Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

“Ngọn lửa cao nguyên” là một bài hát đầy cảm xúc, đậm chất sử thi, cháy bỏng tình yêu với đất nước, con người Tây Nguyên. Và hơn hết, ngọn lửa này sẽ không bao giờ tắt trong trái tim và khối óc của đồng bào các dân tộc nơi đây. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều người cho rằng nhạc sĩ Trần Tiến là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền âm nhạc đương đại Việt Nam, nổi tiếng với phong cách sáng tác phóng khoáng, đầy chất lửa và đậm hơi thở cuộc sống.

Có thể nói, “Ngọn lửa cao nguyên” là một trong những ca khúc đã khẳng định phong cách độc đáo cùng cá tính sáng tạo của nhạc sĩ Trần Tiến. Tác giả bài viết này không có ý định đi sâu phân tích nội dung, tư tưởng và tính nghệ thuật của bài hát, mà chỉ muốn cung cấp một ít thông tin về hoàn cảnh ra đời của “Ngọn lửa cao nguyên” cho các bạn yêu nhạc gần xa.

Là người được gặp gỡ nhạc sĩ Trần Tiến và nhạc sĩ Phạm Cao Đạt trước lúc bài hát “Ngọn lửa cao nguyên” ra đời cách đây vừa tròn 40 năm, tôi thực sự xúc động mỗi khi nghe lại ca khúc hoặc nghe ai đó nhắc đến “Ngọn lửa cao nguyên”.

Các ca sĩ, diễn viên Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San biểu diễn ca khúc “Ngọn lửa cao nguyên” trong một chương trình nghệ thuật. Ảnh: Minh Hùng

Còn nhớ, đầu năm 1985, để chuẩn bị nội dung chương trình nghệ thuật cho Đoàn Nghệ thuật Đam San của tỉnh (nay là Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San) tham gia Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc, ông Trịnh Kim Sung-Giám đốc Sở Văn hóa-Thông tin Gia Lai-Kon Tum đã mời nhạc sĩ Trần Tiến về sáng tác và giúp đỡ Đoàn.

Lúc bấy giờ, Đoàn Nghệ thuật Đam San do Nghệ sĩ Nhân dân Y Brơm làm Trưởng đoàn, nhạc sĩ Ma Quang Hạ làm Phó Trưởng đoàn kiêm Chỉ huy dàn nhạc. Để giúp nhạc sĩ Trần Tiến hiểu thêm về vùng đất, con người và văn hóa truyền thống của các dân tộc trong tỉnh, Sở đã giao cho nhạc sĩ Phạm Cao Đạt cung cấp những thông tin cần thiết khi nhạc sĩ Trần Tiến cần (lúc bấy giờ nhạc sĩ Phạm Cao Đạt làm công tác sưu tầm, nghiên cứu) và điều chiếc xe Jeep do anh Bá Sơn lái để phục vụ nhạc sĩ Trần Tiến.

Vì một thời cùng học với nhau ở Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Hà Nội) nên nhạc sĩ Trần Tiến thường đến “đàm đạo” với nhạc sĩ Phạm Cao Đạt để hiểu thêm về âm nhạc dân gian Tây Nguyên. Thú vui của 2 ông là “đàm đạo” với nhau bằng… rượu đế và cá khô, su su luộc chấm xì dầu. Lúc bấy giờ, tôi với nhạc sĩ Phạm Cao Đạt chưa có vợ nên cùng ở tập thể. Nói là ở tập thể nhưng thực chất là ở trong phòng làm việc. Phòng làm việc của chúng tôi cạnh nhau. Thỉnh thoảng, tôi được nhạc sĩ Phạm Cao Đạt mời sang “hầu rượu” nhạc sĩ Trần Tiến. Rượu vào thì… nhạc ra. Quả thật, nhạc sĩ Trần Tiến say sưa uống và say sưa hát.

Sau gần 1 tháng thâm nhập thực tế tại một số địa phương trong tỉnh, nhạc sĩ Trần Tiến viết nên “Ngọn lửa cao nguyên”. Hôm nghiệm thu tác phẩm, Sở Văn hóa-Thông tin mời một số nhạc sĩ, nghệ sĩ tiêu biểu và lãnh đạo phòng, ban trực thuộc đến dự. Sau lời cảm ơn đến các đơn vị, nhạc sĩ Trần Tiến báo cáo về quá trình đi thực tế và ý tưởng sáng tác của mình. Ông nói đại ý: Âm nhạc dân gian Tây Nguyên vô cùng phong phú và độc đáo. Từ lâu, kho tàng âm nhạc ấy đã được nhiều nhạc sĩ đi trước khai thác, viết nên nhiều bài hát rất hay, rất ấn tượng. Tôi rất vui khi được các anh tin yêu và giao cho sứ mệnh cao cả này.

Tây Nguyên là vùng đất mang trong mình nhiều giá trị lịch sử, văn hóa. Nói đến Tây Nguyên là nói đến xứ sở của tiếng cồng, tiếng chiêng, sử thi và những lễ hội dân gian với ánh lửa bập bùng. Ngọn lửa ở đây không chỉ là ngọn lửa đơn thuần mà là biểu tượng của ý chí kiên cường bất khuất, là tình yêu và khát vọng… Rồi ông ôm đàn guitar thể hiện bài hát mà ông vừa sáng tác mang tên “Ngọn lửa cao nguyên”.

Sau khi nghe nhạc sĩ Trần Tiến thể hiện “Ngọn lửa cao nguyên”, nhiều ý kiến khen bài hát rất hay và độc đáo. Bên cạnh đó, không ít ý kiến cho rằng bài hát xa lạ, không mang âm hưởng và phong cách của âm nhạc Tây Nguyên và hầu như tác giả chẳng nêu các địa danh ở Gia Lai-Kon Tum. Có ý kiến khác lại cho rằng nhạc sĩ Trần Tiến có nêu dòng sông Ayun Pa nhưng ở Gia Lai-Kon Tum có huyện Ayun Pa (nay là thị xã Ayun Pa) chứ không có dòng sông Ayun Pa...

Đến nay, tròn 4 thập kỷ trôi qua, “Ngọn lửa cao nguyên” đã được nhiều thế hệ ca sĩ trong cả nước thể hiện thành công, tiêu biểu là cố Nghệ sĩ Nhân dân Y Mon, ca sĩ Siu Black, ca sĩ Ngọc Anh, Nghệ sĩ Ưu tú A Li Việt… Và “Ngọn lửa cao nguyên” vẫn vang lên tại các chương trình ca nhạc, nghệ thuật lớn nhỏ, đọng lại trong trái tim của những người yêu nhạc. Ngọn lửa trong bài hát không chỉ là hình ảnh vật lý mà còn là biểu tượng cho tinh thần kiên cường, bất khuất, là tình yêu và khát vọng. Mà Gia Lai-Kon Tum là xứ sở đã tạo nguồn cảm hứng cho nhạc sĩ Trần Tiến viết nên “Ngọn lửa cao nguyên”. Dù thời gian có trôi, tình cảm của con người với vùng đất ấy, ngọn lửa ấy sẽ không bao giờ lụi tàn.

Nguồn: https://baogialai.com.vn/noi-ngon-lua-cao-nguyen-ruc-sang-post319881.html