Du lịch không rác - cơ hội chiến lược cho Đà Nẵng

Hội thảo ra mắt Mạng lưới Du lịch Việt Nam không rác. Ảnh: HOÀNG LIÊN

Đây không chỉ là vấn đề môi trường, mà còn là lời khẳng định về tầm vóc và bản lĩnh của chính quyền để tạo dựng một điểm đến thích ứng với xu thế toàn cầu.

Xu hướng xanh của du khách Việt

Trong bối cảnh ngành du lịch Việt Nam bước vào chu kỳ phục hồi sau đại dịch, yếu tố “xanh” đã vượt ra ngoài vai trò khẩu hiệu tiếp thị, trở thành tiêu chí thị trường và thước đo uy tín của điểm đến.

Báo cáo Du lịch và Phát triển bền vững 2025 của Booking.com cho thấy nhận thức và hành vi của du khách Việt đang thay đổi rõ rệt theo hướng “xanh”. Có 41% coi giảm rác thải nhựa là ưu tiên hàng đầu, 56% mong muốn cải thiện quản lý rác, và 58% cam kết tái chế, hạn chế đồ dùng một lần trong chuyến đi. Khảo sát cũng cho thấy 62% coi du lịch bền vững là tiêu chí quan trọng khi lập kế hoạch nghỉ dưỡng, 90% muốn chọn hình thức du lịch bền vững trong 12 tháng tới...

Nếu năm 2024 mối quan tâm chính là tiết kiệm năng lượng, thì năm nay vấn đề rác thải nổi lên như nỗi lo lớn, phản ánh ý thức ngày càng rõ về tác động của du lịch tới môi trường và cộng đồng. Những con số trên khẳng định: nắm bắt sớm xu hướng xanh sẽ là lợi thế cạnh tranh cho điểm đến và doanh nghiệp du lịch.

Hành động tiên phong

Từ năm 2009, Cù Lao Chàm - Khu dự trữ sinh quyển thế giới UNESCO - đã cấm sử dụng túi nilon. Đến năm 2019, Quảng Nam tổ chức hội thảo “Phát triển du lịch bền vững - Du lịch không rác thải nhựa” cùng UNESCO, tạo nền tảng cho chuỗi hành động bài bản: khảo sát, tập huấn, tham quan, chia sẻ thực hành, giúp cộng đồng doanh nghiệp bước từ nhận thức sang vận hành. Kết quả ban đầu là 33 doanh nghiệp và điểm tham quan đạt chứng nhận Du lịch xanh Quảng Nam, con số chưa lớn nhưng đủ để ươm mầm cho sự thay đổi.

Bà Hà Thị Diệu Viên - Tổng quản lý Silk Sense Hội An River Resort, một trong những đơn vị tiên phong, chia sẻ: “Những ngày đầu rất khó tìm nguồn cung sản phẩm thay thế nhựa. Chúng tôi đã tự đầu tư, tự sản xuất một số sản phẩm để chủ động giảm rác. Đến nay, khách sạn đã làm chủ công nghệ và quy trình, vừa kinh doanh hiệu quả vừa bảo vệ môi trường”.

Không dừng ở việc bỏ ống hút nhựa hay túi nilon, nhiều doanh nghiệp còn sáng tạo hơn: xử lý rác hữu cơ thành phân compost, chỉ đặt đồ dùng vệ sinh cá nhân tại quầy lễ tân để khách tự lấy, hay hợp tác các doanh nghiệp xã hội để triển khai mô hình tái sử dụng... Những sáng kiến này đã giúp hình thành một hệ sinh thái vận hành bền vững từ trong ra ngoài.

Mạng lưới Du lịch Việt Nam không rác (Vietnam Zero Waste Tourism Network) chính thức ra đời tại Đà Nẵng vào ngày 9/7/2025, đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch có ý thức, hướng đến bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Mạng lưới được kỳ vọng trở thành lời giải cho các “nút thắt” của ngành, bằng cách kết nối nhu cầu từ doanh nghiệp để tạo đòn bẩy thị trường cho nhà cung cấp, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm, chuẩn hóa quy trình và đối thoại chính sách. Mục tiêu đến năm 2030 là ươm tạo ít nhất 100 doanh nghiệp tiên phong trong quản lý tài nguyên rác, hướng tới “không rác”, và đến năm 2050 đạt phát thải ròng bằng 0. Các thành viên sẽ bắt đầu từ những bước nhỏ như giảm rác dễ xử lý, tiến tới xây dựng lộ trình giảm khí thải và chuyển đổi mô hình kinh doanh.

Chuyên gia quản lý rác thải Vũ Mỹ Hạnh nhấn mạnh, du lịch không rác không chỉ dừng ở “giảm bớt”, mà là tái thiết kế quy trình vận hành nhằm hạn chế tối đa phát sinh rác, tăng tái sử dụng, tái chế và chuyển rác khỏi bãi chôn lấp.

Cơ hội chiến lược

Sau khi ra mắt, Mạng lưới Du lịch Việt Nam không rác đã xác định nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng hệ sinh thái kết nối doanh nghiệp, nhà cung cấp, cộng đồng và du khách. Công tác truyền thông được coi là chìa khóa để lan tỏa, tạo sức ép thị trường và hình thành chuẩn mực mới cho du lịch bền vững. Ông Phan Xuân Thanh, Phó Chủ tịch lâm thời Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng nhận định, nếu làm tốt, chúng ta có thể sẽ trở thành cú hích lan tỏa, thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp du lịch Việt Nam cùng hành động vì mục tiêu phát triển xanh và bền vững.

Trong cuộc đua giành vị thế trên bản đồ du lịch, danh tiếng xanh là lợi thế khó sao chép. Đà Nẵng có thể viết lại bản đồ du lịch, nơi vẻ đẹp thiên nhiên song hành cùng sự ngăn nắp, gọn gàng và tinh thần trách nhiệm của cả cộng đồng. Khi ấy, “điểm đến xanh” sẽ trở thành dấu ấn khác biệt, đủ sức sánh vai với những thủ phủ du lịch hàng đầu khu vực.

Từ những bước đi tiên phong ở Cù Lao Chàm năm 2009 đến sự ra đời của mạng lưới quốc gia vào năm 2025, hành trình “du lịch không rác” đã trải qua hơn một thập kỷ bền bỉ và đang mở ra hướng đi mới cho ngành du lịch Đà Nẵng nói riêng, Việt Nam nói chung. Đây không chỉ là nỗ lực bảo vệ vẻ đẹp nguyên sơ của biển, rừng, phố cổ và làng quê, mà còn là quá trình định hình một thương hiệu quốc gia bền vững. Khi du khách ý thức về lượng rác mình để lại, khi doanh nghiệp nhìn thấy lợi ích dài hạn từ việc đổi mới mô hình kinh doanh, và khi chính quyền đồng hành bằng chính sách rõ ràng, du lịch Việt Nam sẽ không chỉ “đẹp” trong mắt du khách hôm nay, mà còn “bền” trong mắt thế hệ mai sau.

Nguồn: https://baodanang.vn/du-lich-khong-rac-co-hoi-chien-luoc-cho-da-nang-3301240.html