Dữ liệu đóng vai trò ra sao trong thực thi ESG?

Theo báo cáo “ESG Due Diligence” của KPMG - một trong 4 công ty kiểm toán và tư vấn lớn nhất thế giới, data room (kho dữ liệu) được xem là bước khởi đầu quan trọng trong toàn bộ quy trình đánh giá và quản trị ESG cũng như trong các thương vụ thẩm định doanh nghiệp. Khởi đầu này bao gồm việc thiết lập một kho dữ liệu tập trung, đi kèm tính năng hỏi đáp để các bên liên quan có thể tra cứu và trao đổi thông tin.

Kho dữ liệu tập hợp toàn bộ tài liệu và dữ liệu ESG, từ báo cáo tiêu thụ năng lượng, nước, phát thải khí nhà kính, hồ sơ an toàn lao động, đa dạng nhân sự, phúc lợi xã hội, chính sách và quy trình quản trị doanh nghiệp, cho đến các chứng nhận và cam kết ESG mà doanh nghiệp đang thực hiện.

Ứng dụng khoa học công nghệ vào thực thi ESG ra sao với các loại hình doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), cũng là một phần nội dung được chia sẻ tại hội thảo "Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ dữ liệu đến hành động" được báo Dân trí tổ chức vào 13h30 ngày 26/11, tại Hà Nội.

Hội thảo này là hoạt động vệ tinh thuộc khuôn khổ Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 chủ đề "Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững".

Quý độc giả quan tâm có thể đăng ký tham dự hội thảo tại đây .

Báo cáo nhấn mạnh kho dữ liệu không chỉ phục vụ cho việc thẩm định doanh nghiệp, mà còn tạo nền tảng dữ liệu đáng tin cậy để đánh giá hiệu quả ESG theo thời gian thực, nâng cao tính minh bạch, khả năng truy xuất thông tin và niềm tin với nhà đầu tư.

Đơn vị này khuyến nghị doanh nghiệp coi kho dữ liệu như hạ tầng dữ liệu cốt lõi trong chiến lược ESG, nơi dữ liệu được chuẩn hóa, cập nhật thường xuyên và sẵn sàng chia sẻ với các bên liên quan - từ cơ quan quản lý, đối tác, tổ chức xếp hạng tín dụng xanh đến nhà đầu tư quốc tế.

Nhờ vậy, kho dữ liệu trở thành công cụ giúp ESG chuyển từ “cam kết” sang “hành động có thể đo lường”, đồng thời là cơ sở để doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số, AI và phân tích dữ liệu lớn trong việc đánh giá rủi ro và cải thiện hiệu suất ESG theo thời gian.

Kho dữ liệu ESG nâng tầm quản trị doanh nghiệp và ngân hàng

Theo một chuyên gia tư vấn ESG tại Việt Nam, kho dữ liệu ESG tập trung đóng vai trò là hạ tầng cốt lõi giúp doanh nghiệp số hóa, quản trị và khai thác dữ liệu phục vụ phát triển bền vững.

"Cụ thể, kho dữ liệu cho phép tập hợp toàn bộ dữ liệu liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị từ nhiều nguồn khác nhau: mức tiêu thụ điện, nước, khí thải nhà kính, chuỗi cung ứng, nhân sự, an toàn lao động, tuân thủ pháp lý... Các dữ liệu này được chuẩn hóa, cập nhật theo thời gian thực thông qua hệ thống IoT, ERP hoặc các phần mềm quản lý sản xuất", vị chuyên gia nói.

Từ đó, doanh nghiệp có thể ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để đo lường hiệu quả ESG, xác định rủi ro và đưa ra quyết định chiến lược. Ban lãnh đạo có thể truy cập bảng điều khiển (dashboard) để theo dõi chỉ số ESG theo từng nhà máy, dự án hoặc thị trường xuất khẩu.

Dữ liệu đóng vai trò ra sao trong thực thi ESG? - 1 — Hình ảnh về công tác chuẩn bị cho hội thảo về ESG của báo Dân trí (Ảnh: Hoàng Việt).

Ngoài ra, vị này cho rằng kho dữ liệu còn giúp tăng tính minh bạch trong báo cáo ESG - khi doanh nghiệp dễ dàng chia sẻ dữ liệu được kiểm chứng với nhà đầu tư, tổ chức tín dụng xanh hoặc cơ quan quản lý quốc tế, qua đó nâng cao uy tín và khả năng tiếp cận vốn.

Về lâu dài, việc xây dựng kho dữ liệu ESG không chỉ là yêu cầu tuân thủ, mà còn là bước nền để doanh nghiệp tích hợp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Trong lĩnh vực ngân hàng, dữ liệu đóng vai trò nền tảng để thực thi ESG hiệu quả. Việc thu thập và phân tích dữ liệu về môi trường, xã hội và quản trị giúp ngân hàng đánh giá chính xác rủi ro liên quan đến danh mục tín dụng và đầu tư. Nhờ dữ liệu, ngân hàng có thể xác định dự án hoặc khách hàng có nguy cơ cao, từ đó ra quyết định cấp tín dụng hoặc đầu tư an toàn và bền vững.

Bên cạnh đó, dữ liệu là cơ sở để nâng cao minh bạch và hiệu quả vận hành. Ngân hàng sử dụng dữ liệu chuẩn hóa để báo cáo ESG đầy đủ, chính xác với nhà đầu tư, cổ đông và cơ quan quản lý, đồng thời cải thiện quy trình nghiệp vụ, giảm chi phí và rút ngắn thời gian thẩm định. Khi dữ liệu ESG được tích hợp vào mọi quyết định, ngân hàng không chỉ giảm rủi ro mà còn nâng cao uy tín và thúc đẩy phát triển bền vững trong dài hạn.

Doanh nghiệp đang vận dụng dữ liệu trong thực thi ra sao?

Trong bối cảnh phát triển bền vững trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp hiện đại, việc ứng dụng các tiêu chuẩn quốc tế và quản trị dữ liệu hiệu quả đang ngày càng trở nên quan trọng. Các tập đoàn lớn tại Việt Nam không chỉ tập trung vào tăng trưởng kinh tế mà còn chú trọng đến tác động môi trường, trách nhiệm xã hội và minh bạch trong quản trị.

Nhờ dữ liệu chuẩn hóa, minh bạch và được cập nhật theo thời gian thực, doanh nghiệp có thể đánh giá rủi ro, nâng cao hiệu quả vận hành, tối ưu hóa các quyết định đầu tư và phát triển sản phẩm xanh. Đồng thời, khả năng chia sẻ dữ liệu đáng tin cậy với nhà đầu tư, tổ chức tín dụng xanh và cơ quan quản lý giúp củng cố niềm tin, mở rộng cơ hội tiếp cận vốn và tạo lợi thế cạnh tranh lâu dài.

Trong kỷ nguyên số, việc tích hợp dữ liệu trở thành yếu tố then chốt giúp ESG chuyển từ cam kết sang hành động đo lường được, định hình lộ trình phát triển bền vững và tăng trưởng có trách nhiệm của doanh nghiệp.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc Viện Nghiên cứu ứng dụng và đổi mới sáng tạo doanh nghiệp, cho biết doanh nghiệp có thể dùng dữ liệu ESG theo 3 bước đơn giản: đo - ghi - cải tiến.

Theo vị này, để bắt đầu hành trình thực thi ESG một cách thực chất, doanh nghiệp không cần phải xây dựng một hệ thống đo lường phức tạp.

Dữ liệu đóng vai trò ra sao trong thực thi ESG? - 2 — Hội thảo “Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ dữ liệu tới hành động” sẽ được báo Dân trí tổ chức vào ngày 26/11 (Ảnh: Dân trí).

Bước đầu tiên, theo chuyên gia, là tập trung đo những con số thật sự quan trọng, những dữ liệu gắn trực tiếp với chi phí vận hành và hoạt động xuất khẩu như điện, nước, tỷ lệ phế phẩm, an toàn lao động và tuân thủ môi trường. Đây đều là những thông tin mà hầu hết doanh nghiệp đã sẵn có trong quá trình sản xuất - kinh doanh hằng ngày.

Bước tiếp theo là ghi nhận và lưu trữ dữ liệu một cách có hệ thống. "Chỉ với một file Excel hay Google Sheet đơn giản, doanh nghiệp đã có thể theo dõi các biến động hằng tháng: lượng điện tiêu thụ tăng hay giảm, công đoạn nào phát sinh nhiều phế phẩm, số vụ tai nạn lao động có xu hướng giảm không", ông nói.

Theo thời gian, những dữ liệu được tổng hợp và cập nhật này sẽ hình thành nên một “ESG data room” - kho thông tin minh bạch giúp doanh nghiệp dễ dàng làm việc với ngân hàng, quỹ đầu tư hay các đối tác xuất khẩu.

Cuối cùng, bước quan trọng nhất là biến dữ liệu thành hành động cải tiến. Khi có số liệu cụ thể, doanh nghiệp sẽ dễ dàng nhận thấy những điểm cần tối ưu - như máy móc tiêu tốn quá nhiều điện, quy trình sản xuất gây lãng phí nguyên liệu, hay bộ phận cần được đào tạo thêm.

Từ đó, doanh nghiệp có thể đưa ra các giải pháp cải thiện quy trình, tiết giảm chi phí, hạn chế rủi ro và đáp ứng tốt hơn các yêu cầu về ESG cũng như CBAM trong xuất khẩu.

"Tôi luôn nói với doanh nghiệp ESG không phải gánh nặng. ESG là cách để nhìn lại nhà máy bằng số liệu thay vì cảm giác. Và khi nhìn rõ, doanh nghiệp sẽ biết phải làm gì để tốt hơn ngày hôm qua", ông nhấn mạnh.

Tại Tập đoàn Nam Long, ở cấp độ vận hành, doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định về môi trường và xã hội tại Việt Nam, mở rộng cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh và huy động thành công từ các tổ chức quốc tế uy tín. Song song với triển khai các dự án đô thị tích hợp, công ty áp dụng chuẩn công trình xanh EDGE nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, giảm phát thải và tối ưu tài nguyên trong xây dựng...

Trong quản lý phát thải nhà kính, doanh nghiệp ghi nhận nguồn phát thải trực tiếp từ nhiên liệu hóa thạch và từ năm 2023 đã mở rộng, chuẩn hóa việc đo lường lượng dầu DO tiêu thụ, giúp dữ liệu phát thải CO2 phản ánh chính xác mức thực tế. Bảo mật dữ liệu cũng được chú trọng, không ghi nhận khiếu nại có căn cứ liên quan đến vi phạm quyền riêng tư hoặc mất dữ liệu khách hàng trong năm 2024.

Tại Tập đoàn FPT, doanh nghiệp đặt mục tiêu tuân thủ tuyệt đối quy định pháp luật về quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu khách hàng.

Công ty xây dựng mô hình quản trị dữ liệu thống nhất trên toàn hệ thống, đảm bảo 4 yếu tố: bảo mật, toàn vẹn, sẵn sàng và truy cập chất lượng. Hoạt động thu thập, xử lý, lưu trữ và sử dụng dữ liệu tuân thủ nguyên tắc hợp pháp, đúng mục đích, thông tin bảo mật không được tiết lộ ra bên ngoài trừ khi có yêu cầu công việc kèm biện pháp bảo vệ phù hợp. Dữ liệu khách hàng được tập trung quản lý nhằm điều chỉnh, bảo mật và cải tiến sản phẩm, dịch vụ.

Hệ thống quản trị gồm 3 chức năng: thu thập và lưu trữ, phân tích dữ liệu giá trị, xử lý theo mục đích ứng dụng. Đồng thời, FPT ban hành chính sách bảo mật cá nhân và quy định quản lý an toàn thông tin, kèm cơ chế xử lý sự cố, đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, minh bạch và an toàn.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/du-lieu-dong-vai-tro-ra-sao-trong-thuc-thi-esg-20251113162026527.htm