2 thuyền cổ ở Bắc Ninh: Thuyền cổ 2 lòng thời Lý?

Thuyền cổ hai lòng thời Lý?

TS Phạm Văn Triệu, Phó trưởng phòng Khảo cổ học lịch sử (Viện Khảo cổ học), cho biết 2 thuyền cổ ở Bắc Ninh thực ra chỉ là 1 chiếc thuyền. "Đây là một thuyền 2 đáy chứ không phải 2 thuyền", TS Triệu nói.

2 thân thuyền lộ diện ở Bắc Ninh

ẢNH MINH NHÂN

Cũng theo ông Triệu, vì đây là một chiếc thuyền 2 đáy, nên nó có thể tách ra thành 2 lòng thuyền như vậy. "Nó có 2 đáy, thì tách ra thành 2 lòng. 2 lòng thuyền này cũng được đấu nối với nhau", TS Triệu cho biết.

Cũng theo TS Triệu, mô hình thuyền 2 lòng thời Lý này có được ghi chép trong sử sách. "Mô hình thuyền này thời Lý cũng có ghi trong sử. Việt sử lược ghi năm 1106 đóng thuyền Vĩnh Long 2 đáy, Đại Việt sử ký toàn thư ghi năm 1124 đóng thuyền Tường Quang 2 lòng", TS Triệu cho biết.

Lượng hiện vật tìm thấy trong 2 thân thuyền không nhiều

ẢNH MINH NHÂN

Mặc dù vậy, TS Triệu cho biết hiện vẫn chưa có kết luận về "chức năng" của chiếc thuyền 2 lòng này. Trước đó, các nhà khảo cổ hình dung rằng đây có thể là thuyền chở hàng trên dòng sông Dâu. Tuy nhiên, kích thước lớn của thuyền (mỗi thuyền dài 16,1 m; được chia làm 6 khoang, độ sâu 1,5 m; chiều rộng 1,9 m và hơn 2 m) khiến họ bối rối.

Thuyền cổ ở Bắc Ninh cho đến nay là một phát hiện độc đáo, cả 2 thân thuyền đều có cấu trúc lạ với kết cấu kiên cố chịu lực, chịu nước tốt. Đặc biệt, 2 thân thuyền cổ ở Bắc Ninh này được liên kết rất kiên cố bằng một thanh gỗ ở đầu thuyền. Chính liên kết này đã gợi ý cho TS Triệu về việc chúng là 2 phần của 1 chiếc thuyền 2 đáy.

"Làm nhà" cho thuyền cổ ở Bắc Ninh

Hiện tại, công nhân đang tưới nước hàng ngày lên các bao tải gai phủ quanh mạn thuyền để giữ ẩm, tránh cấu trúc thuyền có thể cong vênh, các mối nối bị hở. Các chuyên gia cũng cho rằng hình dáng 2 thuyền này vẫn gần như nguyên vẹn. Mặc dù vậy, khi mùa nóng tới gần, thuyền đã phát lộ, câu chuyện này cần được tính toán cẩn trọng.

Với kích thước lớn như 2 thân thuyền cổ ở Bắc Ninh, việc bảo tồn đang phải tính toán chặt chẽ. Theo TS Triệu: "Thuyền cổ ở Bắc Ninh dài như thế, với kết cấu kiên cố như thế thì di dời nguyên trạng là bất khả. Việc tháo rời từng thân một để di dời thì không nguyên trạng nữa".

Mùa nắng nóng sắp đến mang theo thách thức bảo tồn

ẢNH: MINH NHÂN

Chính vì thế, TS Triệu nghĩ đến phương án bảo tồn tại chỗ. Khi đó, phải "làm nhà" để tránh các tác động bên ngoài cho thuyền cổ ở Bắc Ninh. Chẳng hạn, có mái che, hay sử dụng chính ao nước tại đó để bảo tồn.

Trong khi đó PGS-TS Bùi Minh Trí, Phòng Khảo cổ học dưới nước (Viện Khảo cổ học) đề xuất tới 2 phương án bảo tồn hai thuyền cổ ở Bắc Ninh này. Phương án 1 theo hướng "bảo tồn nguyên trạng dưới lòng đất". Theo PGS Trí, sau khi khoanh vùng để bảo tồn nguyên trạng, sẽ sử dụng các hình ảnh 3D về di tích và hiện vật này để phục vụ du khách và người dân. Phương án 2, bảo tồn tại chỗ không lấp, xây dựng thành bể và có nước để bảo tồn, du khách có thể đến xem trực tiếp.

Trước đó, thuyền cổ ở Bắc Ninh được phát lộ tại khu phố Công Hà (P.Hà Mãn, TX.Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) khi ông Nguyễn Văn Chiến thuê máy xúc đào ao để chuẩn bị thả cá rô phi. Người dân cũng đổ về để tận mắt ngắm thuyền. Bản thân ông Chiến cũng mong muốn xác định niên đại của 2 thuyền cổ ở Bắc Ninh, sau đó biến đây thành di tích văn hóa.

Nguồn: https://thanhnien.vn/2-thuyen-co-o-bac-ninh-thuyen-co-2-long-thoi-ly-185250327092017075.htm