Tăng cường bảo vệ, đảm bảo sản xuất an toàn, hiệu quả vụ lúa đông xuân

Đông xuân là vụ sản xuất quan trọng trong năm, cho năng suất, lợi nhuận khá cao. Để sản xuất thắng lợi vụ lúa đông xuân 2025-2026, ngành Nông nghiệp TP Cần Thơ khuyến cáo nông dân tuân thủ nguyên tắc đảm bảo an toàn, phòng tránh dịch hại, hạn mặn, thiếu nước... trong suốt thời gian canh tác.

Người dân xã Thạnh Quới (TP Cần Thơ) trục, trạc đồng ruộng, chuẩn bị gieo sạ lúa đông xuân.

An toàn sản xuất

Bà Phạm Thị Minh Hiếu, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ), cho biết: Để vụ lúa đông xuân 2025-2026 đạt hiệu quả, sau khi thu hoạch lúa thu đông, ngành Nông nghiệp các địa phương đã tích cực vận động nông dân vệ sinh đồng ruộng, trục xới đất, đưa nước vào ruộng để nhấn chìm rơm rạ, tiêu diệt mầm bệnh, đồng thời hạn chế ngộ độc hữu cơ do rơm rạ chưa kịp phân hủy. Đặc biệt, nông dân xuống giống lúa đông xuân phải tập trung đồng loạt trên từng cánh đồng, nhưng vẫn đảm bảo thời gian cách vụ, đảm bảo chất lượng và hiệu quả sản xuất.

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ, đến giữa tháng 11-2025, nông dân trên địa bàn thành phố xuống giống lúa đông xuân 2025-2026 được 67.310ha, chiếm trên 23% kế hoạch. Các giống lúa gieo trồng chủ lực là OM 5451, OM 18, Đài Thơm 8, các giống lúa ST... Diện tích xuống giống chủ yếu tại các xã, phường thuộc tỉnh Sóc Trăng cũ. Hiện lúa đông xuân sớm đang trong giai đoạn mạ đến làm đòng. Tuy nhiên, do thời tiết mưa nắng xen kẽ, sương mù, đến giữa tháng 11-2025 có 3.828ha lúa bị nhiễm bệnh, dịch hại. Trong đó, ốc bươu vàng gây hại 471ha trên lúa giai đoạn mạ đến đẻ nhánh; chuột gây hại 502ha, tỷ lệ gây hại từ 3-10% trên trà lúa đẻ nhánh đến làm đòng; bù lạch gây hại 229ha, tỷ lệ 7-15%, gây hại trên trà lúa mạ đến đẻ nhánh; sâu cuốn lá nhỏ gây hại 734ha, mật số từ 25-60 con/m2, gây hại trên trà lúa đẻ nhánh đến làm đòng; bệnh đạo ôn lá nhiễm 1.214ha, tỷ lệ nhiễm 5-20%, gây hại trên trà lúa giai đoạn đẻ nhánh đến làm đòng… Ngoài ra, các sinh vật gây hại như sâu đục thân, sâu phao đục bẹ, cháy bìa lá, vàng lá chín sớm… xuất hiện và gây hại cục bộ và nông dân đã chủ động phòng trừ.

Vụ lúa đông xuân 2025-2026, TP Cần Thơ có kế hoạch xuống giống 290.747ha, sản lượng thu hoạch dự kiến đạt 2.064.752 tấn. Lịch thời vụ gieo sạ lúa đông xuân 2025-2026 còn lại từ ngày 1-12 đến 12-12, tập trung chủ yếu ở các xã, phường thuộc TP Cần Thơ cũ và tỉnh Hậu Giang cũ. Để đạt năng suất, chất lượng và an toàn dịch hại, thực hiện thắng lợi kế hoạch sản xuất vụ lúa đông xuân 2025-2026, Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố đề nghị các địa phương theo dõi chặt chẽ rầy nâu tại chỗ và tình hình rầy di trú kết hợp với chế độ thủy văn để xuống giống phù hợp, đảm bảo hiệu quả canh tác…

Tăng cường bảo vệ

Bà Phạm Thị Minh Hiếu nhấn mạnh: Trước khi gieo sạ vụ lúa đông xuân, nông dân cần chú ý thực hiện tốt việc xới, trục, trạc kết hợp làm phẳng mặt ruộng, đánh rãnh tạo điều kiện thoát nước tốt, thuận lợi cho việc chăm sóc và quản lý dịch hại trên đồng ruộng. Gia cố bờ bao, cống, đập đảm bảo điều tiết nước thuận lợi trên đồng ruộng. Về chăm sóc, cần bón lót phân lân, vôi, phân hữu cơ... giúp kích thích bộ rễ cây lúa phát triển mạnh, hạn chế ngộ độc hữu cơ. Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất lúa theo hướng an toàn, thân thiện môi trường như “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm”, tưới ngập - khô xen kẽ, ứng dụng công nghệ sinh học, sử dụng chế phẩm sinh học (nấm xanh, Ometar...) trong quản lý sâu rầy…

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ cảnh báo: Hiện nay, lúa đông xuân sớm trên địa bàn thành phố đang giai đoạn từ mạ đến làm đòng, các đối tượng dịch hại như ốc bươu vàng có khả năng gia tăng diện tích nhiễm từ nhẹ đến trung bình trong điều kiện mưa bão, ruộng khó rút cạn nước sau sạ kết hợp mực nước thủy triều còn cao. Chuột tiếp tục gây hại trên lúa đông xuân sớm giai đoạn từ mạ đến làm đòng và những diện tích lúa đất gò cao, đất cặp bờ kênh và cặp vườn cây ăn trái. Rầy nâu, rầy phấn trắng, sâu cuốn lá nhỏ gây hại trên lúa giai đoạn đẻ nhánh đến làm đòng. Những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm, phun thuốc trừ sâu sớm đầu vụ, có khả năng nhiễm nhiều hơn. Bệnh đạo ôn lá, bệnh cháy bìa lá xuất hiện do điều kiện mưa bão vào chiều tối, sáng và trưa nắng nóng tạo điều kiện thích hợp cho nấm bệnh phát sinh, lây lan gây hại. Bên cạnh đó, giông gió giật mạnh sẽ gây ra các vết thương cơ học trên lá tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh cháy bìa lá… có mức độ nhiễm từ nhẹ đến trung bình; diện tích nhiễm, tỷ lệ nhiễm và cấp bệnh có khả năng tăng trên lúa đẻ nhánh đến làm đòng, đặc biệt trên những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm…

Bà Phạm Thị Minh Hiếu nhận định: Để phòng trừ các dịch hại nêu trên, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ khuyến cáo các xã, phường đã và đang xuống giống lúa đông xuân sớm cần kết hợp nhiều biện pháp quản lý ốc bươu vàng như cắm cọc để thu gom tiêu diệt ổ trứng, đặt lưới để ngăn ốc khi cho nước vào ruộng, tăng cường thực hiện các biện pháp thủ công bắt ốc để làm thức ăn cho vịt, cá... Áp dụng biện pháp sinh học và làm đất để tạo điều kiện thu gom ốc. Đối với sâu cuốn lá, xuất hiện rải rác trên lúa giai đoạn đẻ nhánh đến làm đòng, nông dân cần thăm đồng thường xuyên, theo dõi mật số sâu cuốn lá trên ruộng. Hạn chế phun thuốc trừ sâu ở giai đoạn đầu của cây lúa (0-40 ngày tuổi) để bảo vệ thiên địch, giảm nguy cơ bùng phát sâu rầy và các loài dịch hại khác vào giai đoạn sau. Bệnh đạo ôn lá, trong thời điểm bón phân đợt 2, đợt 3, khuyến cáo nông dân thăm đồng thường xuyên, kiểm tra kỹ vết bệnh trên lá lúa, đặc biệt là tán lá bên dưới, khi bệnh mới xuất hiện, cần cho nước vào ruộng và giữ mực nước trong ruộng 3-5cm, sử dụng thuốc đặc trị nấm bệnh đạo ôn trên lúa để giảm khả năng lây lan của bệnh. Đồng thời ngưng bón phân đạm, bổ sung phân bón chứa kali tạo điều kiện cho cây lúa phục hồi, không kết hợp phun phân bón lá với thuốc trừ bệnh, hướng dẫn nông dân quản lý và phòng trị bệnh theo nguyên tắc quản lý dịch hại tổng hợp và sử dụng thuốc theo nguyên tắc 4 đúng. Cần thực hiện các biện pháp diệt chuột tổng hợp, an toàn như bẫy cây trồng, đặt bẫy dẫn dụ, bả diệt chuột sinh học… Bà con nông dân tuyệt đối không sử dụng bẫy điện, nhớt hoặc thuốc cấm, thuốc ngoài danh mục được phép sử dụng ở Việt Nam để diệt chuột. Cần tổ chức thường xuyên và liên tục các cuộc diệt chuột cộng đồng. Tổ chức diệt chuột cả ngoài đồng, ven khu dân cư, bờ kênh dẫn nước, bờ bao vườn cây ăn trái và các diện tích đất bỏ hoang...

Với các giải pháp như trên, nông dân canh tác lúa đông xuân 2025-2026 sẽ giảm được chi phí sản xuất, tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng và cho lợi khá cao. 

Bài, ảnh: HÀ VĂN

Nguồn: https://baocantho.com.vn/tang-cuong-bao-ve-dam-bao-san-xuat-an-toan-hieu-qua-vu-lua-dong-xuan-a194148.html