Đổi mới và hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển khoa học, công nghệ

Tiến sĩ Nguyễn Trung Hiếu (áo trắng) – Trưởng khoa, Khoa Kỹ thuật Điện tử 1 của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông.

Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đã nghiêm túc đánh giá: Cơ chế, chính sách khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo còn nhiều hạn chế, vướng mắc. Một số cơ chế, chính sách, nguồn lực đầu tư, quản lý tài chính trong khoa học, công nghệ và chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ trí thức chưa phù hợp… Từ đó, dự thảo các văn kiện nhấn mạnh yêu cầu: Xây dựng và hoàn thiện thể chế phù hợp để xác lập mô hình tăng trưởng mới, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính... Khẩn trương, quyết liệt đổi mới và hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển khoa học, công nghệ phù hợp với nguyên tắc thị trường, chuẩn mực và thông lệ quốc tế; hoàn thiện cơ chế, chính sách vượt trội, phù hợp với đặc thù của lao động sáng tạo; tháo gỡ dứt điểm các nút thắt, rào cản trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo...

Nhiều ý kiến thảo luận, đánh giá, nội dung này phản ánh tinh thần quyết tâm đổi mới tư duy và hành động của Đảng, tạo xung lực mới trong phát triển khoa học, công nghệ, góp phần đưa đất nước tiến bước mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới; mà minh chứng cụ thể nhất là Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị. Trong đó, thể chế được Đảng xác định là điều kiện tiên quyết, cần hoàn thiện và đi trước một bước, thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Kỳ vọng từ chủ trương hoàn thiện thể chế, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính được đề cập trong dự thảo các văn kiện, nhiều chuyên gia, nhà khoa học đã bày tỏ ý kiến tán thành, ủng hộ, liên hệ trực tiếp với thực tiễn công tác tại cơ quan, đơn vị của mình.

Tiến sĩ Chử Đức Hoàng, Chánh Văn phòng Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF), Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: Việc thể chế hóa đầy đủ và thực hiện có hiệu quả hệ thống quan điểm của Đảng về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo mà trọng tâm là sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật trong lĩnh vực này sẽ tháo gỡ điểm nghẽn, giải phóng các nguồn lực, tạo bứt phá trong phát triển kinh tế-xã hội.

Nhiệm kỳ vừa qua, NATIF đã chủ trì, phối hợp tham mưu, xây dựng dự thảo, trình ban hành hơn 80 văn bản quy phạm pháp luật và hành chính; tiếp nhận gần 50 đề xuất vay vốn, thẩm định gần 10 hồ sơ; cho vay 2 dự án. Cùng đó, NATIF đã tham gia đánh giá tác động toàn diện sau khi thử nghiệm hoạt động, làm cơ sở dự thảo hoàn thiện hệ thống văn bản theo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025.

Hiện nay, NATIF đang tập trung rà soát, hoàn thiện dự thảo liên quan đến các hoạt động quỹ tài chính nhằm bảo đảm tính đồng bộ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, bám sát yêu cầu các nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ và chỉ đạo của Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Khoa học và Công nghệ. Công tác này đang được NATIF tiến hành khẩn trương khi Bộ Khoa học và Công nghệ đặt mục tiêu Quỹ sẽ dành ít nhất 40% ngân sách hỗ trợ AI; nguồn vốn vay gắn liền với những chỉ số cụ thể và đo lường được, làm căn cứ chứng minh chính sách đạt hiệu quả thực tế.

Việc thể chế hóa đầy đủ và thực hiện có hiệu quả hệ thống quan điểm của Đảng về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo mà trọng tâm là sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật trong lĩnh vực này sẽ tháo gỡ điểm nghẽn, giải phóng các nguồn lực, tạo bứt phá trong phát triển kinh tế-xã hội.

Tiến sĩ Chử Đức Hoàng, Chánh Văn phòng

Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF), Bộ Khoa học và Công nghệ

Từ thực tế giảng dạy tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Tiến sĩ Nguyễn Trung Hiếu, Bí thư Chi bộ, Trưởng khoa Kỹ thuật Điện tử 1 cho rằng, thể chế quản lý, cơ chế, chính sách đầu tư, tài chính trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại nhiều trường đại học, viện nghiên cứu còn mâu thuẫn, chưa có hướng dẫn cụ thể.

Chính vì vậy, thời gian qua, Chi ủy và lãnh đạo Khoa Kỹ thuật Điện tử 1 đang tập trung nghiên cứu các nội dung trong Nghị quyết số 57-NQ/TW, tham mưu cấp ủy cấp trên vận dụng, xây dựng cơ chế, chính sách về khoa học, công nghệ của Học viện xứng đáng vị thế đại học trọng điểm trong lĩnh vực này. Các đảng viên, giảng viên trong Khoa tích cực nghiên cứu xác lập chỉ tiêu cụ thể cho từng loại hình sản phẩm khoa học công nghệ làm cơ sở đề xuất Đảng ủy Học viện ban hành chính sách khuyến khích phù hợp.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Trung Hiếu, các văn bản chính trị, pháp lý về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo như Nghị quyết số 57-NQ/TW và Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 có nhiều nội dung mới, đề cao tính tự chủ, vận dụng sáng tạo, tự chịu trách nhiệm về tổ chức, cán bộ, tài chính, chuyên môn; do đó cũng yêu cầu nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

HẢI ĐĂNG

Nguồn: https://nhandan.vn/doi-moi-va-hoan-thien-co-che-chinh-sach-phat-trien-khoa-hoc-cong-nghe-post923248.html