Giữ lửa nghề gia truyền: Nước mắm Văn Quang và cơ hội làm giàu cho phụ nữ Nghĩa Lâm

Mỗi sớm mai, khi ánh nắng còn chưa kịp rọi xuống những khoang thuyền đầy cá, trong xưởng sản xuất nước mắm sạch Văn Quang ở xã Nghĩa Lâm đã rộn rã tiếng người, tiếng thùng chượp được đảo đều, hòa quyện trong hương mắm mặn mòi, đậm đà lan tỏa khắp xóm nhỏ ven biển. Người phụ nữ với vóc dáng nhỏ bé, nhưng luôn giữ vai trò "linh hồn" của cơ sở, là chị Nguyễn Thị Thêm. Bằng ý chí kiên định và tinh thần không ngừng học hỏi, chị đã biến giọt mắm quê hương thành sản phẩm OCOP tiêu biểu, đồng thời mở ra cánh cửa việc làm ổn định, nâng cao vị thế cho hàng chục phụ nữ địa phương.

Khởi nghiệp từ tình yêu Biển cả và nỗi trăn trở về Cá

Sinh ra và lớn lên ở vùng ven biển, nơi cuộc sống ngư dân gắn liền với những chuyến đi "bán mặt cho sóng, bán lưng cho trời," chị Thêm thấu hiểu sâu sắc giá trị của từng mẻ cá, từng hạt muối. Năm 2008, khi nghề cá gặp khó khăn, cá đầy khoang nhưng khó tiêu thụ, giá rẻ bèo khiến nhiều gia đình lao đao, chị Thêm đã nảy ra một ý tưởng táo bạo, đi ngược lại số đông: thu mua cá của ngư dân để ủ chượp, làm nước mắm theo phương pháp truyền thống. Chị tâm sự: "Lúc ấy, tôi chỉ nghĩ đơn giản là làm sao giữ được hương vị biển quê mình, đồng thời giúp bà con đỡ phải bán rẻ cá. Vậy là tôi bắt đầu từ con số không: Vay vốn, mua chum vại, học hỏi kỹ thuật ủ mắm từ người già trong làng," chị Thêm nhớ lại những ngày đầu chật vật.

Giai đoạn khởi nghiệp không hề dễ dàng. Cơ sở ban đầu chỉ có 5 lao động, thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm sản xuất lớn. Tuy nhiên, với bản tính cần mẫn và tinh thần ham học hỏi không mệt mỏi, chị Thêm vừa làm vừa tìm hiểu, tích cực tham gia các lớp tập huấn về an toàn vệ sinh thực phẩm, liên tục cải tiến quy trình ủ chượp để nâng cao chất lượng. Chị hiểu rằng, chỉ có chất lượng mới là con đường bền vững. Những chum mắm đầu tiên ra đời, mang vị đậm đà, trong veo, thơm dịu, đã dần chinh phục được lòng tin của người tiêu dùng trong vùng. Chị Thêm luôn dành thời gian học hỏi, cải tiến quy trình, nâng cao chất lượng cho sản phẩm, thể hiện sự nghiêm túc và trách nhiệm với nghề.

Hành trình đưa giọt mắm Quê vươn xa

Sau hơn 15 năm kiên trì, từ một cơ sở quy mô hộ gia đình, nước mắm sạch Văn Quang của chị Nguyễn Thị Thêm đã phát triển mạnh mẽ và vững chắc. Cơ sở hiện nay tiêu thụ hàng trăm tấn cá mỗi năm, cho ra thị trường 700 tấn mắm tôm và 15.000 lít mắm nước. Sản phẩm không chỉ giữ được hương vị truyền thống tinh túy mà còn trở thành thương hiệu uy tín, không chỉ phủ sóng tại Ninh Bình mà còn vươn tới nhiều tỉnh thành lân cận.

Sự tỉ mỉ của người phụ nữ đã tạo nên chất lượng khác biệt: từng giọt mắm sánh vàng, vị đậm nhưng thanh, thơm dịu mùi biển cả, là kết quả của quá trình ủ chượp hoàn toàn tự nhiên, không sử dụng hóa chất hay phụ gia. Khi Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) được triển khai, nước mắm Văn Quang đã được lựa chọn xây dựng thương hiệu, chính thức trở thành sản phẩm đặc trưng của xã Nghĩa Lâm.

Kiến tạo snh kế và giữ lửa nghề truyền thống

Điều đặc biệt và ý nghĩa nhất mà mô hình của chị Thêm mang lại chính là tạo ra sinh kế ổn định cho cộng đồng địa phương. Hiện tại, Cơ sở sản xuất nước mắm sạch Văn Quang đang tạo việc làm cho 20 lao động, hầu hết là phụ nữ, với mức thu nhập từ 6 đến 9 triệu đồng/người/tháng.

Nhờ có công việc tại quê nhà, những người phụ nữ không phải ly hương làm thuê, mà còn được học hỏi nghề truyền thống của cha ông. Chị Thêm khẳng định: "Nghề làm nước mắm gắn bó rất mật thiết với phụ nữ. Từ việc chọn cá, chọn muối, ủ chượp, phơi nắng đến đóng chai, tất cả đều cần sự tỉ mỉ và khéo léo của người phụ nữ, và chính chị em đang là những người giữ nghề bền bỉ nhất."

Không chỉ dừng lại ở việc giúp gia đình mình thoát nghèo và vươn lên khá giả, chị Thêm còn góp phần cùng địa phương giảm tỷ lệ hộ nghèo, tạo động lực mạnh mẽ cho phong trào phát triển kinh tế nông thôn mới. Với chị, truyền nghề cho thế hệ trẻ, đặc biệt là các hội viên, phụ nữ, là cách tốt nhất để gìn giữ nghề truyền thống, giúp họ tự tin khởi nghiệp, làm chủ cuộc sống ngay trên chính quê hương mình.

Tầm nhìn tương lai và sự đồng hành của cộng đồng

Trên hành trình phát triển, chị Thêm luôn nhận được sự hỗ trợ tích cực từ các cấp chính quyền và đặc biệt là các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) trong việc kết nối thị trường, cung cấp thông tin, kiến thức, và kỹ năng quản lý.

Nhìn về tương lai, chị Thêm ấp ủ nhiều dự định lớn. Chị tin rằng, để nghề nước mắm Nghĩa Lâm phát triển bền vững, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa các hộ sản xuất, hình thành tổ hợp tác hoặc hợp tác xã. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn bảo tồn được nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch làng nghề.

Chị Thêm mong muốn trong thời gian tới, các cấp Hội và chính quyền địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ tập huấn kỹ thuật ủ chượp an toàn, hoàn thiện bao bì, nhãn hiệu, tem truy xuất nguồn gốc, cũng như đẩy mạnh quảng bá trên sàn thương mại điện tử và các hội chợ xúc tiến thương mại.

Từ những mẻ cá tươi rói, mỗi giọt mắm Văn Quang không chỉ là một sản phẩm tiêu dùng mà còn là câu chuyện về ý chí vươn lên của người phụ nữ Việt, là minh chứng sống động cho việc giữ gìn và phát triển giá trị truyền thống, góp phần làm cho vùng biển Nghĩa Lâm ngày càng đổi thay và phát triển bền vững.

Nguồn: https://ninhbinh.gov.vn/kinh-te/giu-lua-nghe-gia-truyen-nuoc-mam-van-quang-va-co-hoi-lam-giau-cho-phu-nu-nghia-lam-359001