Cơ hội tái cơ cấu cây điều bền vững

Sản phẩm hạt điều khô có sự tăng trưởng so với cùng kỳ, nhờ giá điều năm 2025 đang có xu hướng cao, đặc biệt là giá điều nhân xuất khẩu.

Tái cơ cấu ngành hàng gắn vùng nguyên liệu với nhà máy chế biến bảo đảm bền vững

Kỳ vọng phát triển ổn định

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), tính bình quân 7 tháng năm 2025, giá xuất khẩu hạt điều ước đạt 6.805 USD/tấn, tăng 21,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động, giá điều xuất khẩu tăng mạnh, mở ra một thời kỳ triển vọng đầy hứa hẹn cho mặt hàng nông sản chủ lực này.

Đây là tín hiệu tích cực, khuyến khích các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất cá thể, người trồng điều tập trung vào nâng cao sản lượng, chất lượng, tái cơ cấu ngành hàng điều theo chuỗi giá trị bền vững. Gia đình chị Hoàng Thị Diệu, thôn 5, xã Cư Jút có 1,8 ha chuyên canh điều.

Theo chị Diệu, cách đây 20 năm, gia đình chị mua mảnh đất trên và quyết định trồng điều, vì thấy đất ít màu mỡ, không thuận tiện nước tưới. Phần đất gia đình canh tác có độ dốc lớn, khoảng 45%, đất khá bạc màu nên gia đình quyết định trồng điều.

Đáng mừng là cây dù ít được chăm sóc nhưng vẫn phát triển bình thường. Hằng năm, chị thực hiện việc chăm sóc vườn điều từ 1 - 2 lần với một số hoạt động như: bón phân, cắt bỏ những cành sâu bệnh, làm cỏ.

Vườn điều từng cho chị khoản thu nhập khá cao vào những năm được mùa, ví dụ như năm 2015 - 2017 thu hoạch được gần 4 tấn, với giá bán 32 triệu đồng/tấn, thu về gần 128 triệu đồng, sau khi trừ chi phí cũng đạt mức lãi khoảng 40 triệu đồng/ha.

Tuy nhiên, khoảng 5 năm trở lại đây, cây điều chịu nhiều ảnh hưởng của thời tiết khiến cây ra hoa nhưng khó đậu quả, sâu bệnh như: bọ xít muỗi, sâu đục thân gây hại nhiều nên thu nhập giảm sút.

Tuy vậy, gia đình chị vẫn gắn bó với vườn điều, hàng năm, với những cây bệnh, già, chị phá bỏ trồng mới bằng một số giống điều ghép. Những tháng đầu năm 2025, khi giá cả điều nhân ở mức khá ổn định, chị càng hi vọng có cơ hội tăng thu nhập, ổn định phát triển vườn điều.

Trong đó, chị mong muốn nhất là có bộ giống thích hợp với biến đổi khí hậu như hiện nay.

Còn ông Nguyễn Thành Nam, bon Philate, xã Quảng Tân, người đã có trên 20 năm gắn bó với cây điều tâm sự, một thời có thể nói là gia đình ông khấm khá nhờ cây điều.

Vườn điều trồng thuần 10 ha của gia đình cho quả nhiều, chất lượng cao, mỗi năm thu lãi hàng trăm triệu đồng. Nhưng hiện nay, diện tích chỉ còn hơn 2 ha. Ông cho rằng, để cây điều phát triển bền vững, bà con, nhất là hộ nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ khó khăn cần sự hướng dẫn kịp thời trong các hoạt động phòng, chống sâu bệnh, dịch bệnh hại cây điều theo mùa.

Ông Nam nhấn mạnh, quan trọng hơn là hiện nay ngành chức năng, địa phương phải kiểm soát được chất lượng cây giống. Các giống điều mới, điều ghép trồng phát triển nhanh, cho quả nhiều, quả to, nhân đạt nhưng nếu giống không bảo đảm, bà con mua trôi nổi thì tiền mất tật mang.

Tái cơ cấu theo chuỗi giá trị

Là đơn vị đã sản xuất, xuất khẩu hạt điều trực tiếp nhiều năm qua thị trường Trung Quốc, bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt - Giám đốc Công ty TNHH Hồng Đức, xã Kiến Đức nhận định: Năm 2025 tiếp tục là 1 năm xuất khẩu điều có sự khởi sắc về giá trị.

Điều này do nhiều yếu tố, một trong số đó là xu hướng ăn vặt lành mạnh ngày càng gia tăng trên toàn cầu, khiến người tiêu dùng chú trọng hơn vào các loại hạt bổ dưỡng, có lợi cho sức khỏe. Bà Nguyệt cho rằng, để tái cơ cấu cây điều bền vững, trước hết phải nghĩ ngay đến các yếu tố trong chuỗi giá trị.

Trong đó, người dân cần thay đổi nhận thức về vai trò cây điều. Đây là cây có thể đem lại thu nhập khá cao nếu được chăm sóc tốt. Bà con cần thay đổi cách nhìn nhận, từ coi điều là cây trồng phụ sang cây trồng chính, đầu tư phân bón, phòng trừ sâu bệnh hiệu quả. Cùng với đó, việc thu hái cũng phải có sự đổi mới. Đó là thu hái đúng thời điểm, để hạt điều đạt chất lượng tốt nhất mới có cơ sở tăng giá bán. Doanh nghiệp chế biến của bà nhu cầu về nguyên liệu đầu vào còn rất lớn.

Một số ý kiến cũng cho rằng, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh cần có sự đánh giá lại một cách tổng thể sự phát triển cây điều trên quy mô toàn tỉnh. Từ đó, nhận định đúng thực tiễn, đánh giá sát những thách thức từ khách quan như: thiên tai, thời tiết. Tỉnh cần quy hoạch vùng sản xuất cụ thể, rõ ràng mỗi địa phương, phù hợp với mỗi giống điều riêng làm cơ sở để phát triển thành vùng nguyên liệu tập trung, đầu tư chế biến sâu theo chuỗi giá trị...

Được biết, để tận dụng những dư địa của ngành điều, các ngành chức năng như: nông nghiệp, công thương, các hiệp hội tỉnh đang tăng cường sự hợp tác, hỗ trợ doanh nghiệp chế biến, kinh doanh sản phẩm điều đa dạng sản phẩm, chế biến sâu để tăng giá trị, thúc đẩy sản phẩm OCOP từ hạt điều.

Tỉnh đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử, xúc tiến, quảng bá và giúp ngành hạt điều Lâm Đồng dễ dàng tiếp cận với thị trường thế giới.

Toàn tỉnh hiện có 49.200 ha điều, trong đó, diện tích kinh doanh là 48.700 ha, cây điều đã hoàn thành thu hoạch với sản lượng đạt trên 35.800 tấn, tương đương với 85,5% kế hoạch đề ra của năm 2025.

Nguồn: https://baolamdong.vn/co-hoi-tai-co-cau-cay-dieu-ben-vung-389878.html