạo bài bản ngay từ đầu, với trọng tâm hướng về các ngành khoa học tự nhiên và khoa học công nghệ. Điều này đòi hỏi chúng ta phải quay trở lại từ gốc rễ giáo dục: xây dựng định hướng đào tạo, phát triển hệ thống cơ sở vật chất và hành lang pháp lý đồng bộ, để con người có môi trường sáng tạo, nghiên cứu, cho ra đời những sản phẩm phục vụ trực tiếp cho sản xuất, từ linh kiện cho đến công nghiệp phụ trợ.

Đây mới chính là cách sử dụng đúng "vốn của quốc gia" thay vì để chảy máu vào bất động sản hay các lĩnh vực ngắn hạn. Theo tôi, con đường duy nhất để chuyển mình là tái đầu tư vào giáo dục, ưu tiên mạnh mẽ cho khoa học công nghệ. Muốn có công nghệ thì phải có nền tảng khoa học cơ bản vững chắc. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng đào tạo toán học, vật lý học và các bộ môn khoa học tự nhiên khác là tiền đề then chốt để quốc gia vươn mình. Chỉ khi tự mình phát triển công nghệ lõi, dựa trên nền tảng khoa học cơ bản, chúng ta mới có thể hiện thực hóa khát vọng vươn mình trong kỷ nguyên mới.

ẢNH: NVCC

Th.S Trần Anh Tùng, Trưởng ngành Quản trị kinh doanh, Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP.HCM

Cần những chính sách cụ thể cho khát vọng lớn

Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế để bước vào giai đoạn phát triển mới. Trước hết là dân số trẻ - dù sắp bước qua giai đoạn dân số vàng nhưng thế hệ trẻ có khả năng thích ứng nhanh với công nghệ, tư duy năng động và sáng tạo. Hạ tầng công nghệ viễn thông phát triển mạnh, ngay cả ở vùng sâu vùng xa người dân vẫn có thể tiếp cận mạng trực tuyến. Người Việt có khả năng tìm tòi, sử dụng công nghệ nhanh, cộng thêm nền chính trị ổn định, các chính sách rõ ràng như Nghị quyết 57 về làm chủ công nghệ, cùng với vị trí địa kinh tế thuận lợi, giúp Việt Nam trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo giàu tiềm năng của khu vực. Đây là những điều kiện tiên quyết cho khát vọng vươn mình.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất nằm ở sự thiếu đồng bộ. Việt Nam có nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp năng động, khối tư nhân phát triển nhanh, nhưng 98% vẫn là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong khi đó, khối công nghệ và cơ chế hỗ trợ chưa đủ mạnh để tạo hệ sinh thái toàn diện. Nếu muốn duy trì đà phát triển, chúng ta cần phát triển đồng bộ khối công nghệ, đặc biệt là thu hút, giữ chân nhân tài… Cùng với đó, các doanh nghiệp lớn cần đóng vai trò "dìu dắt" doanh nghiệp nhỏ, hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo lành mạnh. Muốn vươn mình, chúng ta phải tạo ra một môi trường đồng bộ, có sự kết nối và hỗ trợ lẫn nhau.

ẢNH: NVCC

TS Đặng Phạm Thiên Duy - Trường ĐH RMIT Việt Nam

Phải nằm sâu vào chuỗi cung ứng công nghệ cao

Việt Nam đang có rất nhiều cơ hội để phát triển vượt trội, ít nhất trong vòng 50 năm trở lại đây. Chúng ta đang bước vào giai đoạn mang tính bước ngoặt đòi hỏi sự phát triển, đây là giai đoạn cần bắt nhịp rất nhanh với các xu hướng mới - xanh, số, dịch chuyển chuỗi cung ứng... Nếu không tận dụng được bước nhảy vọt này, Việt Nam rất khó phát triển. Thậm chí, nếu không phải thời điểm này thì cánh cửa để Việt Nam thực hiện khát vọng sẽ ngày càng thu hẹp. Vấn đề là tập trung làm cái gì trước.

Theo tôi, để ngang hàng với thế giới thứ nhất, ta phải nằm sâu trong chuỗi cung ứng hàng hóa lĩnh vực công nghệ cao. Hiện trên bản đồ ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam chiếm khoảng 4% chuỗi cung ứng sản xuất bán dẫn, Hàn Quốc chiếm 6%, Nhật Bản 5%, Thái Lan 2%, Malaysia 3%, Trung Quốc - Hồng Kông chiếm tới 22%, còn lại phân bổ ở khu vực châu Âu, Bắc Mỹ... Việt Nam đang rất quyết liệt với chiến lược thu hút và lớn mạnh nhanh chóng nhờ vào công nghệ cao. Tuy nhiên, chúng ta mới chỉ tham gia được vào 3 khâu, một phần ở thiết kế, đóng gói và kiểm thử. Trong tương lai gần, bắt buộc phải chú trọng nâng cấp, trở thành mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn đầy đủ cả thiết kế, sản xuất, đóng gói và kiểm thử, chế tạo thiết bị cùng các doanh nghiệp đa dạng nhiều thành phần, có khả năng làm chủ một số công nghệ lõi.

ẢNH: NVCC

TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh

Việt Nam đang hội tụ đủ điều kiện

Nghiên cứu về phát triển các nước cho thấy khi một quốc gia hội tụ được nhiều yếu tố nhất định với niềm tin mãnh liệt thì sẽ tiến lên thế giới thứ nhất một cách thần kỳ trong khoảng 2 thập niên. Việt Nam đang nắm giữ đúng thời cơ. Cùng lúc, tuyên ngôn về kỷ nguyên vươn mình xuất hiện như một lời hiệu triệu, khẳng định dân tộc phải bước vào một kỷ nguyên mới - một quyết tâm quả cảm mà trước đây ít người hình dung được. Vậy làm thế nào để trong 2 thập niên tới huy động được lòng dân muôn người như một cùng tiến lên? Đầu tiên, phải đột phá vào 3 trọng tâm: Thể chế, hạ tầng cơ sở và nhân lực với tầm nhìn về tương lai. Thứ 2, hội nhập thế giới sâu rộng, toàn diện. Thứ 3, tận dụng tổng lực từ con người. Khái niệm vươn mình của dân tộc cần hiểu là huy động toàn dân, toàn thể cộng đồng doanh nghiệp. Cùng với ý chí dân tộc người Việt rất cao, tôi hy vọng chỉ 15 năm nữa, Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu đề ra.

ẢNH: NVCC

GS-TS Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Singapore)

Cần thúc đẩy hợp tác công - tư

Hiện nay, kinh tế nước ta đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mang tính bản lề, vừa phải đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vừa phải thích ứng với các chuẩn mực quốc tế về phát triển mới. Nhu cầu đầu tư vào hạ tầng, công nghệ và đổi mới sáng tạo rất lớn, trong khi ngân sách nhà nước có hạn, nguồn lực xã hội chưa được huy động đầy đủ. Vì vậy, hợp tác công - tư (PPP) trở thành công cụ then chốt để bổ sung nguồn vốn, phân tán rủi ro, tận dụng trí tuệ quản trị từ khu vực tư nhân.

Đặc biệt, PPP không chỉ là cơ chế huy động vốn đầu tư mà còn là giải pháp chiến lược để Nhà nước và doanh nghiệp cùng kiến tạo giá trị mới. Để hợp tác công - tư thực sự trở thành công cụ chiến lược quốc gia của nền kinh tế, trước hết Nhà nước cần hoàn thiện khung thể chế đồng bộ, ổn định, minh bạch. Khi Nhà nước chuyển từ tư duy "xin - cho" sang tư duy "cùng kiến tạo", PPP mới có thể trở thành nền tảng cho phát triển. Chính phủ cần mở rộng PPP ra ngoài phạm vi hạ tầng truyền thống; PPP phải được triển khai mạnh mẽ ở các lĩnh vực như: năng lượng tái tạo, đô thị thông minh, y tế, giáo dục, đổi mới sáng tạo. Đây không chỉ là giải pháp xử lý nhu cầu vốn đầu tư khổng lồ, mà còn là phương thức đưa doanh nghiệp tư nhân vào quỹ đạo của các chuẩn mực và chuỗi giá trị toàn cầu. Đặc biệt, Chính phủ cần nâng cao năng lực quản trị dự án PPP và phát triển thị trường vốn dài hạn. Lựa chọn, đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức ở các bộ, ngành, địa phương am hiểu về PPP là điều kiện đảm bảo các dự án PPP được chuẩn bị, thẩm định và giám sát minh bạch.