Một bé gái ở Nghệ An từng sinh con khi 15 tuổi (Ảnh: Đ.Hoàng).
Những ánh mắt ngây thơ, những đứa trẻ chưa trải sự đời đã phải đối mặt với trách nhiệm làm mẹ, làm cha khi bản thân còn chưa kịp trưởng thành. Đó là thực trạng đau lòng về việc giới trẻ yêu và quan hệ tình dục sớm.
Điều này phần nào được phản ánh qua gần 800 ca “trẻ em sinh ra trẻ em" được ghi nhận chỉ trong vòng 2 năm tại Bệnh viện Đại học Hùng Vương TPHCM.
Tuổi vị thành niên, với những biến đổi mạnh mẽ về tâm sinh lý, là giai đoạn các em dễ bị chi phối bởi cảm xúc và sự tò mò về giới tính.
Ảnh hưởng từ môi trường sống
Đọc thông tin hàng nghìn ca "trẻ em sinh ra trẻ em", bà Phạm Hải, Phó giám đốc một công ty về giáo dục ở TPHCM, cho hay không khỏi buồn lòng nhưng cũng không bất ngờ. Bởi, nhà có tiệm thuốc nên bà gặp nhiều cô cậu học sinh, mặt còn "búng ra sữa" vô tư vào hỏi "đồ người lớn".
"Điều khiến tôi ngạc nhiên là các em không xấu hổ, không lo lắng mà bình thản vào hỏi mua thuốc tránh thai cấp tốc, que thử thai, bao cao su... giống như chỉ hỏi mua một viên thuốc thông thường", bà Hải kể.
Có cơ hội đi đến nhiều trường học, bà Hải, cũng chia sẻ hiện nay, việc thể hiện tình cảm của trẻ em, đặc biệt là ở lứa tuổi cấp 2, cấp 3, đang có nhiều biểu hiện vô tư và công khai hơn so với trước đây, thậm chí ngay trong môi trường học đường.
Các em không hề ngại ngùng khi thể hiện những cử chỉ thân mật như nắm tay, khoác vai, ôm eo, thậm chí là hôn nhẹ ngay trong sân trường, lớp học, hay các không gian công cộng khác như căng tin, ghế đá.
Ngoài ra, học sinh có thể sử dụng ngôn ngữ ngọt ngào như cách xưng hô "vợ - chồng", "ông xã - bà xã", “anh yêu - em yêu". Có bạn còn công khai viết lên tay, lên áo tên người yêu của mình.
Hình ảnh được bà Phạm Hải ghi lại cánh tay của một học sinh lớp 7 công khai viết những lời yêu đương lên tay (Ảnh: Nhân vật cung cấp).
Cũng chính sự bình thản đáng lo ngại này, ThS Đinh Văn Mãi, giảng viên ngành công tác xã hội, Trường Đại học Văn Lang, cho rằng tình trạng quan hệ tình dục sớm, mang thai ngoài ý muốn là hệ quả của những thiếu hụt trong giáo dục giới tính, kỹ năng sống và định hướng tình yêu đúng đắn.
Ở độ tuổi dậy thì, các em bị chi phối bởi cảm xúc mạnh mẽ, chưa có khả năng kiểm soát hành vi, chưa phát triển đầy đủ về nhận thức. Trong khi đó, phim ảnh hay video, hình ảnh nhạy cảm, có nội dung không lành mạnh dễ tiếp cận qua mạng xã hội, hay Internet khiến trẻ tiếp xúc sớm với thông tin sai lệch về tình dục.
Từ đó, các em dễ rơi vào những quan hệ tình cảm không an toàn, thiếu hiểu biết về hậu quả, dẫn đến mang thai ngoài ý muốn hay mắc phải các bệnh lây qua đường tình dục.
"Điều này dẫn đến những mối quan hệ không an toàn và thiếu hiểu biết về hậu quả", nam giảng viên cảnh báo.
Cùng quan điểm, TS Nguyễn Thanh Hoàng, Giám đốc chương trình ngành tâm lý học, Trường Đại học Gia Định, nhấn mạnh rằng nhu cầu được yêu thương, tò mò về giới tính và ảnh hưởng từ môi trường xung quanh là những yếu tố thúc đẩy các em bước vào mối quan hệ tình cảm sớm.
"Sự tò mò về giới tính, những thay đổi về nội tiết, cùng với ảnh hưởng từ truyền thông, mạng xã hội và bạn bè, tạo ra những hình mẫu tình yêu lãng mạn, khiến trẻ tin rằng tình yêu là bằng chứng của sự trưởng thành", TS Hoàng phân tích.
Tuy nhiên, vị tiến sĩ chỉ ra rằng, nhiều em nhầm lẫn giữa sự hấp dẫn giới tính, nhu cầu gắn bó với tình yêu thực sự.
"Tình yêu ở tuổi vị thành niên thường mang tính xúc cảm, bồng bột và thiếu chiều sâu về sự cam kết, đồng hành và trách nhiệm", ông nói.
Nữ sinh mặc đồ đồng phục, mang balo đi học được bạn trai chở đến quán cà phê giường nằm, thoải mái nằm ôm ấp, tâm sự trong kén riêng (Ảnh: Huyên Nguyễn).
Lý giải về việc trẻ vị thành niên dễ bị cuốn vào các mối quan hệ tình cảm sớm, TS Hoàng cho rằng giai đoạn này có nhiều đặc điểm tâm lý khiến trẻ dễ tổn thương.
Các em đang trong quá trình tìm kiếm bản sắc cá nhân, thiếu kiểm soát cảm xúc do vùng vỏ não trước trán chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè và áp lực đồng trang lứa, đồng thời có tâm lý nổi loạn để khẳng định cái tôi.
Những cú sốc tinh thần và sự sợ hãi
Thực trạng "trẻ em sinh ra trẻ em" không chỉ gây ra những hệ lụy về sức khỏe mà còn tác động sâu sắc đến tâm lý của các em. Nhiều em chưa nhận thức hoặc đánh giá thấp rủi ro về sức khỏe sinh sản và không hình dung được hậu quả tâm lý, xã hội sau khi có thai.
ThS Đinh Văn Mãi nhấn mạnh rằng, thực trạng "trẻ em sinh ra trẻ em" là một lời cảnh báo nghiêm trọng, đòi hỏi sự đồng hành, hướng dẫn khoa học và gần gũi từ gia đình, nhà trường và cộng đồng trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản cho các em.
"Các em phải đối diện với những cú sốc tinh thần lớn, cảm thấy sợ hãi, tội lỗi, xấu hổ, thậm chí trầm cảm nếu không nhận được sự cảm thông", ThS Mãi chia sẻ.
Theo ông Mãi, việc trở thành cha mẹ khi bản thân còn chưa trưởng thành khiến các em mất đi tuổi thơ, cơ hội học tập, phát triển cá nhân và mối quan hệ bạn bè.
Nhiều em buộc phải ngừng việc học, áp lực nuôi con nhỏ trong hoàn cảnh kinh tế cũng như tinh thần chưa sẵn sàng dẫn đến căng thẳng kéo dài. Điều đó làm tổn thương sâu sắc đến lòng tự trọng và hình thành những rào cản về phát triển nhân cách trong tương lai.
Một bé gái ở Hà Nội mang thai và sinh con khi chỉ 12 tuổi (Ảnh: G.Đ.).
Cởi bỏ tư duy giáo dục giới tính là cấm kỵ
Để trang bị cho trẻ vị thành niên kiến thức và kỹ năng xây dựng mối quan hệ lành mạnh, cả hai chuyên gia đều cho rằng cần đẩy mạnh giáo dục giới tính toàn diện từ sớm.
TS Nguyễn Thanh Hoàng chỉ ra rằng, nhận thức về trách nhiệm và hậu quả trong tình yêu, quan hệ tình dục ở lứa tuổi này còn nhiều hạn chế do thiếu giáo dục đầy đủ và khoa học.
Ông nhấn mạnh vai trò của giáo dục giới tính khoa học, phù hợp với độ tuổi, cùng với việc tăng cường kỹ năng sống, trí tuệ cảm xúc và tư vấn tâm lý học đường.
"Sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình trong việc tạo không gian tin cậy để trẻ chia sẻ là vô cùng quan trọng", TS Nguyễn Thanh Hoàng nói.
ThS Đinh Văn Mãi cũng cho rằng cần tăng cường rèn luyện kỹ năng từ chối, quản lý cảm xúc, giao tiếp thấu cảm và lắng nghe trẻ chia sẻ mà không phán xét.
Theo ông, thay vì xem giáo dục giới tính cho trẻ là cấm kỵ thì hãy cởi mở, chủ động và trò chuyện với con một cách chân thành, giải thích rõ hậu quả, trách nhiệm về các hành vi tình dục.
“Phụ huynh, nhà trường cần lưu ý sử dụng ngôn ngữ phù hợp với lứa tuổi của trẻ để giúp trẻ dễ thấu hiểu”, ông Mãi nhấn mạnh.
Một tiết học giáo dục giới tính cho trẻ (Ảnh: Dân sinh).
Bên cạnh gia đình, theo ông Mãi, nhà trường cần thường xuyên tư vấn tâm lý cũng như tổ chức các chuyên đề, trau dồi kỹ năng để các em chia sẻ, thảo luận và được định hướng.
Sự phối hợp chặt chẽ 3 bên gồm phụ huynh, nhà trường và chuyên gia là cần thiết để phát triển mạng lưới giáo dục, theo dõi sự phát triển tâm lý – tình cảm của trẻ.
Các chuyên gia cho rằng cần đổi mới phương pháp giáo dục trẻ bằng cách tận dụng truyền thông với các hình thức hiện đại như podcast, phim ngắn, kênh mạng xã hội… để đưa thông điệp giáo dục giới tính đúng đắn, chính xác đến gần hơn với giới trẻ.
Bà Phạm Hải nhấn mạnh thêm, đã đến lúc, việc giáo dục giới tính cho trẻ không chỉ còn là những lời nói suông hay cha mẹ e ngại, né tránh... Thay vào đó, nó phải trở thành một phần thiết yếu và được triển khai một cách chủ động, khoa học trong gia đình cũng như nhà trường.
"Tôi cho rằng, không chỉ cần giáo dục trẻ em mà thậm chí, cả bố mẹ, thầy cô cũng cần phải đi học cách để dạy kiến thức cho trẻ", bà Phạm Hải bày tỏ.
Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi trẻ em dễ dàng tiếp cận với vô vàn thông tin và chịu nhiều tác động từ môi trường bên ngoài, việc trang bị kiến thức và kỹ năng sống để các em tự bảo vệ mình là điều không thể trì hoãn.
Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/hoc-sinh-than-nhien-mua-thuoc-tranh-thai-bao-cao-su-loi-canh-tinh-moi-nha-20250604000507084.htm
Bình luận (0)