Đề xuất biên soạn, giảng dạy chương trình tiếng Raglai

Góp phần bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống

Toàn tỉnh có 35 dân tộc thiểu số, trong đó chủ yếu là người Raglai, tập trung ở hai huyện miền núi Khánh Sơn và Khánh Vĩnh. Nhiều năm qua, tỉnh đã có các chính sách bảo tồn, phát triển tiếng nói, chữ viết các dân tộc, góp phần giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống và làm phong phú hơn đời sống tinh thần của người dân. Trong đó, đề tài khoa học cấp tỉnh “Sưu tầm, nghiên cứu, hoàn thiện chữ viết tiếng Raglai” do ông Trần Vũ - nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Khánh Sơn làm chủ nhiệm đã được đưa vào áp dụng thực tiễn từ năm 2007. Ngoài ra, hằng năm, Sở GD-ĐT còn chủ trì, phối hợp với UBND hai huyện Khánh Sơn và Khánh Vĩnh tổ chức các lớp bồi dưỡng tiếng dân tộc Raglai cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh.

Học sinh Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS huyện Khánh Vĩnh tham gia hoạt động ngoại khóa năm học 2024 - 2025.

Ông Lê Đình Thuần - Phó Giám đốc Sở GD-ĐT cho biết, hầu hết đồng bào Raglai chỉ biết nói, không biết đọc, biết viết tiếng dân tộc mình. Hiện nay, chưa có bộ chữ viết tiếng Raglai chuẩn do Bộ GD-ĐT công nhận theo quy định; tài liệu dạy và học tiếng Raglai được giáo viên tự biên soạn dựa trên cơ sở áp dụng đề tài “Sưu tầm, nghiên cứu, hoàn thiện chữ viết tiếng Raglai”. Trong bối cảnh ngôn ngữ Raglai đang có nguy cơ mai một dần, việc tổ chức dạy học tiếng Raglai trong trường phổ thông là rất cần thiết nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo Nghệ nhân Ưu tú Mấu Quốc Tiến, văn hóa truyền thống của người Raglai chủ yếu được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tuy nhiên, theo thời gian, nhiều giá trị văn hóa quý báu đã bị mai một. Ngày càng có ít người trẻ hiểu và sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, thậm chí ở một số địa phương, các phong tục, tập quán tốt đẹp đã bị lãng quên. Bộ chữ viết tiếng Raglai do ông Trần Vũ sưu tầm rất gần gũi, phù hợp với đồng bào. Vì vậy, Đảng, Nhà nước, Bộ GD-ĐT và tỉnh cần tiếp tục quan tâm hoàn thiện, đưa bộ chữ Raglai vào giảng dạy chính thức trong các trường học. Nhờ đó, thế hệ trẻ có thể học tập, ghi chép, chú giải ngôn từ của cha ông, lưu giữ các giá trị truyền thống của dân tộc mình.

Cần xây dựng chương trình tiếng Raglai

Cô Py Năng Thị My Cương - giáo viên Trường THCS thị trấn Khánh Vĩnh (huyện Khánh Vĩnh) cho rằng, bộ chữ viết tiếng Raglai không khó tiếp cận vì sử dụng hệ thống chữ cái Latinh quen thuộc. Khi đưa bộ chữ này vào giảng dạy cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh, các học viên đều hào hứng tiếp thu. Tuy nhiên, theo ông Lê Đình Thuần, khó khăn khi biên soạn, triển khai chương trình tiếng Raglai hiện nay là thế hệ am hiểu tiếng và văn hóa dân tộc đã lớn tuổi; số lượng trí thức Raglai đủ năng lực tham gia biên soạn sách giáo khoa còn rất ít; giáo viên giảng dạy tiếng Raglai hiện tại chưa được bồi dưỡng chuyên sâu. Bên cạnh đó, trang thiết bị phục vụ dạy học còn thiếu; chính sách hỗ trợ người dạy và người học tiếng Raglai chưa được ban hành; học sinh Raglai vẫn học chung lớp với học sinh các dân tộc khác nên khó khăn trong việc sắp xếp, biên chế lớp, bố trí giáo viên giảng dạy...

Mới đây, tại TP. Nha Trang, Bộ GD-ĐT đã phối hợp với Sở GD-ĐT tổ chức hội thảo về định hướng biên soạn chương trình tiếng Raglai. Hội thảo nằm trong kế hoạch của Bộ GD-ĐT về việc xây dựng và thẩm định chương trình giáo dục phổ thông bằng tiếng dân tộc thiểu số, trong đó có tiếng Raglai để triển khai giảng dạy trong nhà trường. Tại hội thảo, các đại biểu đã thảo luận, góp ý và đề xuất biên soạn chương trình và sách giáo khoa tiếng Raglai đến các cấp học, lớp học. Theo đó, Bộ GD-ĐT cần xây dựng chương trình tiếng Raglai dạy trong nhà trường và các tài liệu bổ trợ liên quan; cung cấp đầy đủ tài liệu, danh mục thiết bị, đồ dùng phục vụ dạy học; tài liệu biên soạn phù hợp với đặc điểm văn hóa của địa phương và dân tộc; có tài liệu hỗ trợ dành cho cha mẹ học sinh; có chương trình đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên cho cán bộ quản lý, giáo viên phù hợp. Bên cạnh đó, Trung ương cần quy định định mức biên chế, vị trí việc làm phù hợp, đặc thù cho giáo viên người dân tộc thiểu số tham gia giảng dạy.

H.NGÂN

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/xa-hoi/202506/de-xuat-bien-soan-giang-day-chuong-trinh-tieng-raglai-ee157f0/