Bảo tàng Tây Ninh - 'Điểm hẹn' lịch sử và văn hóa

Nơi lưu giữ bảo vật quốc gia

Bảo tàng là nơi lưu giữ và trưng bày hơn 40.000 hiện vật thuộc nhiều loại hình như cổ vật, hiện vật khảo cổ học, hiện vật kháng chiến, hiện vật dân tộc học, phản ánh bức tranh lịch sử - văn hóa đa dạng, đặc trưng của vùng đất Tây Ninh, đặc biệt là văn hóa tiền sử và văn hóa Óc Eo - một nền văn hóa cổ rực rỡ từng phát triển mạnh mẽ ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Nhà trưng bày chính của Bảo tàng tại cơ sở 1 được xây dựng theo kiến trúc Pháp từ đầu thế kỷ XX

Tiêu biểu nhất cho các hiện vật của Bảo tàng là 2 bảo vật quốc gia. Đầu tiên phải kể đến là bộ sưu tập hiện vật vàng Gò Xoài với nhiều hình dạng độc đáo như hình rắn, mề đay, nhẫn, lá vàng khắc minh văn chữ Phạn, mảnh vàng chạm hình voi, hoa sen, hình rùa, hình người. Đặc biệt, minh văn là di vật duy nhất thuộc loại này được tìm thấy trong các di tích văn hóa Óc Eo, góp phần xác định chức năng của kiến trúc Gò Xoài là một tháp Phật giáo, được xây dựng vào khoảng thế kỷ VIII - IX sau Công nguyên.

Thứ hai là Tượng thần Visnu Gò Trâm Quỳ, xã Hòa Khánh, là bảo vật đang được lưu giữ tại Bảo tàng. Tượng được tạc từ đá sa thạch mịn, màu xám xanh, có tư thế đứng thẳng trên bệ, có 4 tay, trên tay cầm bánh xe, con ốc, viên ngọc, chống cây gậy, mặt vuông, môi dày, các nét phẳng, thùy tai dài, mũ ống vuông, mình trần, mập, quần ngắn đến gối, có dây thắt lưng vuông ở giữa 2 chân, bệ trơn.

Theo Tiến sĩ Lê Thị Liên - Hội Khảo cổ học Việt Nam, những tạo tác của tượng Visnu Gò Trâm Quỳ đã có sự pha trộn, chuyển tiếp giữa phong cách tiền Angkor và Angkor, báo hiệu khuynh hướng mới trong trang phục. Đây là pho tượng Visnu còn nguyên vẹn nhất, với các biểu tượng tiêu biểu, mang đặc điểm nghệ thuật đặc trưng của văn hóa Óc Eo vào giai đoạn phát triển có tính chất lý tưởng, thần thánh hóa (cuối thế kỷ VII - thế kỷ VIII), là chứng cứ cho sự tồn tại của đền tháp Ấn Độ giáo trên những vùng đất ven rìa bậc thềm phù sa cổ và các gò đất cao.

Bảo tàng tỉnh là nơi nhiều tổ chức, chuyên gia nghiên cứu trong và ngoài nước, du khách, học sinh, sinh viên đến học tập, nghiên cứu, trao đổi thông tin tư liệu (Trong ảnh: Thuyết minh viên thuyết minh cho du khách đến tìm hiểu tại Bảo tàng tỉnh)

Giám đốc Bảo tàng tỉnh Trần Thị Đoan Quang cho biết, với số lượng hiện vật tương đối lớn, đa dạng loại hình và chất liệu, công tác bảo quản trị liệu và bảo quản phòng ngừa của kho bảo tàng luôn được chú trọng. Những năm qua, Bảo tàng đã tham vấn chuyên gia để duy trì và ổn định tình trạng vật lý, hóa học, sinh học của hiện vật nhằm kéo dài tuổi thọ và ngăn chặn sự xuống cấp theo thời gian hoặc tác động từ môi trường, con người.

“Dấu gạch nối” giữa hiện tại và quá khứ

Trưng bày là một trong những nhiệm vụ quan trọng, góp phần truyền tải tri thức, giáo dục và phát huy giá trị của hiện vật. Trong những năm qua, ngoài các nội dung trưng bày cố định, Bảo tàng còn thường xuyên tổ chức trưng bày chuyên đề phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của bảo tàng tỉnh, triển lãm lưu động hay phối hợp các tỉnh bạn tổ chức triển lãm các chuyên đề nhằm đưa di sản đến gần hơn với công chúng, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Bảo vật quốc gia - Tượng thần Visnu Gò Trâm Quỳ, xã Hòa Khánh

Bên cạnh nhiệm vụ trưng bày và giáo dục truyền thống, Bảo tàng tỉnh còn là nơi nhiều tổ chức, chuyên gia nghiên cứu trong và ngoài nước, học sinh, sinh viên đến học tập, nghiên cứu, trao đổi thông tin tư liệu. Nguyễn Tuyết Trinh - sinh viên Trường Đại học Văn hóa TP.Hồ Chí Minh, cho biết: “Bảo tàng có nhiều tư liệu và hiện vật quý giúp em hiểu hơn về lịch sử - văn hóa cũng như cung cấp thêm nhiều thông tin cho quá trình hoàn thành bài luận ở lớp, thông qua việc quan sát thực tế và tiếp cận tài liệu gốc”.

Bên cạnh đó, Bảo tàng còn có nhiều hoạt động hợp tác quốc tế mang đến hiệu quả tích cực như kết hợp với Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và Đông Nam Á (Nhật Bản), kết hợp với Trường Đại học Quốc gia Úc (ANU) khai quật Di tích khảo cổ học An Sơn; kết hợp với Viện Khảo cổ học Chung và So sánh - Cộng hòa Liên bang Đức, kết hợp với Viện Khảo cổ học các nền văn hóa bên ngoài châu Âu thuộc Viện Khảo cổ học Quốc gia Cộng hòa Liên bang Đức khai quật Di tích khảo cổ học Gò Ô Chùa; kết hợp với Trường Đại học Quốc gia Úc khai quật Di tích khảo cổ học Rạch Núi;...

Bảo vật quốc gia - bộ sưu tập hiện vật vàng phát hiện tại phế tích kiến trúc Gò Xoài, xã Đức Hòa

Với những nỗ lực không ngừng trong công tác nghiên cứu, bảo tồn hiện vật, kết hợp hoạt động trưng bày triển lãm cũng như đa dạng hóa các hình thức giáo dục và tuyên truyền, tập thể Bảo tàng tỉnh đã vinh dự được đón nhận nhiều bằng khen, danh hiệu cao quý, tiêu biểu trong số đó là: Huân chương Lao động hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh...

Những thành tích này là động lực to lớn để Bảo tàng tiếp tục phát triển, không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn, đồng thời khẳng định vai trò và vị thế của mình trong công tác bảo tồn, giáo dục và phát huy giá trị di sản văn hóa. Bảo tàng tỉnh như một “cầu nối” giữa hiện tại và quá khứ, nơi mỗi người dân và du khách có thể tìm hiểu, cảm nhận và tự hào về mảnh đất anh hùng, giàu truyền thống lịch sử - văn hóa của Nam Bộ./.

Thiên Bình

Nguồn: https://baolongan.vn/bao-tang-tay-ninh-diem-hen-lich-su-va-van-hoa-a203863.html