Mối lương duyên đáng quý với đất nước Brazil và Tổng thống Lula da Silva

Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Brazil Nguyễn Văn Lạng. (Nguồn: NVCC)

Nhân dịp Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva sắp thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam (27-29/3), Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Brazil Nguyễn Văn Lạng đã trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam, nêu bật kỳ vọng về chuyến thăm cũng như tình cảm của ông với đất nước Mỹ Latinh tươi đẹp này.

Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva diễn ra chỉ 4 tháng sau khi hai nước nâng cấp quan hệ lên khuôn khổ Đối tác chiến lược trong chuyến công tác tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Rio de Janeiro của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Ông cảm nhận thế nào về những tín hiệu tích cực của quan hệ Việt Nam-Brazil trong thời gian qua?

Tôi và anh em Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Brazil rất phấn khởi chờ đón chuyến thăm của Tổng thống Brazil Lula da Silva. Chuyến thăm diễn ra khi hai nước mới bước qua dấu mốc kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm ngoái (8/5/1989-8/5/2024) và vừa nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược. Do đó, đây là thời điểm để hai bên đẩy mạnh nhiều hoạt động hữu nghị và hợp tác song phương và các vấn đề quốc tế.

Trước những sự kiện đặc biệt quan trọng đó, tôi cảm thấy vui mừng, phấn khởi xen lẫn động lực lớn hơn, trách nhiệm cao hơn khi Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Brazil nhận thêm những nhiệm vụ ngoại giao nhân dân với cách tiếp cận mới.

Tuy nhiên, với quyết tâm của các cấp lãnh đạo cũng như tình hữu nghị ngày càng bền chặt của nhân dân hai nước, chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng, quan hệ Việt Nam-Brazil sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ trong tương lai, xứng tầm khuôn khổ Đối tác chiến lược.

Lễ ra mắt Từ điển chuyên đề Bồ - Việt tháng 9/2023. (Nguồn: NVCC)

Là Chủ tịch Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Brazil, nơi đóng vai trò như cầu nối thúc đẩy quan hệ giữa nhân dân và các tổ chức, doanh nghiệp hai nước, ông có thể chia sẻ "mối lương duyên" khiến ông gắn bó với quốc gia Mỹ Latinh này?

Có thể nói rằng, tôi có cơ duyên đặc biệt với đất nước, con người Brazil và cá nhân Tổng thống Lula da Silva.

Năm 1975, ngay sau tốt nghiệp Đại học Lâm nghiệp Việt Nam, tôi vào Đắk Lắk công tác. Gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên này 30 năm, tôi yêu thích nền nông nghiệp nơi đây, nhất là cà phê. Nhiều lần trên cương vị Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk, tôi được cử đi tham quan và dự các kỳ hội nghị của Tổ chức Cà phê thế giới (ICO).

Sau khi Brazil quyết định lập Đại sứ quán tại Hà Nội (năm 1994), tôi đã tới gặp và mời Đại sứ bạn thăm Buôn Ma Thuột và công ty cà phê Trung Nguyên. Khi Đại sứ bạn đến Buôn Ma Thuột, tôi và Giám đốc công ty Trung Nguyên Đặng Lê Nguyên Vũ đã tiếp đón, đưa Đại sứ đi thăm các khu trồng, chế biến cà phê và uống thử cà phê Buôn Ma Thuột.

Năm 2002, tôi được ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đến Rio De Janeiro dự Hội nghị ICO. Khi đó, ông Lula da Silva vừa trúng cử Tổng thống Brazil, còn chưa tuyên thệ nhậm chức. Một ngày, khi đang ăn sáng với đoàn tại khách sạn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Brazil chuyên trách vấn đề cà phê tới thông báo với đoàn Việt Nam về sự hiện diện của Tổng thống đắc cử Lula da Silva tại Hội nghị và hỏi tôi cùng đoàn có muốn gặp để trao đổi không. Chúng tôi quá đỗi vui mừng và nhận lời đề nghị được gặp Ngài Lula da Silva.

Cuộc gặp khoảng 45 phút diễn ra trong không khí gần gũi, chân thành và cởi mở. Ngài Lula da Silva hỏi nhiều về cà phê Việt Nam và cũng thẳng thắn bày tỏ băn khoăn vì sự phát triển "quá nóng" của cà phê Việt Nam có thể ảnh hưởng tới giá cà phê toàn cầu. Tôi đã giải thích với Ngài sự phát triển và khác biệt chủng loại, quy mô diện tích và sản lượng cà phê Việt Nam.

Cuộc trao đổi chưa đầy một tiếng nhưng tôi đã tiếp thu, học hỏi được nhiều điều từ những chia sẻ thân tình của Ngài Lula da Silva. Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột (Coffee Festival) cùng một số công nghệ cà phê Việt Nam đã được triển khai sau chuyến công tác hữu ích đó.

Năm 2010, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam (VUFO) có chủ trương thành lập Hội hữu nghi và hợp tác Việt Nam-Brazil. Các Đại sứ Việt Nam tại Brazil Nguyễn Văn Huỳnh (nhiệm kỳ 2002-2006) và Nguyễn Thạc Dĩnh (nhiệm kỳ 2006-2010) tới mời tôi tham gia sáng lập và đề nghị Trung ương giao cho tôi ứng cử Chủ tịch Hội đầu tiên.

Năm 2016, tôi cùng Đại sứ Brazil và Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Nguyễn Xuân Thắng đồng chủ trì Hội thảo Hợp tác kinh tế Việt Nam-Brazil thành công với nhiều doanh nghiệp Brazil tham dự và sau đó quyết định đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

Trong những năm qua, tôi và ban lãnh đạo Hội hữu nghi và hợp tác Việt Nam-Brazil đã thành lập các tổ chức trong hội như Câu lạc bộ doanh nghiệp Việt Nam-Brazil, Câu lạc bộ những người nói tiếng Bồ Đào Nha tại Đại học Hà Nôi, Câu lạc bộ những người Việt Nam từng công tác và học tập tại Brazil…

Đặc biệt, Hội đã chủ trương tổ chức biên soạn cuốn Từ điển chuyên đề Bồ - Việt đầu tiên tại Việt Nam. Thật vinh dự khi 4 tháng trước, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã mang 40 cuốn từ điển này sang Brazil làm quà tặng.

Một điều vô cùng đặc biệt nữa là người đóng góp lớn về cả chủ trương tổ chức và tài chính cho cuốn Từ điển chuyên đề Bồ - Việt này chính là Tổng thống Lula da Silva. Sau khi cuốn từ điển được ra mắt, thông qua hai Đại sứ của hai nước, Ngài đã nhắn gửi tôi lời cảm ơn và tôi đã gửi tặng cuốn từ điển có bút tích và chữ ký của mình kèm lá thư tay ngắn tới Ngài.

Lễ ra mắt Câu lạc bộ những người Việt Nam từng công tác và học tập tại Brazil. (Nguồn: NVCC)

Những lần công tác tại đất nước Brazil xa xôi ắt hẳn để lại trong ông nhiều kỷ niệm?

Trong hơn 20 năm qua tôi đã đi Brazil 6 lần trên các cương vị khác nhau và có nhiều kỷ niệm đáng nhớ…

Mỗi lần sang thăm tôi đều tổ chức gặp mặt mời cơm bà con kiều bào có uy tín trong cộng đồng người Việt, những người đóng góp rất tích cực cho tình hữu nghị giữa hai nước. Có thể kể đến như GS. Nguyễn Văn Tùng - Giáo sư gốc Việt nổi tiếng từng làm cố vấn cho Tổng thống Brazil. Ông là giảng viên chính tại trường Đại học Sao Paulo kiêm Giám đốc Trung tâm đào tạo sau đại học và đã có lần được mời về giảng dạy tại Việt Nam. Hay ông Thái Quang Nghĩa, còn gọi là “Nghĩa Guốc” - Chủ tịch, Tổng giám đốc công ty Gooc Raiz hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh giày dép, túi xách và dệt may. Công ty Gooc Raiz có vị trí vững chắc trên thị trường Brazil và các sản phẩm giày dép của doanh nghiệp từng được vua bóng đá Pele quảng bá.

Một kỷ niệm không thể quên khác là vào năm 2008, khi tôi dẫn đoàn Hội hữu nghi và hợp tác Việt Nam-Brazil, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng Thương vụ Việt Nam tại Brazil thăm và tổ chức Hội thảo xúc tiến thương mại với hơn 50 doanh nghiệp Brazil tại Sao Paulo.

Tôi không đi cùng đoàn do vừa kết thúc lịch trình chuyến thăm, làm việc tại Thung lũng Silicon (Mỹ) trước đó. Chuyến bay tới Sao Paulo bị trễ giờ và vali bị thất lạc khiến tôi phải chạy cấp tập tới hội thảo trong khi mọi người nóng ruột chờ. May sao, hội thảo diễn ra thành công tốt đẹp còn tôi thì ngày hôm sau mới nhận được hành lý.

Để mà nói về kỷ niệm thì nhiều lắm, tôi có thể viết được cả cuốn sách về ký ức ở Brazil...

Gặp gỡ hữu nghị kỷ niệm 30 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Brazil tại Hà Nội, tháng 5/2019. (Nguồn: NVCC)

Ông đánh giá như thế nào về tầm quan trọng của ngoại giao nhân dân trong tổng thể quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Brazil?

Ngoại giao nhân dân là một trong ba trụ cột quan trọng của chiến lược ngoại giao mà Đảng và Nhà nước Việt Nam đã xây dựng trong 80 năm qua.

Với các cơ chế chính sách mới ngày càng rộng mở, ngoại giao nhân dân đã tạo nhiều cơ hội cho các hoạt động tuyên truyền quảng bá văn hóa truyền thống, tiềm năng hợp tác, cũng như tiếp cận và giao lưu giữa các cá nhân, tổ chức chính trị xã hội, tôn giáo và doanh nhân.

Các hoạt động du lịch, thể thao, hội thảo, tọa đàm, trao đổi, giao lưu văn hóa là kênh dễ dàng để mọi người dân tiếp cận và tạo hiệu quả sâu rộng.

Thực tế 15 năm hình thành và hoạt động với nhiều thành tựu của Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Brazil đã chứng minh hiệu quả và tầm quan trọng của goại giao nhân dân trong tổng thể quan hệ Việt Nam-Brazil.

Thời gian tới, Hội hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Brazil có kế hoạch gì nhằm tạo ra những bước phát triển đột phá trong công tác đối ngoại nhân dân, góp phần quan trọng để thúc đẩy quan hệ hai nước xứng tầm Đối tác chiến lược?

Lãnh đao Hội đã họp vào cuối tháng 12/2024 và ra nghị quyết chuẩn bị cho đại hội lần thứ 3, trong đó có những chủ trương lớn cho hoạt động chính của tổ chức.

Chúng tôi đánh giá rằng đây là thời điểm tốt nhất, chín muồi nhất cho các hoạt động thúc đẩy hợp tác song phương, đặc biệt là các hoạt động kỷ niệm 35 năm quan hệ ngoại giao vào năm ngoái và hiện nay là chuyến thăm của Ngài Tổng thống Brazil Lula da Silva.

Bên cạnh đó, Hội cũng sẽ chú trọng thúc đẩy hợp tác kinh tế, chung tay hướng tới mục tiêu nâng kim ngạch hai chiều lên 15 tỷ USD vào năm 2030 theo Tuyên bố chung nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược của Việt Nam và Brazil vào năm ngoái.

Lĩnh vực Hội quan tâm tập trung nhất là nông nghiệp vì sự tương đồng nhiều măt giữa hai quốc gia. Đồng thời, Hội lên kế hoạch thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng tái tạo, đặc biệt là Ethanol; chế biến nông sản thực phẩm; thúc đẩy hợp tác khoa học - công nghệ, bao gồm việc đôn đốc hỗ trợ hợp tác giữa Khu công nghệ cao Hoà Lạc với Khu công nghệ Sao Paulo đã ký MoU năm 2012; mời gọi các nhà đầu tư Viêt Nam sang đầu tư tại Brazil và ngược lại; xúc tiến hợp tác văn hoá, thể thao và du lịch; xây dựng Trung tâm xúc tiến đầu tư Việt Nam-Brazil tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh...

Xin cảm ơn ông!