Đưa chất liệu đời thường vào nghệ thuật

Từ chất liệu như chỉ màu sắc, vải... qua bàn tay nghệ nhân, nghệ sĩ những bức tranh quê hương hiện lên sống động. Ảnh: NGUYỄN NGUYỆT

Không phải lúc nào vẻ đẹp cũng được tạo nên từ những vật liệu quý giá. Qua bàn tay tài hoa và tâm hồn của người nghệ sĩ, nhiều chất liệu giản dị nhất trở thành tác phẩm nghệ thuật, mang hơi thở của đời sống, phản chiếu tâm hồn con người Việt Nam.

Những chất liệu đời thường

Mới đây, tại Trung tâm Văn hóa, Triển lãm và Điện ảnh Hải Phòng, triển lãm “Sợi tóc - Sợi nghệ thuật” của họa sĩ My Tuyến khiến người xem không khỏi bất ngờ và xúc động. Trong không gian ánh sáng dịu nhẹ, mùi gỗ mới và tiếng trò chuyện rì rầm, những bức tranh ghép từ tóc người hiện lên vừa lạ lẫm, vừa gần gũi đến nao lòng.

Là một thợ cắt tóc bình thường ở Hải Phòng, anh My Tuyến dành hơn mười năm để thu nhặt từng để tỉ mẩn ghép lại, tạo nên 35 bức tranh đầy sức sống.

Không chỉ có tranh tóc, ở làng thêu Xuân Nẻo (xã Đại Sơn), không gian nghệ thuật cũng đang hiện hữu qua những khung thêu truyền thống. Trong căn nhà nhỏ, ánh nắng chiếu qua song cửa, nghệ nhân Phạm Thị Dung (76 tuổi) vẫn cùng nhiều người thợ cặm cụi bên khung vải, tay thoăn thoắt đưa kim, từng sợi chỉ rực rỡ nối tiếp nhau như những đường vẽ mềm mại. Trên tấm vải trắng, hình ảnh Bác Hồ ung dung bên suối, những cánh đồng lúa chín, hay làng chài ven biển dần hiện ra. “Chúng tôi không chỉ làm nghề để mưu sinh, mà còn coi mỗi sản phẩm là một tác phẩm nghệ thuật, gửi gắm tình yêu quê hương và khát vọng giữ nghề của cha ông”, bà Dung chia sẻ.

Đường kim, mũi chỉ ở Xuân Nẻo không chỉ tạo nên vẻ đẹp vật chất, mà còn chứa đựng hồn cốt văn hóa Việt là sự tỉ mỉ, kiên trì, nhẫn nại và lòng tự hào dân tộc. Nhờ đó, nghề thêu truyền thống nơi đây không chỉ được bảo tồn, mà còn vươn mình trong xu thế hiện đại, được nhiều du khách tìm đến để chiêm ngưỡng...

Từ bao đời nay, những chất liệu bình dị như gỗ, đất đều có thể hóa thân vào nghệ thuật. Ở làng tạc tượng Bảo Hà (xã Vĩnh Hải), tiếng đục, tiếng cưa vẫn vang lên mỗi ngày, hòa cùng hương nhựa gỗ và khói hương trầm tạo nên không gian linh thiêng. Những khúc gỗ mít, gỗ lim... qua bàn tay nghệ nhân trở thành nhiều bức tượng sinh động, có hồn. Nghệ nhân Nguyễn Văn Tụ chia sẻ: “Khi chạm khắc, người thợ phải cảm nhận được linh hồn của gỗ để thổi vào đó hơi thở nghệ thuật. Nếu làm bằng tay mà không đặt cả trái tim vào, thì gỗ vẫn chỉ là gỗ”.

Nghệ thuật nâng tầm chất liệu

Điểm chung của những tác phẩm nghệ thuật từ chất liệu đời thường ấy chính là tính sáng tạo và giá trị văn hóa sâu sắc. Những sản phẩm làm từ tóc, chỉ, gỗ, đất hay đá nhưng lại có sức hấp dẫn đặc biệt vì ẩn chứa trong đó là bàn tay, khối óc và trái tim của các nghệ nhân. Không chỉ là sản phẩm mỹ thuật, mỗi sản phẩm còn là chứng nhân của văn hóa dân gian Việt, nơi mỗi hoa văn, mỗi đường khắc đều kể một câu chuyện.

Hiện nay, nhiều địa phương trên địa bàn thành phố xác định phát triển làng nghề gắn với du lịch văn hóa, biến quá trình sáng tạo nghệ thuật thành trải nghiệm hấp dẫn đối với du khách. Những chuyến tham quan làng thêu Xuân Nẻo, làng gốm Chu Đậu ngày càng thu hút du khách trong và ngoài nước.

Nhìn từ những sợi tóc của họa sĩ My Tuyến, đường kim của nghệ nhân Xuân Nẻo hay bàn tay chạm khắc của người thợ Bảo Hà, người xem nhận ra rằng nghệ thuật không nằm ở vật liệu, mà ở tâm hồn người sáng tạo. Chính sự giản dị, mộc mạc của vật liệu lại là nền tảng giúp nghệ nhân Việt Nam thăng hoa, tạo nên những tác phẩm vừa gần gũi, vừa độc đáo.

HUY TUẤN

Nguồn: https://baohaiphong.vn/dua-chat-lieu-doi-thuong-vao-nghe-thuat-525820.html