Cần nâng cao năng lực và vai trò của hợp tác xã để thực hiện đề án 1 triệu ha lúa

Thực hiện đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, hợp tác xã nông nghiệp vùng ĐBSCL là nhân tố quan trọng tập hợp diện tích lúa nhỏ lẻ thành đại điền để áp dụng cơ giới hóa đồng bộ, xây dựng vùng nguyên liệu lúa gạo đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu.

Ngày 28-3, tại xã Nam Thái Sơn (huyện Hòn Đất, Kiên Giang), Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã tổ chức Diễn đàn Khuyến nông và Nông nghiệp: "Giải pháp thúc đẩy canh tác lúa phát thải thấp gắn liền với tăng trưởng xanh tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL)".

Sự kiện thu hút nhiều nhà nghiên cứu, chuyên gia về ngành hàng lúa gạo và 120 nông dân từ các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Kiên Giang và TP Cần Thơ tham dự.

Không có hợp tác xã khó bàn đề án 1 triệu ha

Trong chuỗi sự kiện này (diễn ra ngày 26 đến 28-3), Trung tâm Khuyến nông quốc gia cùng đơn vị liên quan tập huấn cho người dân, cán bộ khuyến nông địa phương tham gia triển khai mô hình thí điểm thuộc đề án 1 triệu ha lúa...

Tại khu vực trình diễn cơ giới hóa thu hoạch lúa và xử lý rơm rạ, người dân đặc biệt quan tâm và đặt ra câu hỏi: "Hợp tác xã có vai trò như thế nào trong việc thực hiện đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao?".

Ông Lê Thanh Tùng - phó chủ tịch thường trực, kiêm tổng thư ký Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (Vietrisa) - thông tin hợp tác xã là nhân tố quan trọng, là cốt lõi của đề án 1 triệu ha lúa, không có hợp tác xã sẽ khó bàn đến đề án 1 triệu ha.

Bởi ông Tùng cho rằng đề án 1 triệu ha là tổ chức lại sản xuất ngành hàng lúa gạo Việt Nam theo hướng liên kết, nâng cao lợi nhuận cho nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp thu mua, doanh nghiệp vật tư…

"Diện tích làm lúa nhỏ lẻ ở vùng ĐBSCL còn nhiều nên không có một doanh nghiệp nào, cơ giới nào đến từng hộ nông dân để liên kết thu mua.

Thông qua hợp tác xã sẽ tập hợp nhiều mảnh đất nhỏ thành một đại điền dễ thực hiện đồng bộ chuỗi sản xuất khép kín từ gieo sạ đến thu hoạch, liên kết thu mua, giảm rủi ro, nâng cao lợi nhuận", ông Tùng nói.

Đề án 1 triệu ha lúa - Ảnh 2. — Ông Lê Tấn Đức - chủ tịch HĐQT hợp tác xã Vinacam (xã Nam Thái Sơn, huyện Hòn Đất, Kiên Giang) - cho biết hợp tác xã có khoảng 50ha làm thí điểm mô hình 1 triệu ha lúa chất lượng cao - Ảnh: CHÍ CÔNG

Xử lý rơm và tăng cường hỗ trợ nhau làm tốt đề án 1 triệu ha lúa ra sao?

Ông Lê Tấn Đức - chủ tịch HĐQT hợp tác xã Vinacam (xã Nam Thái Sơn, huyện Hòn Đất, Kiên Giang) - cho biết hợp tác xã đã thực hiện thí điểm mô hình 1 triệu ha lúa chất lượng cao với diện tích khoảng 50ha (10 thành viên tham gia).

Mô hình trên mang lại hiệu quả tốt và giúp người dân tiết giảm được lượng giống gieo sạ (từ 120kg lúa/ha xuống còn 70kg lúa/ha), quản lý được lúa lẫn và cỏ dại, hạn chế sâu bệnh, giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật, năng suất ổn định đạt khoảng 1 tấn/ha, giá bán cao hơn giá thị trường khoảng 300 đồng/kg lúa.

"Để phát huy tối ưu hiệu quả đề án 1 triệu ha lúa, chúng tôi đề xuất đơn vị liên quan chỉ cách xử lý rơm sau thu hoạch và cho nạo vét hệ thống kênh nội đồng, thuận tiện cho ghe lớn vào thu mua lúa, hạn chế thất thoát, nâng cao lợi nhuận cho bà con", ông Đức đề xuất.

Trung tâm Khuyến nông quốc gia cho biết đơn vị hiện có lực lượng khuyến nông cộng đồng sẽ đồng hành cùng hợp tác xã vùng ĐBSCL để tăng cường năng lực, hỗ trợ lẫn nhau, làm tốt đề án 1 triệu ha lúa.

"Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các đơn vị nghiên cứu, các doanh nghiệp đang tích cực tìm giải pháp để xử lý rơm rạ tốt nhất. Chúng tôi cũng khuyến khích bà con dùng thuốc sinh học để xử lý rơm rạ.

Cách làm này ruộng có thêm nguồn hữu cơ có ích, có lợi cho sản xuất nông nghiệp, lúa có thêm nguồn dinh dưỡng để phát triển, giảm chi phí sản xuất, nâng cao lợi nhuận", ông Lê Quốc Thanh - giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia cho biết.

Để làm tốt đề án 1 triệu ha lúa, năm 2025 Trung tâm Khuyến nông quốc gia thực hiện các hoạt động trọng tâm như không ngừng nâng cao năng lực cho cán bộ khuyến nông và nông dân thông qua các lớp tập huấn kỹ thuật canh tác lúa chất lượng cao, giảm phát thải; tăng cường hợp tác công - tư.

Qua đó thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân để xây dựng vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu; ứng dụng công nghệ đo lường phát thải khí nhà kính (hệ thống MRV) phục vụ việc cấp tín chỉ carbon, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường tín chỉ carbon quốc tế.