Không dễ né tránh trong thực hiện nghĩa vụ thuế

Trước một số thông tin về việc các hộ kinh doanh từ chối nhận thanh toán chuyển khoản từ ngày 1-6, thời điểm thay đổi chính sách thuế khoán đối với các hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử qua máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế..., trong ngày 5-6, phóng viên Báo Hànộimới đã khảo sát thực tế ở nhiều điểm kinh doanh tại Hà Nội.

Việc từ chối thanh toán trực tuyến (online) thực tế có diễn ra tại một số địa điểm. Trong khi đó, tại nhiều cửa hàng, chợ dân sinh, việc thanh toán vẫn được thực hiện bằng các hình thức là trả tiền mặt và chuyển khoản, quét mã QR.

Người dân quét mã QR thanh toán hóa đơn tại một cửa hàng tiện lợi ở huyện Hoài Đức. Ảnh: Nguyễn Quang

Một số cửa hàng từ chối nhận chuyển khoản

Theo Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19-10-2020 của Chính phủ quy định về hóa đơn, chứng từ; từ ngày 1-6-2025, các cá nhân, hộ kinh doanh đang nộp thuế khoán, có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Doanh thu sẽ được tính đúng, tính đủ, sát với thực tế hơn.

Đây là một bước đi quan trọng nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, hạn chế thất thu ngân sách. Tuy nhiên, trong những ngày đầu thực hiện, trên các trang mạng xã hội xuất hiện thông tin một số cửa hàng kinh doanh, ăn uống thông báo không nhận chuyển khoản. Thực tế, theo ghi nhận của phóng viên Báo Hànộimới, ở nhiều điểm kinh doanh nhỏ lẻ, dịch vụ ăn uống, hay tại các chợ dân sinh trên địa bàn thành phố, việc từ chối thanh toán online có diễn ra nhưng không phổ biến. Tại một số chợ dân sinh như Nhân Chính (quận Thanh Xuân), Nam Trung Yên, Trung Hòa (quận Cầu Giấy)... các tiểu thương kinh doanh thực phẩm gia súc, gia cầm, rau củ quả vẫn nhận thanh toán bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản, quét mã QR tùy theo nhu cầu của khách hàng.

Trên các trang mạng xã hội, nhiều cá nhân kinh doanh cũng chỉ ghi thông báo, tiền hàng chuyển khoản vẫn nhận bình thường. Đơn cử, Facebook Lưu Hồng Loan thông báo: “Trước giờ, khách quen, lạ ai cần tiền mặt em chuyển giùm không tính phí. Nhưng giờ em xin phép ngưng nhận chuyển khoản giùm. Tiền đơn hàng mua em vẫn nhận chuyển khoản bình thường ạ”.

Tuy nhiên, theo chia sẻ của một số người tiêu dùng khác, một vài cơ sở kinh doanh, quán ăn, nhà hàng, cửa hàng bán lẻ từ chối nhận thanh toán bằng hình thức chuyển khoản, ưu tiên tiền mặt. Khi đi mua đồ và đi uống nước cùng bạn bè thấy trên quầy thu ngân có dòng chữ “Không nhận chuyển khoản”, chị Đoàn Hương Ly (quận Thanh Xuân) chia sẻ: “Ban đầu, tôi nghĩ đây là sự cố kỹ thuật của hệ thống ngân hàng nhưng việc không nhận chuyển khoản xuất hiện ngày càng nhiều khiến tôi nhận ra đây là phản ứng của các hộ kinh doanh trước chính sách thuế mới của Nhà nước”.

Giám đốc Công ty TNHH Kế toán thuế Keytas Lê Văn Tuấn cho rằng, việc từ chối chuyển khoản, nhận tiền mặt của các hộ kinh doanh là cách hiểu sai về nghĩa vụ thuế. Dù đăng ký kinh doanh hay không, nhưng có hoạt động bán hàng, dịch vụ thì phải thực hiện nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh.

“Việc nhận tiền mặt hay chuyển khoản, chia nhỏ tiền ra các tài khoản nhận tiền khác nhau, thay đổi nội dung nhận tiền, hay làm cách nào đi nữa, thì nghĩa vụ thuế của cá nhân kinh doanh vẫn xảy ra. Nghĩa vụ thuế dựa trên bản chất hoạt động kinh doanh, chỉ khi doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm thì mới không phải nộp thuế”, ông Lê Văn Tuấn giải thích.

Người dân chuyển khoản thanh toán mua hàng ở chợ dân sinh tại quận Thanh Xuân.

Đủ thông tin để xem xét nghĩa vụ nộp thuế

Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), đến cuối 2024, cả nước có 3,6 triệu hộ kinh doanh đang được quản lý thuế, đóng góp 25.953 tỷ đồng vào ngân sách. Trong số này, gần hai triệu hộ kinh doanh được áp dụng phương pháp thuế khoán, bình quân 700.000 đồng/tháng. Dự kiến, tới đây sẽ có khoảng 37.000 hộ, cá nhân kinh doanh đang nộp thuế theo hình thức khoán sẽ phải chuyển đổi hình thức.

Trong tháng 5, cơ quan thuế đã thực hiện truy thu hơn 25.000 trường hợp là cá nhân, hộ kinh doanh có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử với số tiền hơn 331 tỷ đồng. Bộ Tài chính cho biết, trong 5 tháng đầu năm, số thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử và kinh tế số khác đạt 74.400 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ năm 2024.

Thời gian qua, ngành Thuế đã đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý thuế với hộ, cá nhân kinh doanh, chú trọng triển khai tuyên truyền, hướng dẫn đăng ký tài khoản thuế điện tử, cài đặt eTax Mobile và nộp thuế điện tử. Tuy nhiên, theo Cục Thuế, một bộ phận doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vẫn chưa đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế, khai báo thiếu doanh thu, chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số. Điều này gây thất thu cho ngân sách, vi phạm pháp luật và cạnh tranh không công bằng.

Giám đốc Công ty TNHH Kế toán thuế Keytas Lê Văn Tuấn nhận định, tình trạng một số cửa hàng từ chối nhận tiền chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt của khách hàng, hay yêu cầu khách chuyển khoản qua nhiều tài khoản khác nhau, không ghi nội dung chuyển khoản… là sai lầm với người nộp thuế, bởi tổng doanh thu sẽ được tính trên tổng tất cả các tài khoản của cá nhân đó.

Ông Lê Văn Tuấn cũng chỉ rõ, cơ quan thuế, cơ quan chức năng có các biện pháp nghiệp vụ để xác minh đó có phải là doanh thu của người nộp thuế hay không. Nếu người nộp thuế không giải trình được rõ ràng, nhà chức trách có cơ sở nghi là trốn thuế.

Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) Mai Sơn cho biết, ngành Thuế có thể đối chiếu doanh thu hộ kinh doanh khai báo với dòng tiền thanh toán, dữ liệu hóa đơn điện tử, hoặc thông tin từ ngân hàng, cơ quan quản lý thị trường; nhận diện kịp thời những hộ có dấu hiệu trốn thuế... Ngược lại, những hộ kinh doanh tuân thủ tốt sẽ được cơ quan thuế hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi tối đa để hoạt động hiệu quả.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực I (Cục Thuế, Bộ Tài chính) Nguyễn Tiến Minh:

Khuyến khích kê khai thuế trung thực và đầy đủ

Chi cục Thuế khu vực I vừa có thư ngỏ gửi hộ gia đình, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn Hà Nội về việc một số cơ sở kinh doanh chỉ nhận tiền mặt nhằm "né thuế". Theo đó, trường hợp người nộp thuế cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, đầy đủ sẽ bị xử lý truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hành vi treo biển "chỉ nhận tiền mặt" hoặc ghi nội dung chuyển khoản không rõ ràng như "trả tiền vay nợ", "tiền cafe", "tiền ship"… để cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định doanh thu không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu.

Cơ quan thuế mong muốn các hộ, cá nhân kinh doanh hãy là những nhà kinh doanh tỉnh táo, tìm hiểu quy định pháp luật, không nghe và làm theo những hành vi trái pháp luật như che giấu doanh thu; thực hiện kê khai trung thực và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hóa dịch vụ.

Chị Nguyễn Thị Hạnh, chủ quán phở trên phố Phan Đình Phùng (quận Hoàn Kiếm):

Việc kê khai nộp thuế là đương nhiên

Tài khoản của mình chỉ có tiền thu ăn uống của khách hàng, đừng cho ai đổi tiền là được. Toàn bộ đồ uống có hóa đơn giao hàng nên tôi cũng không lo lắng gì. Dù là chuyển khoản hay tiền mặt thì vẫn việc kê khai nộp thuế là đương nhiên. Còn 1,5% tiền mình phải đóng cho Nhà nước tôi không tính vào giá vì đó là nghĩa vụ của người bán hàng phải nộp thuế. Có một số hộ kinh doanh né thuế bằng cách không nhận tiền chuyển khoản vì sợ có vết tích trong ngân hàng hay thu thêm tiền hóa đơn 1,5% với khách hàng là không nên. Những hộ kinh doanh nào làm thế để trốn thuế thì cần xử lý nghiêm để tạo môi trường kinh doanh công bằng, bình đẳng.

Kinh nghiệm cho thấy, nếu bán được hàng mà vẫn không có lãi thì các chủ cửa hàng phải xem lại cách kinh doanh và quản lý của mình, do sử dụng lao động không đúng, lãng phí điện, nước hay lãng phí nguyên phụ liệu... Vì một món ăn khi lên đĩa là gánh đủ mọi thứ chi phí, công người đi mua, công người sơ chế, tiền lương, nước, điện…

Chị Huyền Hà, chủ cửa hàng Lươn bà Liên trên phố Đội Cấn (quận Ba Đình):

Ưu tiên sự tiện lợi của khách hàng

Mấy hôm nay, một số người chia sẻ có những hàng quán trước vẫn nhận chuyển khoản nay không cho chuyển khoản, buộc phải trả tiền mặt. Tôi cũng nghe nói các hộ kinh doanh bắt buộc phải đầu tư thêm máy móc kết nối với cơ quan thuế nên nhiều người mang tâm lý e dè. Họ sợ tốn thêm tiền đầu tư, sợ phải đóng thêm nhiều thuế, sợ giảm lợi nhuận, sợ mất khách nếu đột ngột tăng giá, sợ kê khai không đúng sẽ bị phạt... Nhưng tôi cho rằng, việc từ chối thanh toán online khiến chủ quán thiệt nhiều hơn lợi, vì những cửa hàng treo bảng "chỉ nhận tiền mặt" sẽ càng dễ gây chú ý và bị đưa vào tầm ngắm của cơ quan chức năng.

Hơn nữa, khách hàng đang quen chuyển khoản, nhiều người đã có thói quen ít mang theo tiền mặt trong người, giờ mình thay đổi làm khó cho khách hàng thì quán cũng mất khách. Nên quán vẫn dán mã QR ở vị trí dễ thấy, thuận tiện cho khách sử dụng. Khách hàng thanh toán bằng chuyển khoản hay tiền mặt đều được, miễn là khách hàng thấy thoải mái.

Quang Minh ghi

Nguồn: https://hanoimoi.vn/khong-de-ne-tranh-trong-thuc-hien-nghia-vu-thue-704662.html