“Phi địa giới” giải quyết thủ tục hành chính - cần quyết tâm lớn để thực hiện

NDO - Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký Quyết định số 759/QĐ-TTg ngày 14/4/2025 phê duyệt Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (Đề án). Đề án đặt mục tiêu cao nhất là phát triển đất nước, mở rộng không gian phát triển cho đơn vị hành chính mới, phát huy vai trò dẫn dắt của các vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng.

Báo Nhân dân•07/05/2025

Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra sau khi sáp nhập là việc thực hiện các thủ tục hành chính của người dân, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn do phải di chuyển quãng đường dài để đến trung tâm hành chính công gần nhất; đặc biệt ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Đẩy mạnh giải quyết thủ tục hành chính “phi địa giới” được coi là biện pháp tháo gỡ “nút thắt”, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

Ngồi tại nhà, với một chiếc máy tính có kết nối mạng, truy cập vào trang web Cổng dịch vụ công quốc gia, người dân có thể chọn loại thủ tục hành chính cần giải quyết. Sau các bước được thực hiện theo hướng dẫn trong khoảng 10 phút, người dân nhanh chóng hoàn tất các thao tác và thanh toán lệ phí thủ tục hành chính trực tuyến. Kết quả thủ tục hành chính được gửi trả qua đường bưu điện sau khoảng 1 tuần.

Anh Nguyễn Văn Tuấn, thành phố Hà Nội, chia sẻ về lợi ích khi làm thủ tục đăng ký hộ chiếu cho con trai. “Tôi chỉ cần cho bạn bé nhà tôi đi chụp ảnh. Rồi về nhà và làm các bước trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Với lệ phí là 180 nghìn đồng, hộ chiếu của con trai tôi được gửi về tận nhà. Tôi thấy rất nhanh chóng và thuận tiện”.

Chuyển đổi số - đơn giản hóa giải quyết thủ tục hành chính

Việc giải quyết thủ tục hành chính đều đã được đơn giản hóa bằng chủ trương cung cấp dịch vụ công trực tuyến, hướng tới nền hành chính “phi địa giới” với sự trợ giúp của công nghệ và chuyển đổi số.

Tỉnh Nam Định là một trong những địa phương triển khai dịch vụ công trực tuyến đạt tỷ lệ hồ sơ dịch vụ công được xử lý toàn trình cao trên cả nước. Năm 2024, Chỉ số cải cách hành chính của tỉnh Nam Định đạt 88,69 điểm; tăng 1,58 điểm và xếp thứ 28/63 tỉnh, thành phố; tăng 1 bậc so với năm 2023 và nằm trong nhóm B (nhóm các tỉnh, thành phố đạt kết quả Chỉ số cải cách hành chính từ 80% đến dưới 90%). Trung tâm hành chính, một cửa điện tử đã phát huy vai trò hết sức hiệu quả trong thời gian qua.

Trước đây, mỗi ngày, Trung tâm dịch vụ hành chính công của tỉnh tiếp nhận khoảng độ 400-500 người/ngày đến làm các thủ tục hành chính công. Hiện nay, khi đã tích hợp dịch vụ công trực tuyến, con số đó đã giảm xuống còn khoảng 1/3.

Chị Đinh Lan Hương, cán bộ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, Kiểm soát thủ tục hành chính và Xúc tiến đầu tư tỉnh Nam Định cho biết: Hiện tại các hồ sơ, giấy tờ của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã được tiếp nhận 100% qua dịch vụ công trực tuyến. Đối với bản thân chị, việc triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến giúp chị có thể giải quyết công việc một cách nhanh chóng, tiện lợi hơn; qua đó cũng nâng cao được năng lực về công nghệ thông tin của các cán bộ.

Để đạt được những kết quả đó, trong những năm qua, tỉnh Nam Định đã triển khai nhiều giải pháp. Đặc biệt là chú trọng vào công tác đào tạo kỹ năng số cho người dân với sự giúp sức của Đoàn thanh niên và Tổ công nghệ số cộng đồng của các xã, phường với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà”.

Bà Nguyễn Thị Tuyết, phường Thống Nhất, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định chia sẻ, bản thân bà đã ngoài 60 tuổi. Khi được hướng dẫn về cách sử dụng dịch vụ công trực tuyến ngay tại nhà, bà thấy rất dễ hiểu và không gặp quá nhiều khó khăn nhờ sự chỉ bảo tận tình của các cán bộ công.

“Phi địa giới” giải quyết thủ tục hành chính - cần quyết tâm lớn để thực hiện ảnh 1

Trung tâm Phục vụ hành chính công, Kiểm soát thủ tục hành chính và Xúc tiến đầu tư tỉnh Nam Định (Nguồn: Internet)

Hiện tại, thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia và ứng dụng VNeID (Ứng dụng định danh điện tử) mức độ 2, người dân hoàn toàn có thể thực hiện các thủ tục hành chính công với 53 dịch vụ công thiết yếu như cấp, đổi bằng lái xe; đăng ký hộ chiếu; đăng ký khai sinh….

Với người dân, không cần phải di chuyển cả quãng đường dài, không cần xếp hàng, chờ đợi; cũng không phải “quay đi, quay lại” vì thiếu “cái nọ, chưa đủ cái kia”; không còn cảnh “xin-cho” khi đến làm thủ tục hành chính tại cơ quan nhà nước. Một người ở địa phương này có thể làm thủ tục cấp giấy phép kinh doanh tại địa phương khác một cách thuận lợi, chỉ cần được kết nối internet.

Với chính quyền, công nghệ giúp giảm tải bộ máy, tăng hiệu quả quản lý; tiết kiệm chi phí in ấn biểu mẫu, hồ sơ giấy tờ.... Hơn thế nữa, “phi địa giới” còn góp phần xây dựng một xã hội số, nơi mọi người đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ một cách bình đẳng.

“Phi địa giới” thủ tục hành chính - vẫn vướng mắc ở vấn đề thể chế

Gặp khó khăn ngay từ lúc bắt đầu khi phải kê khai nhiều lần mới có thể truy cập được thông tin. Có quá nhiều trường thông tin cần phải khai báo nên doanh nghiệp không biết được đâu là những thông tin bắt buộc phải kê khai. Khi hồ sơ doanh nghiệp bị từ chối cũng không hiểu lý do vì sao, bởi nội dung thư phản hồi không nào thể đọc được. Đó là những chia sẻ của chị Nguyễn Hương Giang, nhân viên Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xã hội trồng và phục hồi rừng Việt Nam khi trực tiếp thực hiện thủ tục thay đổi người đại diện theo pháp luật cho doanh nghiệp của mình.

Giao diện của một số cổng dịch vụ công trực tuyến vẫn còn khó sử dụng và thường xuyên bị lỗi khiến cho việc nộp, cập nhật, bổ sung, theo dõi tình trạng hồ sơ trực tuyến còn nhiều bất tiện; khó khăn trong thanh toán trực tuyến; quy trình tiếp nhận hồ sơ vẫn còn chậm… là những bất cập mà nhiều doanh nghiệp hiện nay gặp phải.

Chị Mai Thị Kim Dung, Kế toán viên Công ty cổ phần Vietiso cho biết: “Khi có quá nhiều người cùng làm thủ tục thuế một lúc thì trang web sẽ bị quá tải. Điều đó gây mất thời gian chờ đợi khiến cho doanh nghiệp của chúng tôi bị chậm trong quá trình nộp tờ khai thuế trên trang thuế điện tử”.

Giải quyết thủ tục hành chính theo hướng “phi địa giới” chỉ thực sự hiệu quả khi đã đáp ứng đủ 4 yếu tố: đồng bộ về dữ liệu; phân chia thẩm quyền hành chính; môi trường số - nền tảng để giải quyết dịch vụ công trực tuyến và quan trọng nhất là quy trình hành chính liên quan đến các quy định pháp luật.

Trong quá trình xây dựng các quy định pháp luật, cần phải có những tiêu chuẩn chung về các loại giấy phép để kiểm soát, tránh việc ban hành tràn lan các loại giấy phép. Chúng ta cũng cần làm rõ về mặt thẩm quyền hành chính và dự báo được những tác động do chính quyền, cơ cấu tổ chức của hệ thống cung ứng dịch vụ hành chính, vận hành của hệ thống cung ứng dịch vụ hành chính, cũng như đánh giá mức độ sẵn sàng của các trung tâm hành chính công, hệ thống một cửa tại các địa phương.

Ông Nguyễn Quang Đồng - Viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách truyền thông, Hội truyền thông số Việt Nam

Theo ông Nguyễn Quang Đồng - Viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách truyền thông, Hội truyền thông số Việt Nam, việc phân chia thẩm quyền hành chính còn đang gặp vướng mắc vì hiện nay, 95% thủ tục hành chính là do cấp trung ương quy định. Và cái khó nhất khi thực hiện “phi địa giới” chính là vấn đề về mặt thể chế khi mà các quy định về mặt pháp luật, các văn bản luật liên quan đến việc cung cấp thủ tục hành chính cho doanh nghiệp vẫn còn rườm rà, phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Việc có thể cắt bớt được các bước giải quyết thủ tục hành chính, cắt bớt các loại thủ tục hành chính mà các văn bản luật quy định sẽ là cơ hội để doanh nghiệp tiết kiệm thời gian xin cấp phép. Vì đối với doanh nghiệp, thời gian cũng giống như “tiền bạc”. Thêm nữa, đó cũng là điều kiện tốt để cải thiện môi trường kinh doanh, tạo động lực phát triển kinh tế; cũng như thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp nước ngoài.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 phê duyệt Chương trình cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025 và 2026.

Mục tiêu trong năm 2025 là cắt giảm, đơn giản hóa ngay thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, bảo đảm bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết; giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết của các thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị lớn nhất để loại bỏ những rào cản, vướng mắc; thay đổi tư duy, nhận thức của các cán bộ công từ “xin-cho” sang “phục vụ” người dân, doanh nghiệp.

“Phi địa giới” thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số là xu hướng tất yếu để đưa Việt Nam thoát bẫy thu nhập trung bình, tăng thứ hạng trên bản đồ kỹ thuật số toàn cầu, tạo ra những đột phá, đổi mới để phát triển đất nước; xây dựng một xã hội số mà người dân, doanh nghiệp được đặt làm trung tâm.