Dấu ấn nữ giáo viên trong làn sóng STEM tại VN

Giữa làn sóng STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics), nhiều nhà giáo nữ VN đang viết nên những câu chuyện truyền cảm hứng. Từ giảng viên đại học, giáo viên phổ thông đến những nữ sáng lập trung tâm độc lập, họ cùng chung khát vọng: đưa tri thức công nghệ đến gần hơn với người học, đặc biệt là các nữ sinh, những "mầm xanh" của thế hệ tự tin và bản lĩnh. Họ là những "bông hồng thép" của thế giới công nghệ, vừa dịu dàng, vừa mạnh mẽ; vừa kiên nhẫn, vừa bứt phá.

Phá vỡ định kiến giới trong thế giới công nghệ

Trong nhiều năm, STEM từng bị xem là "lãnh địa" của nam giới. Nhưng nhiều nữ nhà giáo VN đã vượt qua định kiến ấy bằng đam mê và năng lực của mình. Tôi cũng từng đối diện với hoài nghi khi chọn dấn thân vào lĩnh vực này. Tuy không dễ dàng nhưng tôi tin tri thức công nghệ cần được lan tỏa bình đẳng đến tất cả.

Khoảnh khắc nhận chứng chỉ STEM Educator của STEM.org (Mỹ) năm 2024, rồi trở thành người đầu tiên tại VN đạt chứng chỉ Master Trainer trong STEM mầm non vào tháng 2.2025 là bước ngoặt để tôi hiểu rằng sự hiện diện của phụ nữ trong STEM là một tuyên ngôn - phụ nữ có thể dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ.

Từ phòng thí nghiệm đến lớp học robotics mầm non, ngày càng nhiều phụ nữ VN xuất hiện và khẳng định vai trò dẫn dắt. Tôi thường nói với học trò: "Robotics không phải là chuyện của con trai. Khi em lập trình được robot vận hành theo ý mình, đó là minh chứng rằng em có thể làm điều phi thường".

Không ngừng học hỏi - chủ động sáng tạo

Trong kỷ nguyên 4.0, người thầy không chỉ truyền đạt mà phải là "người học suốt đời". Tôi dành nhiều năm học tập từ các chương trình quốc tế, từ STEM Educator đến Master Trainer của STEM.org, hay các khóa của International STEM Association (ISA). Mỗi chứng chỉ là một bước tiến trong tư duy sư phạm hiện đại, biết cách khơi gợi sáng tạo và kiến tạo hệ sinh thái học tập thực chất.

Những nữ nhà giáo STEM hôm nay đang thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục, đặt nền móng để học sinh VN tự tin làm chủ công nghệ. Họ là những "đại sứ tri thức", kết nối con người và công nghệ bằng trái tim của người thầy.

Dạy robotics không chỉ là dạy lập trình, mà là dạy cách tư duy, giải quyết vấn đề và làm chủ tương lai. Cùng đồng nghiệp, tôi đưa STEM vào từng tiết học, biến lớp học thành "phòng thí nghiệm sáng tạo" với các dự án như nhà thông minh, xe tự hành, hệ thống tưới tự động… Nhiều nữ giáo viên khác cũng khởi nghiệp trong giáo dục công nghệ, xây dựng trung tâm STEM và tổ chức trại hè robotics quốc tế cho trẻ em VN, chứng minh rằng phụ nữ không chỉ đi cùng tương lai mà còn dẫn dắt tương lai.

Tiên phong và người truyền lửa

Trong vai trò Giám đốc Chương trình và Vận hành tại KidsEdu STEM, tôi có cơ hội làm việc với sinh viên ngành công nghệ giáo dục. Tôi luôn mong truyền lửa tự tin, tinh thần tiên phong, đặc biệt cho các sinh viên nữ còn e dè trước thế giới công nghệ. Tôi thường nói: "Công nghệ không khô khan, nó là chìa khóa mở ra thế giới sáng tạo. Hãy đón nhận thử thách, vì chính thử thách giúp bạn trưởng thành".

Dấu ấn nữ giáo viên trong làn sóng STEM tại VN - Ảnh 2. — Giám đốc Chương trình và Vận hành Công ty KidsEdu STEM Nguyễn Thị Thu Hiền (thứ hai từ phải qua) trong lớp tập huấn cho giáo viên về STEM

Ngày càng nhiều nữ giảng viên và sinh viên nữ tham gia nghiên cứu khoa học, thi đấu robot trong và ngoài nước. Là "thuyền trưởng" của đội ngũ giáo viên STEM Robotics trải dài từ Bắc vào Nam, hơn 90% là nữ, tôi luôn hướng đến hình ảnh nữ giáo viên STEM thời đại mới: Nhiệt huyết, năng động, sáng tạo, tư duy mở nhưng vẫn mềm mại và tinh tế.

Hình ảnh cô giáo cùng học sinh thao tác robot, lập trình cảm biến, thuyết trình dự án công nghệ nay đã trở nên quen thuộc. Ít ai biết phía sau đó là những đêm miệt mài chuẩn bị giáo án, thử nghiệm mô hình, là trái tim của những người phụ nữ tận tụy với nghề.

Thế mạnh của phụ nữ trong STEM Robotics

Dù STEM Robotics đòi hỏi tư duy logic, phụ nữ lại mang đến giá trị khác biệt đó là sự nhân văn và tinh tế. Tỉ mỉ, kiên nhẫn và linh hoạt, họ tạo ra môi trường học tập sáng tạo, thân thiện. Tôi luôn thiết kế các chương trình học STEM mầm non chuẩn quốc tế nhưng gần gũi với trẻ VN, nơi robotics trở thành người bạn đồng hành, khơi gợi trí tò mò và khám phá.

Phụ nữ có lợi thế trong giao tiếp, kết nối cộng đồng học tập và phụ huynh, mở rộng không gian trải nghiệm STEM cho học sinh. Nhiều dự án họ dẫn dắt gắn liền với các chủ đề xã hội như môi trường, năng lượng xanh, bình đẳng giới. Khi phụ nữ đứng trên bục giảng công nghệ, họ chính là hình mẫu sống động để nữ sinh tin rằng phụ nữ có thể sáng tạo, dẫn dắt và làm chủ công nghệ.

Trong thời đại trí tuệ nhân tạo, máy móc có thể thay thế nhiều việc, nhưng chỉ con người mới có thể truyền cảm xúc và khơi dậy sáng tạo. Những nữ nhà giáo STEM chính là biểu tượng của tinh thần ấy: giỏi chuyên môn, tận tâm và rực sáng ngọn lửa truyền cảm hứng.

Nhân dịp 20.10 và 20.11, xin gửi lời tri ân đến những người phụ nữ tiên phong trong giáo dục STEM, những người gieo mầm tri thức, khơi dậy khát vọng sáng tạo và thúc đẩy bình đẳng giới trong thế giới công nghệ.

Từ những lớp học hôm nay, ánh sáng tri thức ấy sẽ tiếp tục lan tỏa - soi sáng con đường tương lai của hàng vạn học sinh VN, nơi phụ nữ và công nghệ song hành, cùng chạm tới ước mơ lớn lao.

Khi người phụ nữ làm chủ công nghệ - giáo dục chạm tới tương lai!

Nguồn: https://thanhnien.vn/dau-an-nu-giao-vien-trong-lan-song-stem-tai-vn-185251113161730518.htm