Ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật của khảo cổ học Việt Nam

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Viện trưởng Viện Khảo cổ học, TS Hà Văn Cẩn nhấn mạnh: Hội thảo là diễn đàn để các nhà khoa học trao đổi thông tin, tranh luận học thuật, mở ra cơ hội hợp tác quốc tế và là dịp để cán bộ trẻ tiếp cận, hoàn thiện năng lực khoa học.

Các thành quả nghiên cứu đã góp phần phản ánh đúng thực chất về lịch sử, văn hóa dân tộc, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, đồng thời phục vụ mục tiêu quốc gia về bảo vệ chủ quyền an ninh và lãnh hải Việt Nam.

Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, khảo cổ học là bộ phận cốt lõi trong nền văn hóa dân tộc, luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội. Những thành tựu nghiên cứu khảo cổ học trong thời gian qua đã góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề của tiến trình lịch sử, nâng cao nhận thức cộng đồng, thúc đẩy bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của Việt Nam.

Đánh giá cao truyền thống học thuật 60 năm của Hội thảo Thông báo khảo cổ học toàn quốc, PGS.TS Nguyễn Đức Minh khẳng định, đây là diễn đàn khoa học quan trọng, nơi quy tụ các nhà nghiên cứu khảo cổ học trên cả nước để công bố kết quả mới, trao đổi học thuật và phát triển chuyên môn. Những đóng góp này không chỉ làm phong phú tri thức khảo cổ học mà còn góp phần lan tỏa giá trị lịch sử, văn hóa dân tộc tới cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật của khảo cổ học Việt Nam - ảnh 2 — Viện trưởng Viện Khảo cổ học, TS Hà Văn Cẩn phát biểu khai mạc

Báo cáo tại Hội thảo, PGS.TS Bùi Văn Liêm, Phó Trưởng Ban tổ chức Hội thảo cho biết, năm 2024–2025 ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật của khảo cổ học Việt Nam, với 385 thông báo trải rộng trên cả khảo cổ học Tiền sử, Sơ sử, Lịch sử, khảo cổ học Champa – Óc Eo và khảo cổ học dưới nước. Ở khảo cổ học Tiền sử, các cuộc khai quật tại Thái Nguyên, Lai Châu, Nghệ An, Gia Lai, Ninh Thuận… phát hiện nhiều di tích cư trú, mộ táng, mảnh tước, công cụ đá, đồ gốm, trầm tích văn hóa có niên đại từ 12.000 đến 3.500 năm, cung cấp dữ liệu quan trọng về sự phát triển kỹ nghệ chế tác đá và đời sống cư dân thời Hòa Bình, hậu Hòa Bình. Khảo cổ học Sơ sử và Nhà nước sớm tiếp tục bổ sung các phát hiện mới tại Sơn La, Bắc Kạn, Ninh Bình, Hà Nội, Vũng Tàu, Bình Dương (cũ)…, làm rõ niên đại, tầng văn hóa và đặc trưng cư trú từ thời Đồng Đậu, Gò Mun đến Đông Sơn, đặc biệt xác định thêm nhiều lớp cư trú Đông Sơn ở Thành Dền, Cổ Loa và Luy Lâu.

Ở khảo cổ học Lịch sử, 201 báo cáo phản ánh loạt phát hiện mới về kiến trúc tôn giáo, đồ gốm, đồ kim loại, vật liệu xây dựng, mộ táng, tượng thờ…, giúp nhận diện rõ hơn đời sống kinh tế, văn hóa từ thời Lý, Trần đến Nguyễn. Khảo cổ học Champa – Óc Eo ghi nhận 38 báo cáo, nổi bật là phát hiện tại Tháp K, Liễu Cốc, Khánh Lễ, Mỹ Sơn, Bình Thuận và Huế, xác định cấu trúc, niên đại và chức năng của các kiến trúc tôn giáo, cư trú. Khảo cổ học dưới nước có 17 báo cáo, tập trung vào khu vực miền Trung và Nam Bộ, góp phần xác định tuyến giao thương cổ, niên đại tàu đắm và các hiện vật có giá trị cao. Những kết quả này cho thấy hoạt động khảo cổ học Việt Nam diễn ra sôi nổi, đạt hiệu quả cao và tiếp tục đóng góp quan trọng vào việc phục dựng lịch sử văn hóa dân tộc.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận về những vấn đề nổi bật của khảo cổ học Việt Nam hiện nay, đặc biệt là những kết quả khai quật ghi nhận niên đại sớm, các tầng văn hóa có diễn biến phức tạp và sự thay đổi trong kỹ nghệ chế tác công cụ đá, mảnh tước, hạch cuội nguyên liệu ở nhiều địa điểm trên cả nước. Các đại biểu cũng nhấn mạnh việc kiểm kê, bảo quản và phát huy giá trị di tích gắn với giáo dục cộng đồng và quản lý di sản trong giai đoạn mới.

Hội thảo khoa học “Thông báo Khảo cổ học toàn quốc lần thứ 60 - năm 2025” là sự kiện có ý nghĩa khoa học và văn hóa đặc biệt, mang tầm quốc gia và quốc tế, giới thiệu những thành tựu mới nhất của khảo cổ học Việt Nam đến giới học thuật và công chúng trong nước, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.

Từ năm 1965 đến nay, Hội thảo “Những phát hiện mới về Khảo cổ học” đã trở thành nơi hội tụ của những nhà khảo cổ học và những người yêu di sản, qua đó là sự kết tinh của tinh thần nghiên cứu bền bỉ, sáng tạo và đoàn kết của giới khảo cổ học Việt Nam.

Ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật của khảo cổ học Việt Nam - ảnh 3 — Năm 2024-2025 ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật của khảo cổ học Việt Nam, với 385 thông báo trải rộng trên cả khảo cổ học Tiền sử, Sơ sử, Lịch sử, khảo cổ học Champa - Óc Eo và khảo cổ học dưới nước

Trong hành trình ấy, các thế hệ nhà khảo cổ học đã khám phá và làm sáng tỏ những giai đoạn sớm nhất của lịch sử dân tộc; chứng minh tính xác thực của thời đại các Vua Hùng, góp phần đưa giai đoạn này vào chính sử Việt Nam; nghiên cứu toàn diện về các nền văn hóa khảo cổ trên khắp cả nước, góp phần bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa; cung cấp sử liệu vật chất có giá trị cao phục vụ nghiên cứu và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải Tổ quốc; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, quảng bá tri thức khảo cổ học Việt Nam đến bạn bè thế giới.

Từ những ngày đầu trong hoàn cảnh chiến tranh gian khổ, với điều kiện và phương tiện làm việc còn hạn chế, đến nay ngành khảo cổ học đã phát triển mạnh mẽ, hiện đại, đa dạng và chuyên sâu, đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.

Hội thảo “Những phát hiện mới về Khảo cổ học” không chỉ là nơi trao đổi học thuật và tranh luận khoa học, mà còn là dịp để các thế hệ khảo cổ học Việt Nam gặp gỡ, trao đổi học thuật, học hỏi và truyền lửa nghề nghiệp.

Đây cũng là cơ hội tăng cường hợp tác giữa Viện Khảo cổ học, các trường đại học, bảo tàng, khu di sản và các cơ quan nghiên cứu trong và ngoài nước nhằm phát triển ngành khảo cổ học ngày càng chuyên nghiệp và vững mạnh trong hội nhập quốc tế.

Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/ghi-nhan-nhieu-thanh-tuu-noi-bat-cua-khao-co-hoc-viet-nam-181204.html