Giảm thất thu, chống gian lận, tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ thuế

Phát biểu thảo luận, các đại biểu đều đồng tình với sự cần thiết sửa đổi Luật Quản lý thuế, nhằm bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước bền vững, tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, tăng cường quản lý rủi ro và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý thuế.

Về quy định khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế và bổ sung hồ sơ, một số đại biểu cho rằng Khoản 5 Điều 12 dự thảo Luật cho phép người nộp thuế khai bổ sung hồ sơ trong 5 năm là cần thiết để khuyến khích tự giác khắc phục sai sót. Tuy nhiên, thực tế vẫn có trường hợp lợi dụng cơ chế này để né tránh thanh tra, điều chỉnh số liệu vào những thời điểm nhạy cảm.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung cơ chế cảnh báo rủi ro đối với hồ sơ khai bổ sung. Theo hướng: những hồ sơ khai bổ sung làm thay đổi số thuế lớn hoặc nộp sát kỳ kiểm tra, thanh tra phải được đưa vào diện kiểm tra sau bổ sung. Cách làm này được cho là sẽ góp phần giảm thất thu thuế, nâng cao tính tuân thủ và phù hợp với nguyên tắc quản lý rủi ro quy định tại Điều 6 dự thảo Luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Đối với quy định về hoàn thuế tại Điều 18, đại biểu đánh giá tích cực việc dự thảo đã đưa vào cơ chế hoàn thuế tự động, coi đây là bước tiến quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người nộp thuế. Tuy vậy, dự thảo chưa quy định rõ nguyên tắc phân loại hồ sơ theo mức độ rủi ro.

Đại biểu đề nghị quy định rõ hơn theo hướng: hồ sơ rủi ro thấp được hoàn trước, kiểm tra sau; hồ sơ rủi ro cao phải kiểm tra trước, hoàn sau, trên cơ sở tiêu chí công khai, minh bạch. Điều này vừa đảm bảo giải quyết nhanh cho doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật, vừa ngăn ngừa gian lận thuế giá trị gia tăng, bảo vệ an toàn ngân sách nhà nước.

Liên quan đến Điều 20 về khoanh tiền thuế nợ và Điều 21 về xoá tiền thuế nợ, một số ý kiến cho rằng chính sách hỗ trợ người nộp thuế là cần thiết, nhưng cần chặt chẽ hơn để tránh bị lợi dụng. Thực tiễn có trường hợp doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh, để lại nợ thuế lớn, khiến việc cưỡng chế không thực hiện được.

Đại biểu đề nghị tăng cường kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan thuế, cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan công an để kịp thời xác định doanh nghiệp bỏ trốn, mất tích; đồng thời làm rõ trách nhiệm pháp lý của người đại diện theo pháp luật, người sở hữu hưởng lợi trong những trường hợp này. Đây được coi là giải pháp quan trọng để “thu đúng, thu đủ”, giữ vững kỷ luật, kỷ cương tài chính.

Góp ý về Điều 13 dự thảo Luật liên quan đến việc hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chuyển từ nộp thuế khoán sang kê khai thuế từ ngày 1/1/2026, đại biểu cho rằng chủ trương này là phù hợp, góp phần đảm bảo công bằng giữa các đối tượng nộp thuế. Tuy nhiên, phần lớn hộ kinh doanh hiện chưa quen với việc ghi chép sổ sách, sử dụng công nghệ, nên rất e ngại khi phải tự kê khai.

Đại biểu cho rằng, nếu thiếu cơ chế hỗ trợ phù hợp, việc chuyển đổi có thể dẫn đến tình trạng không kê khai đầy đủ, thậm chí trốn thuế. Trong khi đó, pháp luật đã cho phép tính thuế thông qua máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế để ghi nhận doanh thu.

Quang cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Các ý kiến cũng đề nghị làm rõ việc hóa đơn in từ máy tính tiền, kết nối với cơ quan thuế được coi là hóa đơn hợp lệ, không bắt buộc hộ kinh doanh phải mua hóa đơn từ đơn vị dịch vụ như hiện nay. Điều này sẽ giúp giảm chi phí trung gian, tạo điều kiện để hộ kinh doanh chấp hành pháp luật về thuế một cách đơn giản, thuận tiện.

Phát biểu giải trình, làm rõ các ý kiến tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) sẽ tiếp tục được rà soát để đảm bảo đồng bộ, thống nhất với Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Giao dịch điện tử, Luật Phá sản và các luật thuế liên quan, đồng thời chỉnh lý câu chữ, thuật ngữ cho phù hợp, dễ áp dụng.

Liên quan đến quy định về kê khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tại Điều 13, Bộ trưởng cho biết dự thảo sẽ được chỉnh lý theo hướng phân định rõ trách nhiệm hỗ trợ của cơ quan thuế đối với các hộ đã sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền kết nối với dữ liệu của cơ quan thuế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ ý kiến các đại biểu quan tâm. Ảnh: quochoi.vn

Ngành Thuế sẽ xây dựng các công cụ hỗ trợ như tờ khai thuế mẫu, gợi ý tính thuế tự động trên cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử và các nguồn dữ liệu liên quan. Mục tiêu là tạo thuận lợi tối đa cho hộ kinh doanh, song vẫn bảo đảm nguyên tắc người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về nghĩa vụ thuế của mình.

Đối với các quy định về hoàn thuế tự động, miễn thuế, giảm thuế tự động tại Điều 18, Điều 19, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, Cơ quan soạn thảo sẽ chỉnh lý để bảo đảm việc triển khai gắn với điều kiện thực tế về hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu, tiêu chí quản lý rủi ro và quy trình xử lý tự động, đi kèm yêu cầu cao về an toàn, bảo mật thông tin. Việc triển khai cơ chế tự động sẽ được thực hiện theo lộ trình phù hợp, tránh gây xáo trộn cho doanh nghiệp và người dân.

Bộ trưởng khẳng định, trên cơ sở các ý kiến đóng góp tại Kỳ họp, dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) sẽ tiếp tục được hoàn thiện theo hướng xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, minh bạch, công bằng, hiệu quả, góp phần củng cố nền tài chính quốc gia vững mạnh, tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh, đồng hành cùng sự phát triển của doanh nghiệp và người dân.

(tổng hợp)

Nguồn: https://baodaklak.vn/chinh-tri/202511/ky-hop-thu-10-quoc-hoi-khoa-xv-giam-that-thu-chong-gian-lan-tao-thuan-loi-cho-ho-kinh-doanh-thuc-hien-nghia-vu-thue-56224af/